قازاقستانداعى اەس: دەرەك پەن داقپىرت

ەلىمىزدە جاسىراتىنى جوق اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى توڭىرەگىندە دايەكسىز دەرەكتەرگە نەگىزدەلگەن ءدۇدامال پىكىرلەر مەن نەگىزسىز تۇجىرىمدار تولاستاماي تۇر. الايدا اتوم قۋاتى تاياۋ بولاشاقتا ەلىمىزدەگى ءبىرقاتار ەكولوگيالىق جانە ەكونوميكالىق ماسەلەلەردىڭ كىلتىنە اينالادى. مەنشىكتى اتوم ەلەكتر ستانساسى ەنەرگيا تاسى­؛مالداۋشىلاردىڭ يمپورتىنا تاۋەل­؛دى­؛لىكتى ازايتۋعا, ەلدىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋ­؛ىپ­؛­؛سىزدىگىن ارتتىرۋعا جانە ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردى نەعۇرلىم يكەمدى باسقارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ؛ سونداي-اق وتاندىق اتوم ونەركاسىبىن ورىستەتۋ ەنەرگەتيكالىق جۇيەنىنىڭ تەڭگەرىمىن ۇيلەستىرۋگە سەپتەسەدى.

اتوم ەنەرگەتيكاسىن يگەرۋ توڭىرەگىندە تۋىنداعان داقپىرت ەسكىرگەن ءارى دايەكسىز مالىمەتتەرگە نەگىزدەلگەن. ۋاقىت وتكەن سايىن اتوم ەنەرگەتيكاسى سالاسىنداعى تەحنولوگيالار قارقىندى دامىپ, ولاردىڭ ءقاۋىپسىز جانە ەكولوگيالىق تازا ەنەرگيانىڭ قاينار كوزى ەكەنىنە سەنىم ارتتى.
اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى حالىقتىڭ كۇمانى چەرنوبىل (ۋكراينا) جانە "فۋكۋسيما 1" (جاپونيا) سىندى اەس ورناعان الاپات اپاتتان كەيىن ۇدەي تۇسكەنى ءمالىم . الايدا, جاھاندىق ساراپشىلاردىڭ باسىم بولىگى قازىرگى زامانعى اتوم ەلەكتر ستانسيالارى قاۋىپسىزدىكتىڭ ەڭ جوعارى ستاندارتتارىنا سايكەس سالىنىپ جاتقانىن ايتادى. تەحنولوگيا ۋاقىت وتكەن سايىن ۇزدىكسىز دامۋ ۇستىندە, سوندىقتان قورعانىس مەحانيزمدەرى ىقتيمال اپاتتاردىڭ الدىن الادى.
اتوم ستانسيالارى تۋرالى قاتە تۇسىنىكتى كوبىنەسە اتوم بومبالارى مەن اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ قۇرىلىمى تۋرالى ءبىلىمى جوق ادامدار قالىپتاستىرادى. يادرولىق بومبا مەن رەاكتورلىق قوندىرعىلاردىڭ جۇمىس باعدارى مەن ءپرينسيپى مۇلدەم ەكى بولەك نارسە. اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ جارىلۋى مۇمكىن ەمە, سەبەبى تىزبەكتى رەاكسيا ءقاۋىپتىڭ الدىن الادى.
3 + بۋىندى رەاكتورىق قوندىرعىلار سالقىنداتۋ جۇيەلەرىمەن جابدىقتالعان. بۇل ەلەكتر قۋاتى وشكەن جاعدايدا دا ءبىرقالىپتى تەمپەراتۋرانى ۇستاپ تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ال ول ءوز كەزەگىندە اپاتتىڭ بولۋ ءقاۋىپىن سەيىلتىپ, قۇرىلعىنىڭ قالىپتى جۇمىس ىستەۋىنە كەپىلدىك بەرەدى. بۇدان بولەك, رەاكتورلىق قوندىرعىلار زاماناۋي باسقارۋ جانە باقىلاۋ جۇيەلەرىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن.

كوپتەگەن ادامدار اتوم ەلەكتر ستانسيالارى قورشاعان ورتاعا زيان كەلتىرەدى دەپ سانايدى. شىندىعىندا, اتوم ستانسيالارى كومىر جانە گاز ەلەكتر ستانسيالارى سياقتى ءداستۇرلى ەنەرگيا كوزدەرىمەن سالىستىرعاندا اۋاعا كومىرقىشقىل گازىنىڭ ەڭ از مولشەرىن شىعارادى. سونداي-اق الەمدىك عىلىمدا اەس قالدىقتارىن كادەگە جاراتۋ جانە قايتا وڭدەۋ تەحنولوگيالارى دامىپ كەلەدى. ەكونوميكالىق جۇيەسى دامىعان كوپتەگەن ەلدەر ءقازىردىڭ وزىندە جەردىڭ تەرەڭ قاباتىنا قالدىقتاردى كومۋ تاجىريبەسىن قولدانادى.
كەيبىرەۋلەر تابيعي قۋات كوزدەرى (مىسالى, كۇن نەمەسە جەل) جاقىن ارادا اتوم ەلەكتر ستانسيالارىن تولىعىمەن الماستىرادى دەپ سانايدى. دەگەنمەن, اتوم ەنەرگياسى ەلەكتر جەلىسىنە نەگىزگى جۇكتەمەنى قامتاماسىز ەتە الاتىن ەڭ تۇراقتى كوزدەردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. كۇن جانە جەل ەنەرگياسىنىڭ ەنەرگيا تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتە المايدى.
اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى ايتارلىقتاي قارجىلىق ينۆەستيسيالاردى قاجەت ەتكەنىمەن ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا مۇنداي ستانسيالار ارزان ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ باستى كوزىنە اينالادى. اەس ىسكە قوسىلعاننان كەيىن پايدالانۋ شىعىندارى مەن ەنەرگيا قۇنى ءداستۇرلى ەلەكتر ستانسيالارىمەن سالىستىرعاندا ەداۋىر تومەن بولاتىنىن اتاپ وتكەن ءجون.

