قۋانىشبەك ىسقاقوۆ, قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى: حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا بار كۇشىمدى سالامىن

اكىمدەرمەن سۇحبات سەرياسى ودان ارى جالعاسۋدا. سونىمەن, qamshy.kz اگەنتتىگىنىڭ كەزەكتى قوناعى &ndash؛ قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى قۋانىشبەك دوسمايىلۇلى  ؛ىسقاقوۆ.

&ndash؛ پرەزيدەنت توقاەۆ قازىرگى ۋاقىتتا اكىمدەرگە ەرەكشە تالاپ قويدى. اكىمدەردىڭ حالىققا جاقىن بولۋىن ەسكەرتتى. بيۋروكراتيادان ارىلۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى. ال ءسىز اكىم رەتىندە حالىققا قانشالىقتى جاقىنسىز؟

&ndash؛ 15 شىلدەدە نۇر-سۇلتان قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن ءماجىلىسى ءوتتى. ماجىلىستە مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتكە جانە ايماق باسشىلارىنا حالىقتىڭ تابىسىن كوتەرىپ, ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان توعىز مىندەتتى جۇكتەدى.

شىن مانىندە, بۇل &ndash؛ وتە ماڭىزدى تاپسىرمالار. بۇگىنگى كۇنى الەمدە ورىن الىپ وتىرعان ەكونوميكالىق جانە گەوساياسي قيىن جاعدايلارعا قاراماستان, ءبىز بۇل باسىم باعىتتاردى مەرزىمىندە ءارى ساپالى جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك. بۇل ءوز كەزەگىندە ايماق تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتىپ, تۇرمىستىق الەۋەتىن كوتەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

بىزدىڭ ەندىگى مىندەت &ndash؛ ايماقتا باستالعان جۇمىستى قارقىندى دامىتۋ. بۇعان ءبىزدىڭ الەۋەتىمىز دە, مۇمكىندىگىمىز دە تولىق جەتەدى.

سونىمەن قاتار, مەملەكەت باسشىسى وڭىرلەردىڭ ساياسي-قوعامدىق, الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ ماسەلەلەرىن شۇعىل شەشۋ ماقساتىندا اكىمدەردىڭ الدىنا ماڭىزدى مىندەتتەر قويدى.

وسى ارالىقتا پرەزيدەنتتىڭ اكىمدەرگە قويعان تالاپتارىن زەردەلەپ, باستى نازارعا الىپ, جۇمىس بارىسىندا جۇيەلى قولدانىسقا ەنگىزۋدەمىز. تۇرعىنداردىڭ ۇسىنىس-پىكىرلەرىن ەل ىشىندە ءجۇرىپ جاقىنىراق ءبىلۋ ءۇشىن ايماقتاعى بارلىق ەلدىمەكەندەردى ارالاپ شىعۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز. بۇل باعىتتاعى ءىس-ساپارىمىز باستالىپ تا كەتتى.

حالىققا قىزمەت ەتۋدى سانالى تۇردە تاڭداعان سوڭ  ؛حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن, ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا ءارى ەل ءۇمىتىن اقتاۋعا بار كۇشىمدى سالۋعا ءازىرمىن. حالىقتىڭ سەنىمىنە يە بولۋ مەن ءۇشىن اسا ماڭىزدى. سونىمەن بىرگە, مەملەكەت باسشىسى قويىپ وتىرعان تالاپتاردى ورىنداپ, سىر ەلىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتەمىز.

&ndash؛ كوپ بالالى انالاردىڭ, الەۋمەتتىك جاعىنان از قورعالعان ازاماتتاردىڭ باسپانا ماسەلەسى وڭىردە قالاي شەشىلىپ جاتىر؟

&ndash؛ اتالعان ساناتتاعى ازاماتتاردىڭ ماسەلەسى &ndash؛ ءاردايىم باستى نازاردا. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى &ndash؛ ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ حالىقتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىن جاقسارتۋعا, جاستاردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋىنا كوڭىل ءبولىپ, وسى باعىتتاعى جۇمىستاردى ايقىنداپ بەردى. وسى ورايدا, وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر, ەلباسى "nur otan" ؛پارتياسىنىڭ كەزەكتى xviii سەزىندە تاپسىرمالار جۇكتەدى.

