سۋيسيد نەگە كوپ؟ قازىرگى بالاعا بۇرىنعى تاربيە جۇرمەيدى

زامان كوپ وزگەردى. قاتتى وزگەرىپ بارادى. قازىرگى بالالاردىڭ ويلاۋى, دامۋى بولەك. ەندەشە بالا تاربيەسىنە باياعىداي ەمەس, باسقاشا جونمەن كەلۋ كەرەك. qamshy.kz «؛جازاسىز تاربيە»؛ كىتابىن جازعان مامان ەلجاس ەرتايۇلىن سوزگە تارتتى.

ەلجاس مىرزانىڭ نەگىزگى ۇستانىمى &ndash؛ بالانى جازاسىز تاربيەلەۋ. ول اتا-انالارعا بالانى «؛بالا كىنالى ەمەس»؛ دەگەن پوزيسيامەن تاربيەلەۋدى ۇسىنادى. سەبەبى, بالا كىنالى ەمەس. بالاعا كومەك قاجەت. ومىرگە تاپ-تازا, پاك بولىپ كەلگەننەن كەيىن ونىڭ وزگەرۋىنە اينالاسىنداعى ەرەسەكتەر سەبەپكەر بولادى.

&ndash؛ ەلجاس مىرزا, پاراقشاڭىزدا قازىرگى بالالاردىڭ 6 كەمشىلىگىن ايتىپسىز. ول قانداي كەمشىلىكتەر؟

&ndash؛ بالالاردا ەمپاتيا تومەن, قيىنشىلىققا توزە الماۋى. ول الەۋمەتتىك سەبەپتەردەن تۋىندايتىن نارسە. كەزىندە اكە-شەشەلەرىمىز كوپتەگەن قيىنشىلىقتى, جوقشىلىقتى كورىپ وسكەن سوڭ, ءبىزدىڭ ۇرپاقتا توزىمدىلىك قاسيەتى جاقسى دامىعان. ال قازىرگى بالالار كەرىسىنشە, مولشىلىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. قالاعان نارسەسىنە قولى جەتەدى. دۇنيەگە كەلە سالا تەلەفون ۇستايدى. ولاردا توزىمدىلىك دەگەن قاسيەت دامىماعان. ولار ءتىپتى قيىنشىلىققا ءتوزۋدى قاجەت دەپ سانامايدى. كوپ نارسەگە تىم جەڭىل قارايدى.

مىسالى, بۇرىن ءبىز ءۇشىن جۇمىس اۋىستىرۋ, جۇمىستان شىعۋ دەگەن نارسە ۇلكەن تراگەديا سەكىلدى بولاتىن. سول ءۇشىن كۇيزەلىسكە تۇسەتىنبىز. ال قازىرگى بۋىنعا باستىق ۇناماسا, نە جۇمىس ۇناماسا, ويلانباستان قولىن ءبىر سىلتەپ, جۇمىستان شىعا سالادى.

&ndash؛ ءسىز بالاعا ۇرىسپاي, تاياقسىز تاربيەلە دەيسىز. نەگە؟

&ndash؛ بالانى جازالاماي تاربيەلەگەن دۇرىس. 2018 جىلى وسىنى ايتا باستاعانىمدا كوپشىلىك تاراپىنان قارسىلىق بولدى, جەكەمە حات جازعاندار بار. ء«؛بىز تاياق جەپ وستىك. جامان بولمادىق. ءقازىر ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتىپ, بىلدەي ءبىر مەكەمەنى باسقارىپ وتىرمىز»؛, دەيدى مىسالى. ءيا, ولار جەتىستىككە جەتكەن شىعار. ءبىراق مۇنداي ادامداردىڭ كوبى باقىت پەن جەتىستىكتى شاتاستىرادى. تاياقتىڭ كۇشىمەن, قىسىممەن ادامدى جەتىستىككە جەتكىزۋگە بولادى. ءيا, اكەسى ەسىكتىڭ الدىندا بەلدىكپەن ساباۋعا دايىن تۇرسا, بالا ساباعىن جاقسى وقۋى مۇمكىن. ترەنەر بوقتاپ, تەپكىلەپ ءجۇرىپ دايىنداسا, بالادان چەمپيون شىعارۋعا بولادى. ءبىراق ول باقىتتى بولا الادى ما دەگەن ماسەلە قاراستىرىلۋى كەرەك. جالپى, بۇل الەمدە جەتىستىككە جەتكەن ادامنىڭ ءبارىن باقىتتى دەپ ايتۋ قيىن. جەتىستىككە جەتكەن كوپتەگەن ادامدار ءومىرىنىڭ سوڭىندا جالعىز قالعان, ىشىمدىككە سالىنىپ, وتباسىن تاستاپ كەتكەن دەگەندى كوپ ەستيمىز. تاياق جەپ وسكەن بالا جامان بولمايدى, ءبىراق سەزىمسىز بولادى. ىشكى سەزىمدەرىن كورسەتە المايدى, باسقارا المايدى. وسىنىڭ استارىنا ءۇڭىلۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. بۇرىنعى ادىس-تاسىلمەن تاربيەلەۋ قازىرگى بالالار ءۇشىن وتە ءقاۋىپتى. قازىرگى بالا سەزىمتال, ونى تاياقپەن, كۇشپەن, ايقايمەن باسقارۋعا تىرىسساڭىز, ونى وزىڭىزدەن الىستاتا بەرەسىز. بالكىم, ءقازىر وزىنە ءوزى قول جۇمساۋ جاعىنان الدىڭعى ەلدەردىڭ قاتارىندا بولۋىمىزدىڭ باستى سەبەبى وسى شىعار. سوندىقتان جازاسىز تاربيەلەۋگە كوشۋىمىز كەرەك.

