"؛تەلەفوننىڭ ورنىن الماستىرادى"؛: قۋانىشبەك ارالبايۇلى «bil-bala» ەلەكتروندىق كىتاپشاسىن جاساپ شىعاردى

قازىرگى كەزدە قازاقستاندىق بالالار اراسىندا تەلەفونعا دەگەن تاۋەلدىلىك ارتىپ, شەت تىلىندەگى ۆيدەو كونتەنتتەرگە اۋەس بولىپ كەلەدى. بۇعان بىردەن-بىر سەبەپ ؛&ndash؛ بالالارعا ارنالعان قازاق ءتىلدى كونتەنتىڭ ازدىعى. الايدا ەلىمىزدە بالالاردىڭ بولاشاعىنا بەي-جاي قاراماي, پايدالى ءونىم شىعارىپ جۇرگەن ازاماتتار دا بار. سولاردىڭ ءبىرى ؛&ndash؛ «؛bilbala»؛ كىتاپشاسىنىڭ اۆتورى قۋانىشبەك ارالبايۇلى. ؛qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى قۋانىشبەك ارالبايۇلىنان اتالعان كىتاپشانىڭ پايداسى مەن ەرەكشەلىگى جونىندە سۇحبات الدى. ؛

قۋانىشبەك مىرزا ءوزىڭىز تۋرالى تولىعىراق ايتىپ وتسەڭىز. ؛

تولىق ءاتى-جونىم &ndash؛ قۋانىشبەك ارالبايۇلى, التايدىڭ تۋماسىمىن. 15 جاسىمدا اتامەكەنگە كەلدىم. استانا قالاسى ساكەن سەيفۋللين اتىنداعى اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە باكالاۆر, ماگيستراتۋرانى اياقتادىم. 10 جىلدان استام ۋاقىت استانا قالاسىندا تۇرامىن. بۇگىنگى كۇندە بالالارعا ارنالعان ءارتۇرلى جوبالارعا جەتەكشىلىك جاساپ كەلەمىن.  ؛

«؛bilbala»؛ كىتاپشاسىن شىعارۋعا نە سەبەپ, ماقساتىڭىز قانداي؟ بالالارعا ارنالعان كىتاپشا شىعارۋعا نە تۇرتكى بولدى؟

بىزدىڭ باستى ماقساتىمىز &ndash؛ قازاقستاندا «؛bilbala»؛ دەگەن برەند قالىپتاستىرۋ. الداعى ۋاقىتتا وسى باعىت بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن بولامىز. تەك ءبىر كىتاپشامەن شەكتەلىپ قالماي, ونىمدەرىمىزدىڭ سانىن كوبەيتىپ, حالىق اراسىندا كەڭىنەن تاراتۋ دا جوسپار دا بار. «؛bilbala»؛ كىتاپشاسىن شىعارۋعا بالالارعا ارنالعان قازاقشا كونتەنتتىڭ ازدىعى سەبەپ بولىپ وتىر. بۇعان دەيىن «؛بالاپان»؛ تەلەارناسىندا, «؛قازاقفيلم»؛ كينوستۋدياسىندا «؛كينوفوند»؛ دەگەن مەملەكەتتىك كينونى قولداۋ ورتالىعى جوبا جەتەكشىسى, پروديۋسسەر رەتىندە جۇمىس ىستەدىم. ءقازىر ەلىمىزدەگى بالالارعا ارنالعان كونتەنت بار. ءبىراق باسقا ءتىلدى كونتەنتتەرگە قاراعاندا از. سونداي-اق قازىرگىدەي ەلەكتروندىق-سيفرلىق دۇنيەلەر دامىعان زاماندا بالانىڭ قولىمەن ۇستاپ, كوزىمەن كورەتىن پايدالى زاتتار جوق. كىتاپ ساتاتىن تانىمال دۇكەندەردە بالالارعا ارنالعان قازاق ءتىلدى كىتاپتار جوقتىڭ قاسى. سول سەبەپتى وسىنداي بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن سيفرلىق ونىمدەردى كوپتەپ شىعارۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز. ؛ مۇنداي ونىمدەر اتا-انالارعا كومەكشى قۇرال رەتىندە قىزمەت اتقارادى.