بۇگىنگى كۇنگە دەيىن 22170 وتباسىنداعى 114657 ادامعا 6,4 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تاعايىندالىپ, تولەندى. ونىڭ ىشىندە 18 جاسقا دەيىنگى 72752 بالا 20789 تەڭگەدەن كەپىلدەندىرىلگەن تولەم الدى. كوپبالالى جانە الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان وتباسىلاردى قوسىمشا قولداۋ ءۇشىن 2019-2021 جىلدارعا ارنالعان ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك جول كارتاسى قابىلداندى. جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قاراجات ءبولىنىپ, الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلارداعى وقۋشى بالالار كيىم-كەشەكپەن, ءبىر مەزگىل ىستىق تاماقپەن, جازعى ساۋىقتىرۋ جانە تىنىعۋ لاگەرىمەن, قوعامدىق كولىكتە تەگىن ءجۇرۋ مۇمكىندىگىمەن قامتىلادى.

وبلىستا حالىقتىڭ وسال توپتارىنان شىققان, وڭىرگە قاجەت ماماندىقتار بويىنشا وقيتىن 515 ستۋدەنت وبلىس اكىمىنىڭ گرانتىمەن ءبىلىم الۋدا. بيىل دا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قوسىمشا 200 گرانت ءبولىندى. سونىمەن قاتار,  ؛ۇكىمەت تاراپىنان تۇرمىسى تومەن وتباسىلاردىڭ بالالارىن الەۋمەتتىك قولداۋ ماقساتىنداعى ءبىلىم گرانتىنان 390-ى وبلىسقا ءبولىنىپ وتىر. جىل باسىنان بەرى الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن 3 مىڭعا جۋىق وتباسىنا بيۋدجەتتەن تىس كوزدەردەن 127 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجىعا قايىرىمدىلىق كومەك كورسەتىلدى.

تابىسى تومەن ازاماتتاردىڭ باسپانا ماسەلەسىن شەشۋ بويىنشا "نۇرلى جەر" ؛مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى باعدارلاماسى اياسىندا كوپبالالى جانە الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان وتباسىلاردى ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز جالعا بەرىلەتىن تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋگە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 3,600 ميلليون تەڭگە ءبولىندى. ناتيجەسىندە 431 وتباسى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلمەك (205 پاتەر قۇرىلىسى جۇرگىزىلسە, 226 پاتەر ساتىپ الىنادى).

"بالامەكەن" ؛جوباسى شەڭبەرىندە "بولات وتەمۇراتوۆ قورى" جەكە قورى ەسەبىنەن 100 وتباسى 1 ماۋسىمدا تۇرعىن ۇيمەن قامتىلدى. جەكە شارۋاشىلىقتار مەن كاسىپورىنداردىڭ قولداۋىمەن 17 وتباسىنا تۇرعىن ءۇي بەرىلدى. سونىمەن قاتار, وڭىرلەردى كەشەندى دامىتۋ بويىنشا "اۋىل &ndash؛ ەل بەسىگى" ؛ارنايى جوباسى شەڭبەرىندە بيىل وبلىس بويىنشا 21 جوباعا 1917,6 ميلليون تەڭگە قارالىپ وتىر.

مەملەكەتتىك "نۇرلى جەر" ؛باعدارلاماسى بويىنشا تابىسى تومەن كوپبالالى, تولىق ەمەس وتباسىلاردى جانە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارى بار وتباسىلاردىڭ تۇرعىن ءۇي الۋعا قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا "باقىتتى وتباسى" ؛الەۋمەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا "تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ" جىلدىق 2-3 پايىزبەن تۇرعىن ءۇي قارىزدارى بەرىلەدى. وسى رەتتە, اتالعان باعدارلاماعا قاتىسۋعا مۇمكىندىك بار ەكەندىگىن بىلدىرەمىن.

بيىل وبلىس بويىنشا بارلىعى 581 پاتەر سالىنادى. ونىڭ ىشىندە 431 پاتەر قۇرىلىسى &ndash؛ رەسپۋبليكالىق, 50 پاتەر قۇرىلىسى &ndash؛ وبلىستىق بيۋدجەتتەن, قالعان 100 پاتەر &ndash؛ جەكە دەمەۋشىلەر ەسەبىنەن. اتالعان پاتەرلەردى كەزەكتە تۇرعان الەۋمەتتىك تۇرعىدان از قامتىلعان كوپبالالى وتباسىلارعا بەرۋ جوسپارلانۋدا.

