16 شىلدە, 2024 ەكونوميكا وزگەرتۋ

قازاقستاننىڭ جاساندى ينتەلەكتىنى ەكونوميكا قۇرىلىمىنا ەنگىزۋگە دايىندىعى جوعارى – جاسلان ماديەۆ

فوتو: اشىق دەرەككوز

پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن قر ۇكىمەتىنىڭ وتىرىسىندا جاساندى ينتەللەكتتى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى قارالدى. سالاداعى جوبالاردىڭ ىسكە اسىرىلۋى تۋرالى قر سيفرلىق دامۋ, يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى جاسلان ماديەۆ باياندادى.

مەملەكەتتىڭ اي پايدالانۋعا دايىندىعى بريتاندىق oxford insights زەرتتەۋ كومپانياسى ازىرلەگەن "government ai readiness index" ادىستەمەسىمەن ايقىندالادى.

"قازاقستان وسى ادىستەمەگە سايكەس "سيفرلىق الەۋەت" &ndash؛ 76% جانە "دەرەكتەردىڭ قولجەتىمدىلىگى" &ndash؛ 74% سياقتى كورسەتكىشتەر بويىنشا جوعارى مۇمكىندىكتەرگە يە. سونىمەن قاتار, جاساندى ينتەلەكتى(جي &ndash؛ رەد.) سالاسىندا ەلدىك ستراتەگيالىق قۇجاتتاردىڭ بولۋىنا نەمەسە بولماۋىنا بايلانىستى "پايىمداۋ" كورسەتكىشى بويىنشا قۇزىرەتتەردى ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە", &mdash؛ دەدى مينيستر.

ازىرلەنىپ جاتقان تۇجىرىمدامانىڭ ماقساتى &ndash؛ جي ەكوجۇيەسىن قۇرۋ, ەكونوميكا جانە مەملەكەتتىك باسقارۋ سالالارىندا تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن ەنگىزۋ.

وسى ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن تۇجىرىمدامادا مىناداي 6 باعىت ىسكە اسىرىلدى:

دەرەكتەر

ينفراقۇرىلىم

ادامي كاپيتال

عىلىمي زەرتتەۋلەر

رەتتەۋشى ورتا

اكسەلەراسيالىق باعدارلامالار.

دەرەكتەر جاساندى ينتەللەكت دامۋىنىڭ نەگىزگى جانە نەگىزگى ەلەمەنتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. بۇل باعىتتاعى جۇمىستى "ۇات" اق جۇرگىزەدى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ دەرەكتەرىن جيناۋ smart data ukimet جۇيەسىندە جۇزەگە اسىرىلادى.

sdu-عا 93 دەرەكتەر بازاسى قوسىلعان, ونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ورگاندار, كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور, جەكە كاسىپورىندار, ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەر, جوعارى وقۋ ورىندارى جانە تۇراقتى نەگىزدە جاڭارتىلاتىن عىلىمي ورتالىقتار.

ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ شەڭبەرىندە قازاقستاندا سۋپەركومپيۋتەردى ورنالاستىرۋ, وزىق حالىقارالىق كومپانيالارمەن جانە ۇيىمدارمەن ارىپتەستىكتە دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارىن سالۋ, اي ۇلتتىق پلاتفورماسىن قۇرۋ جانە تالشىقتى-وپتيكالىق بايلانىس جەلىلەرى جۇيەلەرىن دامىتۋ كوزدەلەدى.

دەرەكتەر ورتالىعىن سالۋ بويىنشا حالىقارالىق تەحنولوگيالىق كومپانيالارمەن كەلىسسوزدەر بەلسەندى جۇرگىزىلۋدە. ۇلتتىق ai پلاتفورماسى دەرەكتەر جيىنتىعى, ەسەپتەۋ قۋاتى جانە باسقا ai قۇرالدارى سياقتى قاجەتتى رەسۋرستاردى قامتيدى. ۇسىنىلعان رەسۋرستار مەملەكەتتىك ورگاندارعا, ستارتاپتارعا, جوو-لارعا جانە اي-ەنتۋزياستارعا قولجەتىمدى بولادى.

ادامي كاپيتالدى دامىتۋ شەڭبەرىندە اي ەكوجۇيەسىن دامىتۋ ءۇشىن كەشەندى يننوۆاسيالىق ينفراقۇرىلىم ازىرلەنۋدە.

ۇلتتىق ورتالىق alem.ai مۇراجاي بازاسىندا نۇر-الەم مەملەكەت, عىلىم, بيزنەس جانە حالىقارالىق سەرىكتەستەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق الاڭىنا اينالادى.

سونىمەن قاتار, وقىتۋشىلاردىڭ قاتىسۋىنسىز جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ارقىلى پراكتيكالىق وقىتۋعا نەگىزدەلگەن "peer-to-peer" ادىسناماسىمەن بۇكىل ەل بويىنشا باعدارلامالاۋ مەكتەپتەرىن ىسكە قوسۋ جوسپارلانۋدا. بۇل ستۋدەنتتەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىنە جانە زەرتتەۋ تاسىلىنە ىقپال ەتەدى.

ادامي كاپيتالدى دامىتۋ شەڭبەرىندە جي ەكوجۇيەسىن دامىتۋ ءۇشىن كەشەندى يننوۆاسيالىق ينفراقۇرىلىم ازىرلەنۋدە.