&ndash؛ بالانى كىشكەنتايىنان ۇيىرمەلەرگە قاتىستىرۋ دۇرىس پا؟ ياعني, ؛ ەرتە جاستان شارشاتىپ, ميىنا كۇش سالۋعا بولا ما؟

&ndash؛ ۇيىرمەلەرگە كەلسەك, ءار بالانىڭ جاسىنا بايلانىستى شەگى بار عوي. مامانداردىڭ كەڭەسىن تىڭداپ, بالانى بەلسەندىلىگىنە قاراي ۇيىرمەلەرگە بەرۋ كەرەك. ەرتە جاستان بالانىڭ ۇيىرمەلەرگە قاتىسۋى دۇرىس. سەبەبى, بالا كىشكەنتايىنان كەز-كەلگەن نارسەنى تەز قابىلداي الادى. وعان كىشكەنتايىنان جول كورسەتىپ, قىزىعۋشىلىعىن, قابىلەتىن اشقان دۇرىس. جاپون جازۋشىسى ماسارۋ يكۋبانىڭ ء«؛ۇش جاستان كەيىن ءبارى كەش»؛ كىتابى وسىعان دالەل.

&ndash؛ وتباسىندا اكە مەن انانىڭ ءرولى قانداي بولۋى كەرەك؟

&ndash؛ بالا جاقسى بولىپ ءوسۋى ءۇشىن, ول باقىتتى وتباسىندا تاربيەلەنۋى كەرەك. ءار اتا-انا وزىنە تيەسىلى جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنىپ, تولىق ورىنداپ, سانالى بولعانى ماڭىزدى. كەيدە وتباسىندا جاۋاپكەرشىلىكتى بىر-بىرىنە سىلتەۋ كەزدەسىپ جاتادى. بۇل زيان. اكەنىڭ بالاعا بەرە الاتىن, نە بەرە المايتىن نارسەلەرى بار. الدىمەن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ اراسى تۇزەلمەسە, بالانىڭ جاعدايى جاقسارمايدى.

&ndash؛ اتا-انالارعا ارناپ قانداي كىتاپتار شىعاردىڭىز؟

&ndash؛ مەنىڭ كىتاپتارىمنىڭ ءبارى بالا تاربيەسىنە ارنالعان. العاشقى كىتابىم «؛بالانى جازاسىز تاربيەلە»؛ دەپ اتالادى. وندا ءپوزيتيۆتى تاربيەنىڭ ماڭىزدىلىعى قاراستىرىلعان, ء«؛بىز تاياق جەپ وستىك, ودان جامان بولمادىق»؛ دەيتىن اتا-انالارعا جاۋاپتار بەرىلەدى.

ەكىنشى كىتابىم «؛بالانى تاربيەلەمە, ءوزىڭدى تاربيەلە!»؛ دەپ اتالادى. وندا بالا تاربيەسىندەگى اتا-انانىڭ ءرولى, اسەرى تۋرالى جازىلادى. اتا-انالاردىڭ ءتۇر-تۇرى ءتالدانعان.

ۇشىنشىسى, جۇبايلار اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا ارنالعان. «؛جۇبايىڭنىن جانىن جارالاما, جاۋلا!»؛ دەگەن كىتاپ.

تورتىنشىسى, «؛بالا مەن اتا-انا اراسىنداعى التىن كوپىر»؛ دەپ اتالادى. وندا «؛بالا مەنى نەگە تىڭدامايدى»؛ دەپ شاعىمداناتىن اتا-انالارعا جاۋاپ بەرىلگەن. بەسىنشىسى «؛باقىتتى بالا حيمياسى»؛ دەگەن كىتاپ, التىنشىسى «؛بالا تاربيەسىندەگى لايفحاكتار»؛ كىتابى. وندا ءجيى قويىلاتىن سۇراقتارعا جاۋاپ جازىلدى. ماسەلەن, بالانىڭ بالاباقشاعا بارعىسى كەلمەۋى, ءار نارسەنى قىزعانىپ, تالاسۋى, جىلاۋىق بولۋى سەكىلدى جاعدايدا قانداي جاردەم كەرەك دەگەن سەكىلدى كەڭەستەر بەرىلگەن.

&ndash؛ سۇحباتىڭىزعا راقمەت!