&ndash؛ توقاەۆ حالىقپەن تىكەلەي بايلانىستى كۇشەيتۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلىنى پايدالانۋدى ۇسىندى. بۇل ورايدا ءسىز قانشالىقتى بەلسەندىسىز؟

&ndash؛ پرەزيدەنتتىڭ "قۋاتتى ايماقتار &ndash؛ قۋاتتى قازاقستان" ؛قاعيداتى بويىنشا ازاماتتاردى تولعاندىرعان ناقتى ماسەلەلەر جەرگىلىكتى دەڭگەيدە شەشىلۋى ءتيىس. ايماقتاعى قوردالانعان ماسەلەلەردى شەشۋگە حالىقتىڭ بەلسەنە ارالاسقانى دا اسا ماڭىزدى. تۇرعىنداردىڭ ۇسىنىس-پىكىرلەرىن جاريالاۋى ءۇشىن فەيسبۋك, تەلەگرام, يۋتۋب, ينستاگرام الەۋمەتتىك جەلىلەرىندە وبلىس اكىمدىگىنىڭ رەسمي پاراقشالارى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. سونىمەن قاتار, تىكەلەي بايلانىس ورناتۋعا نيەتتى تۇرعىنداردىڭ وتىنىشتەرىن ەسكەرە وتىرىپ, بيىل شىلدەدەن باستاپ تۆيتتەر الەۋمەتتىك جەلىسىندە جەكە پاراقشامدى اشتىم. پاراقشامدا نەگىزىنەن وبلىستىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى تۋرالى جوسپارلارىمدى بولىسەمىن جانە ەڭ باستىسى تۇرعىندار تاراپىنان تۇسكەن ۇسىنىس-پىكىرلەردى تىڭداپ, تىعىز بايلانىستا بولامىن.

&ndash؛ قازىرگى ۋاقىتتا الماتىدا, استانادا, ارىستا, تەڭىز كەنىشىندە جانە تاعى باسقا وڭىرلەردە الەۋمەتتىك تەڭسىزدىككە بايلانىستى ءارتۇرلى نارازىلىق شەرۋى وتكەنى بەلگىلى. ال ءسىز ءوز ايماعىڭىزداعى جاعدايدان تولىق حاباردارسىز با؟ مۇنداي جاعداي ءسىز باسقارىپ وتىرعان وڭىردە دە قايتالانۋى دا مۇمكىن عوي.

&ndash؛ ارينە, قازىرگى تاڭدا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار الدىندا تۇرعان ءۇش مىندەتتى اتار ەدىم, ولار &ndash؛ قوعامدىق ساياسي تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ, جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ جانە سالىق بازاسىن نىعايتۋ. وبلىس اكىمدىگى كۇندەلىكتى قالا, اۋدان اكىمدىكتەرى مەن قۇزىرلى ورگانداردان جيناقتالعان مالىمەتتى تالداپ, الەۋمەتتىك-ساياسي جاعدايعا مونيتورينگ جۇرگىزەدى.

جالپى قوعامدا تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن اقپاراتتىق-ناسيحاتتىق جۇمىستاردىڭ ماڭىزدىلىعى زور. سەبەبى, قوعامدا اقپاراتتىق ۆاكۋم پايدا بولۋى وتە ءقاۋىپتى. وسى ورايدا, وبلىستا مەملەكەتتىك باعدارلامالار مەن ءتيىستى وزگەرىستەردى تۇرعىندار اراسىندا كەڭىنەن ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا ارنايى اقپاراتتىق-ناسيحاتتىق توپتار جۇمىس جاسايدى. اشىق ەسىك كۇندەرىن, قوعامدىق قابىلداۋلار وتكىزۋ تۇراقتى جولعا قويىلعان. وسىنداي بىرلەسكەن ءىس-شارالار قوعامدىق ساياسي احۋالدىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتاۋعا نەگىز بولىپ وتىر.