الدىڭعى قاتارلى عىلىمي ورتالىقتارمەن, سونىڭ ىشىندە بەركليدەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىمەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق بەلسەندى دامىپ كەلەدى.

"ازاماتتار ءومىرىنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا جي جاپپاي تاراتۋ باعدارلاماسى پىسىقتالۋدا. جىل سايىن ءبىز 10 مىڭ تالانت, 1 مىڭ اي-مامان, 100 اي-ستارتاپ جانە 10 عىلىمي جوبا دايىندايمىز دەپ جوسپارلانۋدا. نىسانالى ينديكاتور اي وقىتاتىن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ۇلەسىن 2025 جىلعى 20% &mdash؛ دان 2029 جىلى 60% - عا دەيىن ۇلعايتۋ بولىپ تابىلادى", - دەپ اتاپ ءوتتى جاسلان ماديەۆ.

جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى زەرتتەۋلەردى دامىتۋ ءۇشىن ەكى نەگىزگى باعىت انىقتالدى. بۇل nazarbayev university جانە "ۇات"اق كۇشتەرىمەن قازاق تىلىندە ۇلكەن تىلدىك مودەل (kazllm) قۇرۋ. بۇل مودەل 100 ملرد. تاڭبالاۋىشقا نەگىزدەلەتىن بولادى. مودەلدىڭ جوعارى ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازاق تىلىندەگى دەرەكتەردىڭ ەڭ كوپ سانىن جيناۋ وتە ماڭىزدى. وسى ماقساتتار ءۇشىن ماشينالىق وقىتۋ سالاسىنداعى كوشباسشى بولىپ تابىلاتىن جانە زەرتتەۋلەر الماسۋعا ارنالعان "hugging face" پلاتفورماسىندا اۋقىمدى دەرەكتەر جيناۋ جۇرگىزىلەدى, ونىڭ نەگىزىندە پايدالانۋشىلار قۇرالداردى ازىرلەپ, اي مودەلدەرىن جاساي الادى. پلاتفورمادا اشىق كوزدەرمەن ءوزارا ارەكەتتەسۋ جاساندى ينتەللەكتتى قول جەتىمدى ەتەدى جانە ءبىلىم مەن پروگرەسس الماسۋ مادەنيەتىن ىنتالاندىرادى.

ەكىنشى باعىت شەڭبەرىندە حالىقارالىق كومپانيالارمەن بىرلەسىپ "kazllm" ۇلكەن تىلدىك مودەلى ازىرلەنەتىن بولادى. بۇل مودەل اشىق كوزدەردەن الىنعان مالىمەتتەر نەگىزىندە 30-40 ملرد تاڭبالاۋىشقا نەگىزدەلەتىن بولادى. جوبا وتەۋسىز نەگىزدە ىسكە اسىرىلاتىن بولادى. ءkazllm-دىڭ العاشقى نۇسقاسىن اعىمداعى جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ۇسىنۋ جوسپارلانۋدا.

ۆەدومستۆونىڭ جوسپارىندا 2029 جىلعا قاراي اي سالاسىنداعى پاتەنتتەر سانىن جىلىنا 20-عا دەيىن جەتكىزۋ كوزدەلگەن.

رەتتەۋشى ورتا جاساندى ينتەللەكتتى ءقاۋىپسىز, جاۋاپتى جانە ەتيكالىق پايدالانۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋدى قامتيدى. وزىق الەمدىك تاجىريبە نەگىزىندە ءماجىلىس دەپۋتاتتارىمەن بىرلەسىپ "جاساندى ينتەللەكت تۋرالى"زاڭ جوباسى ازىرلەندى.

زاڭ جوباسى ادەپ نورمالارىن قابىلداۋدى, مەملەكەتتىك رەتتەۋدى, اي-وبەكتىلەردىڭ جۇمىس ىستەۋىنىڭ قۇقىقتىق رەجيمىن, ولاردى جىكتەۋدى, مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن جانە سالاداعى ستاندارتتاۋدى كوزدەيدى.

اكسەلەراسيالىق باعدارلامالار it نارىعىندا كاسىپكەرلىك بەلسەندىلىكتىڭ ءوسۋى ارقىلى مۋلتيپليكاتيۆتى اسەر جاسايدى.

حالىقتىڭ بارلىق توپتارىن بارىنشا كەڭىنەن قامتۋ ءۇشىن اي داعدىلارىنا وقىتۋ, سونداي-اق قازاق تىلىندە ساپالى جانە اقپاراتتىق كونتەنت جاساۋ جونىندەگى اۋقىمدى باعدارلامانى كوزدەيتىن جي ەكوجۇيەسىن قۇرۋ قاجەت.

"ەكوجۇيەنى دامىتۋ شەڭبەرىندە microsoft, google, booking جانە باسقا دا حالىقارالىق كومپانيالاردا جۇمىس ىستەيتىن قازاقستاندىق مامانداردان تۇراتىن اي ۇلتتىق قۇراماسى قۇرىلدى. جوعارىدا اتالعان جوسپارلاردى ىسكە اسىرۋ جانە ەكونوميكا سەكتورلارىندا جي-ونىمدەرىن ودان ءارى كەڭىنەن ەنگىزۋ ءجىو &mdash؛ ءنىڭ وسۋىنە ەلەۋلى ۇلەس قوسادى دەپ كۇتىلۋدە", - دەپ تۇيىندەدى مينيستر.

2029 جىلعا دەيىن سيفرلىق دامۋ, يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى مىناداي ماقساتتاردى بەلگىلەدى: