جاڭا زاڭدار قوعامدىق تىڭداۋ بارىسىندا حالىققا تۇسىندىرىلەتىن بولادى

قازاقستاندىقتار زاڭداردى, ونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك سيپاتتاعى زاڭداردى ءجوندى بىلە بەرمەيدى. بۇل دۇرىس ەمەس. ويتكەنى زاڭ نورمالارى ادامداردىڭ كۇندەلىكتى جولىعاتىن ماسەلەلەرمەن تىكەلەي بايلانىستى. حالىق وسىعان قاتىستى ءوز ويىن اشىق ءبىلدىرىپ, ۇسىنىستار ايتۋى كەرەك. مۇنى تۇزەتۋ ءۇشىن بولاشاقتا وسىنداي زاڭ جوبالارى بويىنشا مىندەتتى قوعامدىق تىڭداۋلار وتكىزۋ ۇسىنىلىپ وتىر, دەپ جازادى qamshy.kz اقپاراتتىق اگەنتتىگى.

بۇل يدەيا "قر كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە نورما شىعارۋدى جەتىلدىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى" زاڭ جوباسىنىڭ تۇجىرىمداماسىنا نەگىزدەلگەن.

قازاقستاندىقتار كوبىنەسە زاڭداردىڭ مازمۇنىن عانا ەمەس, سونىمەن قاتار كەيبىر ماسەلەلەر بويىنشا زاڭنىڭ بار ەكەنىن دە بىلمەيدى. نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جوبالارى &ndash؛ 2015 جىلى "اقپاراتقا قول جەتكىزۋ تۋرالى" قر زاڭىنىڭ قابىلدانۋىمەن &ndash؛ "اشىق نقا"ينتەرنەت-پورتالىندا جاريا تالقىلاۋلاردان ءوتىپ جاتسا دا حالىق بۇدان حابارسىز بولادى.

نقا ماتىندەرى پورتالعا دۇرىس ورنالاستىرىلادى. الايدا ازاماتتاردىڭ ولاردى تالقىلاۋعا بەلسەندى قاتىسۋى بايقالمايدى. ءوزىڭىز باعالاڭىز: "اشىق نقا" پورتالى جۇمىس ىستەگەن بارلىق ۋاقىتتا 128 882 نقا جوباسى جاريالاندى: زاڭ جوبالارى, ۇكىمەتتىك قاۋلىلار, سالالىق ەرەجەلەر جانە ت.ب. جانە بارلىق اقپارات تەك 274 373 تۇسىنىكتەمە بەردى. ياعني, ءبىر قۇجاتقا ەكىدەن ءسال ارتىق تۇسىنىكتەمە بەرىلەدى.

ارينە, ءبارى بىردەي پىكىر قالدىرمايدى. ءبىراق كورىنىستەر وتە از. ماسەلەن, وتكەن 2023 جىلى سايتتاعى پايدالانۋشىلار سانى 963 000 ادامدى قۇرادى. بۇل رەتتە 18 100 جوبا (نقا جوبالارى جانە رەتتەۋشى ساياساتتىڭ كونسۋلتاتيۆتىك قۇجاتتارى) ورنالاستىرىلدى. بۇل ءار قۇجاتقا ورتا ەسەپپەن 50 كەلۋشى.

بۇل رەتتە قازاقستاندا 20 ملن ادام تۇرادى. نەلىكتەن كوپشىلىك زاڭعا تالقىلاۋعا قاتىسپايدى؟

"بۇل حالىقتىڭ نەگىزگى بولىگى نورما شىعارۋ پروسەسىنە ىقپال ەتۋ مۇمكىندىگىنە سەنبەيتىندىگىمەن جانە ساياساتتاندىرىلماعاندىعىمەن, سونداي-اق ۇكىمەتتىك ەمەس-كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدار وكىلدەرىنىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندىگىمەن جانە بەلگىلى ءبىر دارەجەدە حالىق اراسىندا قۇقىقتىق نيگيليزمنىڭ بولۋىمەن تۇسىندىرىلەدى".

نازار اۋدارىڭىز, بۇل ءبىزدىڭ ءسوزىمىز ەمەس, ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ تالداۋشىلارىنىڭ زاڭ جوباسىنىڭ قۇجاتتاماسىنان الىنعان دايەكسوزى.

باسقاشا ايتقاندا, "قاتارداعى" ازامات "اشىق نقا" پورتالىندا نقا جوباسىن ورنالاستىرىلعانى تۋرالى بىلمەۋى مۇمكىن. جالپى, مۇنداي "قوعامدىق تالقىلاۋ" پروسەدۋراسىنىڭ بولۋى, سونداي-اق وعان قاتىسۋ مۇمكىندىگى تۋرالى دا حابارسىز.

سوندىقتان بۇل ماسەلەنى ءتيىمدى تۇردە شەشۋدى ويلاستىرعان ءجون. ءقازىر زاڭ جوباسى ازىرلەۋشىلەر كابينەتىنەن باستاپ مەملەكەت باسشىسىنىڭ قول قويۋىنا دەيىنگى جولىندا بىرنەشە دايەكتى كەزەڭدەردەن وتۋدە:

• زاڭ جوباسىن ازىرلەۋ؛
• تالقىلاۋ ءۇشىن زاڭ جوباسىن ورنالاستىرۋ؛
• عىلىمي ساراپتاما جۇرگىزۋ؛
• ەگەر جاڭا زاڭ بيزنەسكە جۇكتەمەنى كۇشەيتسە, ارۆ جۇرگىزۋ (رەتتەۋشى اسەردى تالداۋ)؛
• مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كەلىسۋ؛
• قر ۇكىمەتىنىڭ اپپاراتىمەن كەلىسۋ؛
• قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىمەن كەلىسۋ؛
• لينگۆوەكسپەرتيزا جۇرگىزۋ؛
• قر پارلامەنتىنە ەنگىزۋ جانە سۇيەمەلدەۋ.