&ndash؛ ءسىز ءۇشىن قازىرگى ۋاقىتتا ايماق ءۇشىن باستى پروبلەما نە؟ ونى شەشۋدىڭ جولى قانداي؟

&ndash؛ ارينە, ءار ءوڭىردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بار. ونىڭ ىشىندە سىر ءوڭىرى ءۇشىن ەڭ باستى تۇيتكىل &ndash؛ ارال ايماعىنىڭ ماسەلەسى. تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتى ؛&ndash؛ ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ ارال پروبلەماسىن الەم نازارىنا شىعارىپ, ونىڭ زارداپتارىن شەشۋ جولدارىن باتىل جەتكىزدى. وسىنىڭ ارقاسىندا ارال ەكولوگياسىن ساۋىقتىرۋعا بايلانىستى ساراتس جوباسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى باستالدى. "عاسىر جوباسىنا" ؛بالانعان قىرۋار ەڭبەكتىڭ ناتيجەسىندە "كوكارال" ؛بوگەتى سالىنىپ, كىشى تەڭىزدىڭ كەمەلى تولىستى. بالىق شارۋاشىلىعى قايتا جاندانىپ, تەڭىزدەن مارجان سۇزگەن ەلدىڭ نەسىبەسى مولايدى.

وزدەرىڭىزگە بەلگىلى, وسى جىلدىڭ اقپان ايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا ءوڭىر تۇرعىندارىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىن جاقسارتۋ جانە دامۋ قارقىنىن ارتتىرۋ ماقساتىندا وبلىستىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى. وندا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ؛&ndash؛ ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ "قىزىلوردا وبلىسىن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامىتۋدىڭ 2019-2022 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارىن" ؛ازىرلەۋدى تاپسىردى. وسى ورايدا قىرىمبەك ەلەۋۇلىنىڭ باسشىلىعىمەن ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ كەشەندى جوسپار جوباسى ازىرلەندى. 28 مامىرداعى ۇكىمەت وتىرىسىندا 2022 جىلعا دەيىنگى كەشەندى دامۋ جوسپارى تانىستىرىلىپ, وتىرىس قورىتىندىسىمەن قۇجات ماقۇلداندى. وسى ماڭىزدى قۇجاتتىڭ ىشىندە ەكولوگيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ ماسەلەسى دە بار. ال, قىزىلوردا وبلىسى جوعارىدا اتالعان كەشەندى جوسپاردى بەكىتكەن رەسپۋبليكامىزداعى 4 ايماقتىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.

كەشەندى جوسپار قۇنى &ndash؛ 219,7 ميلليارد تەڭگە, ول 12 باعىت, 119 ءىس-شارادان تۇرادى. مۇندا ونەركاسىپ, اگروونەركاسىپتىك كەشەن, كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ, كولىك ينفراقۇرىلىمى, تۇرعىن ءۇي كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى, ەكولوگيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ, حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ, دەنساۋلىق ساقتاۋ, سپورت, سۋ تاسقىنىنا قارسى ءىس-شارالار, تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جانە ينجەنەرلىك-كوممۋنيكاسيالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ قاراستىرىلعان. وسى باعىتتا قر ۇكىمەتىمەن جانە ءتيىستى مينيسترلىكتەرمەن ناقتى جۇمىستار جاسالۋدا.

&ndash؛ ءسىزدىڭ ايماقتاعى شەتەلدىكتەر باسقارۋعا العان ءوندىرىس ورىندارى مەن كاسىپورىنداعى وتاندىق جۇمىسشىلاردىڭ جاعدايى قالاي؟ ولارداعى جالاقى ايىرماشىلىعىنىڭ بار ەكەنى ءسىزدى الاڭداتپاي ما؟

&ndash؛ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەڭبەك كودەكسىنىڭ 6-بابىندا ەڭبەك سالاسىنداعى كەمسىتۋشىلىككە تىيىم سالىناتىندىعى كورسەتىلگەن. ونداعى ماقسات &ndash؛ بارلىق ازاماتتارعا ەڭبەك سالاسىنداعى ءوز قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ىسكە اسىرۋعا تەڭ مۇمكىندىكتەر بەرۋ. كودەكستىڭ 103-بابىنىڭ 1-تارماعىنا سايكەس جۇمىسكەردىڭ ايلىق جالاقىسىنىڭ مولشەرى ونىڭ بىلىكتىلىگىنە, ورىندالاتىن جۇمىستىڭ كۇردەلىلىگىنە, سانىنا جانە ساپاسىنا, سونداي-اق, ەڭبەك جاعدايلارىنا قاراي سارالانىپ بەلگىلەنەدى.

