قاينارلىداعى قايعىلى وقيعا: مولدانى قانداي جازا كۇتپەك؟ (فوتورەپورتاج)

جاقىندا الەۋمەتتىك جەلىدە ەسحات اينەبەكۇلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا, ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمباەۆقا, قر باس پروكۋرورى عيزات نۇرداۋلەتكە ۆيدەو ارقىلى اشىق حات جولداعان. ول ايەلىنىڭ ولىمىنە سەبەپكەر بولعان الماتى وبلىسى ەسكەلدى اۋدانى قاينارلى اۋىلىنىڭ مولداسىن جازاعا تارتۋىن سۇراعان. بۇل تۋرالى ؛ ؛qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى "الماتى وبلىسىندا يمام زينا جاساپ, وتباسىلى ايەلدى ولىمگە دۋشار ەتتى" دەپ ماقالا جاريالاعانى بەلگىلى. وسىعان وراي ءتىلشىمىز ماسەلەنىڭ جاي-جاپسارىن انىقتاۋ ماقساتىندا وقيعا ورىن العان ورىن قاينارلى اۋىلىنا بارىپ قايتقان ەدى.

قاينارلى ءتۇتىنى ءتۇزۋ ۇشقان, حالقى قوناقجاي شاعىن عانا اۋىل. جەر كولەمى كىشكەنتاي عانا ەلدىمەكەننىڭ ادامدارى ءبىرىن-بىرى جاقسى تانيدى. بولعان وقيعانى ەستىگەندە بارلىعى نە سەنەرىن, نە سەنبەسىن بىلمەپتى. اۋىلعا كىرە بەرە عابباس وكەەۆ كوشەسىنىڭ بويىندا ەل اۋزىندا جۇرگەن, قۇرىلىسى تولىعىمەن اياقتالماعان, شاعىن جاماعاتقا ارنالعان ءقادىر امبيەۇلى مولدا بولعان مەشىت ورنالاسقان.

قاينارلى اۋىلدىق مەشىتى.

دال وسى مەشىتتە "اللانىڭ 99 ەسىمىن, اراب ءالىپبيىن ۇيرەتەتىن" ايەلدەرگە ارنالعان كۋرس اشىلعان. ەلمەن قاتار ەسحات اينەبەكۇلىنىڭ ايەلى نۇرعيزا ازاتحانقىزى دا ءدىني ساۋاتىن اشۋعا اسىققان. ءبىراق "اللانىڭ كوركەم ەسىمدەرىن جاتتايمىن" دەپ ءجۇرىپ, اياعى ولىمگە اپارعان وقيعاعا تاپ بولعان.

 ؛

بىز اللا ۇيىنە قاراما-قارسى بەتتە مامىراجاي تۇرمىس-تىرشىلىكتى ءسوز قىلىپ وتىرعان قاينارلى اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىنان ەلدى دۇرلىكتىرگەن وقيعا جايلى سۇرادىق.

&ndash؛ ءقادىر جاقسى جىگىت, وسى اۋىلدىڭ مولداسى بولعان. جەتى شەلپەك ءپىسىرىپ, ۇيگە شاقىراتىنبىز, قۇران وقىپ بەرەتىن. مەشىتكە بارىپ ۋاعىزىن تىڭدايتىنبىز. مىنەزى وتە كوركەم, تاماشا ادام ەدى, - دەيدى ءبىرقاتارى ءبىر اۋىزدان .

&ndash؛ ايەلدەرگە اللانىڭ 99 ەسىمىن وقىتقان, ءقادىر مىرزادان ءتالىم العانداردىڭ ىشىندە مەن دە بارمىن. ءبىراق وسى وقيعانى ەستىگەلى بەرى ونى مۇلدە كورمەدىم. ايەلىمەن وسى كۇنگە دەيىن ءتاتۋ-تاتتى ءومىر سۇرگەن. ايەلى ەرىنىڭ ىسىنە قىنجىلىپ جۇرگەنىن ايتىپ, جاڭا عانا جىلاپ كەتكەن ەدى. "كۇيەۋىم وسىندايعا تاپ بولدى, نە ىستەسەم بولادى؟" دەپ شارق ۇرىپ ءجۇر, بايقۇس, ؛&ndash؛ دەدى ؛ مولدانى جاقىن تانيتىن زەليحا سارسەنباي ەسىمدى شاكىرت اۋىلداسى.

مەشىتتەن ارى جۇرگەندە تورت-بەس ۇيدەن كەيىن جولدىڭ ەكىنشى بەتىندە ءقادىر امبيەنىڭ اۋىل ادامدارىنىڭ كومەگىمەن اسارلاتىپ ءجۇرىپ سوققان ءۇيى بار. ءۇيدىڭ ەسىگىن قاقتىق, ەشكىم اشپادى. كورشىسى مۇحتار مۇقات ونىڭ ۇيدە جوق ەكەندىگىن ايتتى.

قادىر امبيەۇلىنىڭ ءۇيى.