بۇدان ءارى: جۇمىس توبىندا تالقىلاۋ, ءماجىلىستىڭ قابىلدانۋى, سەناتتىڭ ماقۇلداۋى, مەملەكەت باسشىسىنىڭ قول قويۋى, جاريالانۋى, قولدانىسقا ەنگىزىلۋى سەكىلدى ارەكەتتەر جالعاسا بەرەدى.

سونىمەن, زاڭ جوباسىنان زاڭعا دەيىنگى وسى جاقىن جولدا تاعى ءبىر ستانسيا قوسۋ ۇسىنىلادى. اتاپ ايتقاندا, زاڭ جوبالارى بويىنشا قوعامدىق تىڭداۋلار وتكىزۋ, ايتالىق, الەۋمەتتىك سيپاتتاعى. بۇل رەتتە تىڭداۋلاردى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار, ياعني قالانىڭ ءاربىر اۋدانىنداعى نەمەسە قازاقستاننىڭ اۋدان ورتالىعىنداعى اكىمدىكتەر وتكىزۋى ءتيىس. مۇنىڭ ءمانى &ndash؛ جاڭا جوسپارلانعان ەرەجەلەر تۋرالى مۇمكىندىگىنشە ادامدار ءبىلۋى كەرەك.

وسى كەزەڭنەن وتپەي, بىردە-بىر "الەۋمەتتىك" زاڭ قابىلدانبايدى جانە كۇشىنە ەنبەيدى.

قۇجاتتى وسى ساناتقا جاتقىزۋ ءۇشىن قانداي كريتەرييلەر بار؟ ازىرگە بۇل تالقىلانۋدا, ءبىراق, مىسالى, ءقازىر ازىرلەنىپ جاتقان جاڭا سالىق كودەكسى ناقتى ۇمىتكەر ەكەنى انىق. ءبىراق نە بولاتىنىن كورەيىك.

mutatis mutandis نەمەسە اۋىستىرۋعا بولاتىن نارسەنى وزگەرتۋ

تۇزەتۋلەر اياسىندا تالقىلاناتىن تاعى ءبىر ماسەلە &ndash؛ زاڭنىڭ ءتىلى. ءقازىر نقا جوبالارى, ادەتتە, ورىس تىلىندە ازىرلەنىپ, مەملەكەتتىك تىلگە اۋدارىلىپ, سودان كەيىن ەكى ءماتىن دە پارلامەنتكە جىبەرىلەدى. نەلىكتەن ءدال وسىلاي جۇزەگە اسىرىلادى؟ وسى تۇزەتۋگە جاۋاپتى اۆتورلار بۇعان بايلانىستى تۇسىنىكتەمە بەردى:

"بۇگىنگى تاڭدا مەملەكەتتىك ورگانداردا قازاق ءتىلىن ءبىلۋ دەڭگەيى تومەن دەڭگەيدە بولىپ وتىر. سوندىقتان مەملەكەتتىك ورگاندارعا نقا جوباسىن ورىس تىلىندە دايىنداۋ, سودان كەيىن ونى قازاق تىلىنە اۋدارۋدى قامتاماسىز ەتۋ وڭايىراق".

ايتۋىنشا, ەكى تىلدەگى اقپاراتتىڭ ماعىناسى بىر-بىرىنە ۇقساماۋى مۇمكىن. سەبەبى, قازاقستاندا رەسمي بەكىتىلگەن قازاق زاڭ سوزدىكتەرى, سونداي-اق ماتىندەردىڭ ءتۇپنۇسقالىعىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە ادامي فاكتوردى جويۋعا ارنالعان نقا جوبالارىن اۋدارۋدىڭ ءبىرىڭعاي رەسمي جۇيەسى جوق.

وسىعان بايلانىستى, ءىس جۇزىندە زاڭگەرلەر مەن فيلولوگتار اراسىندا ءبىر تەرميندى ماقۇلداعاننان كەيىن دە اۋدارۋ توڭىرەگىندە پىكىرتالاستار ءجيى تۋىندايدى.

بۇل ماسەلە جاقىن ارادا تۇزەتىلەدى. ياعني, زاڭداردىڭ ماتىندەرىن مەملەكەتتىك تىلدە ازىرلەۋگە بىرتىندەپ كوشىپ, سودان كەيىن ولاردى ورىس تىلىنە اۋدارۋ كەرەك. ءبىراق الدىمەن قازاق تەرمينولوگيالىق سوزدىكتەرىن جاساپ, ولارعا رەسمي مارتەبە بەرۋ, ەڭ باستىسى, ولاردى نورما شىعارۋ پروسەسىندە قولدانۋدىڭ مىندەتتىلىگىن ەنگىزۋ قاجەت. بۇل ءوز كەزەگىندە قازاق تەرميندەرىنىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ولاردى نورما شىعارۋ پروسەسىندە قولدانۋداعى "ينستيتۋسيونالدىق جادىن" ازىرلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

باسقاشا ايتقاندا, ۇلتتىق زاڭ ءتىلىن قۇرۋ. سونىمەن قاتار, حالىقارالىق قۇقىقتىق تەرمينولوگيا بار ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك جانە وعان دا سايكەس كەلۋى كەرەك