وتكەن جىلى جانە بيىلعى 6 ايدا وبلىس كولەمىندە شەتەل جۇمىس كۇشىن تارتۋشى كومپانيالاردىڭ جۇمىسشىلارىنان ەڭبەك قۇقىقتارىنىڭ بۇزىلعاندىعى تۋرالى, ونىڭ ىشىندە جالاقى تولەنۋدە كەمسىتۋشىلىككە ۇشىراعاندىعى جونىندە ارىز-شاعىمدار تۇسپەگەن. شەتەلدىك جۇمىس كۇشى تارتىلعان كاسىپورىنداردا اتالعان كەزەڭدە بىردەي لاۋازىمدا جۇمىس ىستەيتىن شەتەلدىك جانە قازاقستاندىق جۇمىسكەرلەردىڭ جالاقى مولشەرىندە ايىرماشىلىق (ديسپروپورسيا) فاكتىلەرى تىركەلمەگەن.

&ndash؛ ۇلتتىق, مەملەكەتتىك تاقىرىپ ماسەلەسى وتە وزەكتى. بۇل ورايدا رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى قازاق سايتتارى بەلسەندى جۇمىس ىستەۋدە. وسىعان وراي, ءسىز باسقارعان اكىمشىلىك رەسپۋبليكالىق اۋقىمداعى قازاق سايتتارىمەن قانشالىقتى ماڭىزدى بايلانىس جاساپ وتىر؟

&ndash؛ جاڭالىقتار مەن حابارلامالاردى كەڭ اۋقىمدا تاراتۋ, پايدالانۋ جانە دەرەكتەردى تەز تابۋدا ءتيىمدى قۇرال رەتىندە جاڭا مەديا-تەحنولوگيانىڭ مۇمكىندىگى شەكسىز. سەبەبى اقپاراتتى ۇيدەن شىقپاي-اق الەمدىك دەڭگەيدە تاراتۋعا ابدەن بولادى. بۇل جەردە باسپا باسىلىمدارىنا قاراعاندا ينتەرنەت سايتتاردىڭ قارالىمىنىڭ ارتۋى وسىعان بايلانىستى بولسا كەرەك.

بۇگىنگى تاڭدا, وبلىسىمىز رەسپۋبليكالىق "abai.kz", "inform.kz", "nur.kz", "tengrinews.kz", "kazakhstan today - kt.kz", "zakon.kz", "ult.kz", "el.kz" ؛سايتتارىمەن تىعىز جۇمىس جاساۋدا. ءبىز اقپاراتتىق, جاريالىلىق مۇمكىندىكتەرىمىزدى ۇدايى دامىتىپ وتىرۋعا ىنتالىمىز. سوندىقتان ەلمەن ەتەنە جۇمىس جاساپ كەلەتىن سىزدەردىڭ جانە وزگە دە اقپارات كوزدەرىمەن بايلانىس ورناتۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرا بەرەمىز.

قازىرگى تاڭدا وڭىرلىك "alashinform.kz", "kyzylorda-news.kz" ؛جانە "سەيحۋن-ينفو.كز" ؛سەكىلدى اقپاراتتىق اگەنتتىكتەر ەل جاڭالىقتارىن تۇراقتى تۇردە جاريالاپ وتىرادى. ايماقتاعى گازەت-جۋرنالداردىڭ دا ەلگە جەتكىزەتىن جاڭالىعى از ەمەس. ءقازىر بارلىق گازەتتىڭ سايت قىزمەتى دە جولعا قويىلعان. جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان مەن حالىق اراسىنداعى دانەكەرلىكتىڭ جارشىسى رەتىندە اقپارات قۇرالدارىنىڭ ماڭىزى ارتا بەرەتىنى بەلگىلى.

&ndash؛ سۇقباتىڭىزعا راحمەت!

 ؛اڭگىمەلەسكەن بەرىك بەيسەنۇلى

 ؛