كىتاپشانىڭ باستى ەرەكشەلىگى نەدە؟ «؛bil bala»؛ ؛ قايدا جانە قالاي دايىندالادى؟ ديزاينىن ءوزىڭىز جاسادىڭىز با؟

«؛bilbala»؛ كىتاپشاسىنىڭ باستى ەرەكشەلىگى &ndash؛ بالانى ويىن ارقىلى دامىتادى. ءقازىر كوپشىلىككە بەلگىلى "سيفرلىق اۋتيزم" دەگەن دەرت پايدا بولدى. سيفرلىق اۋتيزم &ndash؛ بالانىڭ اۋىتقۋى. بۇل نەدەن پايدا بولادى؟ ەگەر بالا سمارتفون مەن گادجەتتەرگە تاۋەلدى بولىپ, بارلىق ەنەرگياسى مەن ۋاقىتىن تەلەفونعا ارنايتىن بولسا ميىنىڭ ءبىر بولىگى تاۋەلدى بولىپ قالادى. سول سەبەپتى بالانىڭ ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانۋى ءۇشىن وسىنداي كىتاپشانى شىعاردىق. كىتاپشاداعى ەرتەگىلەر بالانىڭ نازارىن وزىنە اۋدارىپ, دامۋىنا سەبەپ بولادى. ءقازىر بالالاردىڭ ءتىلى كەش شىعىپ, سويلەي الماي جاتىر. ەلىمىزدە لوگوپەديا دەگەن ماماندارعا دا سۇرانىس ارتتى. كاسىبي لوگوپەدتەر وسى كىتاپشا ارقىلى بالالاردىڭ دۇرىس سويلەۋىنە سەبەپكەر بولىپ جاتىر. ءوزىم دە بىرنەشە ورتالىققا باردىم. سول ورتالىقتىڭ لوگوپەد ماماندارى دا وڭ پىكىرلەرى مەن ۇسىنىستارىن ايتىپ جاتىر. ولاردىڭ ۇسىنىسى بويىنشا دا الداعى ۋاقىتتا جاڭا كىتاپشا شىعاراتىن بولامىز. «؛bilbala»؛ كىتاپشاسىنىڭ ديزايىنىن, باعدارلاماسىن, اۋديودىبىستارى مەن گرافيكالىق ديزايندى كوماندامەن بىرگە جاساپ شىقتىق.

ەلەكتروندى كىتاپشا قاي جاستاعى بالالارعا ارنالعان؟ پايداسى قانداي؟

كىتاپشا 3-5 جاستاعى بالالارعا ارنالعان. پايداسى &ndash؛ بالالاردى تەلەفونعا تاۋەلدىلىكتەن قۇتقارادى. اتا-انالار كومەكشى قۇرال رەتىندە پايدالانسا, بالاباقشا تاربيەشىلەرى دە قولدانسا بولادى. كىتاپشانىڭ بالاعا ەشقانداي زيانى جوق. بالا ويناپ وتىرىپ داميتىن بولادى.

كىتاپشا نە سەبەپتى ءۇش تىلدە؟

بۇعان دەيىن ءبىز «؛smart botaqan»؛ اتتى بالالارعا ارناپ پلانشەت جاساعانبىز. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل جوبا توقتاپ تۇر. سەبەبى ىشكى باعدارلامالارىنا ءبىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ جاتىر. الداعى ۋاقىتتا بۇل جوبانى دا «؛bilbala»؛ ونىمدەرىمىزدىڭ قاتارىنا قوساتىن ويىمىز بار. بۇل پلانشەتتى ءبىز تەك قازاق تىلىندە شىعارعان ەدىك. كەيىن اتا-انالاردان كەرى بايلانىس رەتىندە جاقسى پىكىرلەرمەن قاتار بىرنەشە ۇسىنىس جاسالدى. «؛نەگە تەك قازاق تىلىندە شىعاردىڭىزدار؟ مەنىڭ بالام ورىسشا سويلەيتىن ەدى. بالاما قازاق ءتىلىن ۇيرەتكىم كەلەدى»؛ دەگەن اتا-انالار كوپ كەزدەستى. سول سەبەپتى ورىسشا-قازاقشا قاتار شىعارىپ, وسى ۇسىنىستى ەسكەردىك. مىسالى, بالالار كىتاپشا ارقىلى ؛ سوزدەردى ءبىرىنشى ورىسشا تىڭداپ كەيىن قازاقشاعا اۋدارماسىن كورىپ, ماعىناسىن ۇيرەنەدى. وسىلايشا بالالاردى قازاقشا ۇيرەتۋگە بولاتىنىن تۇسىندىك. ؛ ماقساتىمىز &ndash؛ ورىس تىلىندە سويلەيتىن بالالارعا قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ. ال اعىلشىن ءتىلىن كىتاپشاعا تولىق ەنگىزبەدىك, تەك ءالىپبيى عانا بار. كىشكەنتاي بالالار وتە زەرەك, كورگەنىن تەز جاتتاپ الادى عوي. سول سەبەپتى اعىلشىن ءتىلىنىڭ ءالىپبيىن جاتتاپ السىن دەگەن ماقساتتا وسىنداي قادامعا باردىق.

بالالارعا ارنالعان جوباڭىزعا قولداۋ بىلدىرگەندەر بولدى ما؟

قوسىمشا «؛اسىلتاس»؛ قوعامدىق قورى بولدى. ءقازىر دۋلات تاستەكەي دەگەن اعامىز باسقارادى. سول اعامىز 2021 جىلى قوعامدىق قورعا قازاق ءتىلدى جوبالارعا قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن ارنايى 25 گرانت جاريالاعان ەدى. «؛بوتاقان»؛ اتتى جوبامىزبەن بايقاۋعا قاتىسىپ, جەڭىمپاز اتاندىق. قوعامدىق قور جوبامىزعا 1 ملن تەڭگە ءبولىپ, قارجىلاي قولداۋ ءبىلدىردى. دۋلات تاستەكەيدىڭ ءوزى «؛مۇنداي جوبا ءۇشىن 1 ملن تەڭگە قۇمعا سىڭگەن سۋداي از. الايدا كوڭىلىمىز, ءبىزدىڭ تاراپتان جاسالعان قولداۋ دەپ ءبىل»؛ دەپ ءوزىنىڭ ىقىلاسىن بىلدىرگەن ەدى. وعان العىسىم شەكسىز. ال بۇدان باسقا ەشقانداي كاسىپكەردىڭ ەسىگىن قاعىپ, ءوتىنىش ايتقان ەمەسپىن. الداعى ۋاقىتتا وسىنداي ۇلتتىق ونىمدەردى قولدايمىن دەيتىن ۇلتجاندى ازاماتتار بولسا مەن قۋانا قابىلدايمىن.

الداعى جوسپارلارمەن بولىسە وتىرساڭىز...

ارينە, الدا جوسپارىمىز وتە كوپ. ءاليحان بوكەيحانۇلىنىڭ ء«؛تىرى بولسام قازاققا قىزمەت قىلماي قويمايمىن»؛ دەگەن ءسوزىن ۇران قىلىپ الدىق. ءوزىمىزدىڭ باسىمىز امان, دەنىمىز ساۋ بولسا بالالارعا ارنالعان قازاقشا ونىمدەردى كوبەيتە بەرەمىز. بۇگىنگى بالالار &ndash؛ ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى دەپ ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. سول سەبەپتى بالالارعا ساپالى ءبىلىم مەن جاقسى مالىم-تاربيە بەرۋ &ndash؛ اتا-انا مەن بۇگىنگى قوعامنىڭ ەڭ ۇلكەن مىندەتى. وسىنداي ماڭىزدى جولدا ءوزىمىزدىڭ ازعانتاي بولسا دا ۇلەسىمىزدى قوسقىمىز كەلەدى. بولاشاقتا ءموبيلدى قوسىمشالار, ەلەكتروندىق ويىنشىقتار, ءتۇرلى گادجەتتەر سەكىلدى ونىمدەردى كوپتەپ شىعارساق دەگەن ويىمىز بار. قازىرگى بالالاردى تاڭعالدىرۋدىڭ ءوزى قيىن عوي. سيفرلى دۇنيە, زامان اعىمى كۇن ساناپ وزگەرىپ جاتىر. سول سەبەپتى بالالاردىڭ نازارىن اۋدارىپ, قىزىعۋشىلىعىن وياتاتىن ونىمدەر ارقىلى ءبىلىم بەرۋىمىز كەرەك.

بۇدان بولەك ءوزىم رەجيسسەر رەتىندە اتا-انالارعا ارنالعان انيماسيالىق جوبالار جاساۋدى قولعا السام دەيمىن. جوبادا قازىرگى كەزدە كوپ كەزدەسەتىن "بالالاردى تەلەفوننان قالاي قورعايمىز؟", "بالا پسيحولوگياسىن بۇزباي قالاي دۇرىس قارىم-قاتىناس قۇرامىز؟", "ۇرپاق بويىنا ۇلتتىق قۇندىلىقتى قالاي سىڭدىرەمىز؟" دەگەن ماسەلەلەردى قامتيتىن بولادى. اتا-اناعا كومەك رەتىندە جاقسى جوبا جاسالادى دەگەن ويدامىن. ؛