قوعامدا اتوم ستانسيالارى تەرروريستەردىڭ نىسانىنا اينالۋى مۇمكىن دەگەن ءقاۋىپ تە بار ەكەنى ءمالىم. اەس سياقتى سان دەڭگەيلى ستراتەگيالىق نىسانداردا قورعانىس قاتاڭ قاداعالانادى. اتوم ستانسياسىنىڭ كونسترۋكسيالارى اۋىر اپاتتارعا, سونىڭ ىشىندە ىقتيمال تەرروريستىك اكتىلەرگە توتەپ بەرەدى. يادرولىق نىسانداردىڭ قاۋىپسىزدىگى كوپتەگەن ەلدەر ءۇشىن ەڭ باستى باسىمدىق جانە اەس ەڭ قورعالعان نىسانداردىڭ ءبىرى بولارى ءشۇباسىز.

قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ تاريحي شەشىم بولماق. قازاقستان الەمدەگى ەڭ ءىرى ۋران قورىنا يە, سوندىقتان ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى, تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ جانە وتىن-ەنەرگەتيكالىق شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتى تومەندەتۋ ءۇشىن ءوز رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋعا ۇمتىلادى.
مەملەكەتتىڭ ەنەرگەتيكالىق الەۋەتىن دامىتۋعا دەگەن ۇمتىلىسى ۇرپاق بولاشاعىنا باعىتتالعان باستى يگىلىك دەپ ۇعىنۋىمىز كەرەك. سوڭعى زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك, ءححى عاسىردىڭ ورتاسىنا قاراي جەر جاھاندا ەنەرگيانى تۇتىنۋ ەكى ەسە ارتادى. ساراپشىلار جاپونيادا اپات سالدارى مەن اسا قايعىلى وقيعالارعا جانە ودان كەيىنگى بەيبىت اتومعا دەگەن حالىقتىڭ كۇمانىنىڭ ارتۋىنا قاراماستان, اتوم ەنەرگەتيكاسى ەڭ پەرسپەكتيۆالى باعىتتاردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەتىنىن ايتادى. الەمدىك ەكونوميكانىڭ دامۋىمەن بىرگە كۇننەن كۇنگە ارتىپ كەلە جاتقان ەلەكتر قۋاتى جاڭا ەنەرگيا بلوكتارىن سالۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان يادرولىق ەنەرگەتيكانىڭ نەگىزگى رەسۋرسى &mdash؛ ۋرانعا سۇرانىس ارتىپ كەلەدى.
سوڭعى مالىمەتتەرگە سايكەس, قازاقستان جىلىنا شامامەن 113 ملرد كۆت/ساع ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرەدى,ال 128 ملرد كۆت/ساع تۇتىنادى. كومىر جانە گاز ستانسيالارىنىڭ كومىرتەگى شىعارىندىلارى كليماتتىڭ وزگەرۋىنە جانە قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋىنا ىقپال ەتەدى.

كوپتەگەن ەلدەر ءقازىردىڭ وزىندە نەعۇرلىم تازا جانە ءتيىمدى ەنەرگيا كوزدەرىنە كوشۋدە, جانە قازاقستان ورنىقتى دامۋ جانە قورشاعان ورتاعا اسەردى ازايتۋ جونىندەگى جاھاندىق ماقساتتاردى قولداي وتىرىپ, بۇل باعىتتا ىلگەرىلەۋ ۇستىندە.
سوزىمىزدى قورىتا ايتار بولساق, ەلدەگى ەلەكتر قۋاتىنىڭ تاپشىلىعى, سونداي-اق اتوم ونەركاسىبىنە قاتىستى كاسىپورىنداردىڭ ۇزدىكسىز جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن تابيعي رەسۋرستاردىڭ مول قورى, قازاقستاندا اەس سالۋ ۋاقىت تالابىنا ساي قاجەتتىلىك ەكەنىن ايعاقتاي تۇسەدى.

گولروح جەمەنەي
ماڭعىستاۋ وبلىسى