قۇداي قوسقان كورشىسى: ء"ۇيدى سوققانىنا تورت-بەس جىل بولدى, ەرلى-زايىپتى. اۋىل مولداسى. ەكەۋىنىڭ بالاسى بولمادى دەمەسەڭىز, قالعان دۇنيەسى تۇگەل بولاتىن. قوراسىندا مالى بار ەدى. جۇما نامازدا دا, بەس ۋاقىت نامازدا دا سول كىسىنى بۇكىل اۋىل ۇيىپ تىڭدايتىن. نەگە بۇلاي بولعانىن بىلمەدىم. اللا بىلەدى" دەپ پىكىرىن قىنجىلا جەتكىزدى.

تابيعي گاز قۇبىرلارى جۇرمەگەن اۋىلدىڭ بويىمەن ءجۇرىپ ءوتىپ, كوشەنىڭ جوعارى جاعىندا ورنالاسقان ەسحات مىرزانىڭ دا ۇيىنە جەتتىك. نۇرعيسا ازاتحانقىزىنىڭ جانازاسى شىققان شاڭىراققا كىرمەس بۇرىن كورشىسىن جولىقتىردىق.

&ndash؛ ءبىزدىڭ كورشى نۇرعي (نۇرعيسا ازاتحانقىزىنىڭ اۋىل ىشىندەگى ەسىمى) وندايعا بارمايتىنى ءسوزسىز. ولاردىڭ 2015 جىلى ەلگە قونىس اۋدارعانىنان باستاپ, ەشقانداي ارتىق قىلىعىن كورمەپپىن. بەس ۋاقىت نامازىن وقيتىن, ۇيىنە كىرە قالساڭ, قوناق قىلاتىن كەلىنشەك ەدى. ءبىر قىنجىلاتىنىم, ۆيدەو الەۋمەتتىك جەلىگە شىققانعا دەيىن تەرگەۋ ءىسى جاسالمادى. ؛ ۆيدەو قالاي جۇرتقا ءمالىم بولدى, سولاي تەرگەۋ توبى دا كەلدى,&ndash؛ دەيدى كورشىسى شارحان ابىلحانۇلى سەيدۋاليەۆ..

بىزگە قارا جامىلىپ وتىرعان اۋلەتتىڭ ۇيىنە كىرۋ وتە اۋىرعا سوقتى. الدىمىزدان 7 جاسار بالاسى شىعىپ امانداسقاندا, قولىمىزدان كەلگەنى باسىنان سيپاۋ عانا بولدى. ارتىنشا ورتا بويلى, قارا تورى ازاماتشا شىعىپ, ءوزىن تانىستىردى. بۇل كىسى ؛&ndash؛ ەسحات مىرزانىڭ قارىنداسى. اعاسى تاۋدا مالعا باس-كوز بولۋعا كەتكەندە ەكى ۇل بالانى قاراپ وتىرعان مەيىرىمدى جان. كىشكەنتاي قىزدى باسقا تۋىسقاندارىنىڭ قولىنا اپارىپ بەرگەن ەكەن. جەڭگەسىنىڭ ولىمىنە كوڭىل ايتىپ, سول كۇنى نە بولعانى تۋرالى سۇرادىق.

ەسحات اينەكبەكۇلىنىڭ ءۇيى.

"وقيعا بىلاي بولدى: مەن 25- ءساۋىر كۇنى ءوز ۇيىمدە جاتقانىمدا, جەڭگەم حابارلاسىپ,

- ساعان ءبىر ۆيدەو مەن اۋديو جىبەرەمىن, سەن ونى اعاڭ ءوزى كەلگەنشە اشىپ قاراما.

- جىبەرىڭىز ارينە, ال نەگە قاراۋعا بولمايدى,- دەدىم

- جوق, اعاڭ كەلگەن سوڭ قارايسىڭدار, بۇل وتە ماڭىزدى!

جارايدى,- دەگەنىمشە, جەڭگەم تەلەفون تۇتقاسىن قويا سالدى. ويىمدا ەشتەڭە جوق ەرتەسى تاڭەرتەڭ ۆيدەونىڭ كەلگەنىن كورىپ, اشىپ قارامادىم. ساعات 8:30 شاماسىندا اعامنىڭ ۇيىنە باردىم. ەكى ءۇيدىڭ اراسى ۇزاق ەمەس. بارسام, 2 جاستاعى قىزىن ۇستەلدىڭ بۇرىشىنا وتىرعىزىپ كەتىپتى. ءوزى كورشىلەردىڭ ۇيىنە بارىپ اڭگىمە -دۇكەن قۇرىپ قايتاتىنى بار ەدى. سوندا كەتكەن بولار دەپ ويلادىم. ۇيگە قايتىپ كەتتىم. جارتى ساعاتتان سوڭ قايتىپ كەلگەنمىن, ساعات 12-دە "قارابۇلاققا تويعا كەتەتىنىمدى ايتايىن" دەپ, قاراسام, جەڭگەم ءالى جوق. تىرلىكتىڭ ادامى ەدى, قورا تازالاپ, مالدىڭ اماندىعىن قاراپ جۇرەتىن. بالكىم, "سول ماڭنان تابارمىن" دەپ سىرتقا شىعىپ, قورا جاققا قارادىم, اربا مەن كۇرەك سول جەردە تۇر ەكەن. "سوندا بولار" دەپ جاقىنداسام, ول جەردە ەشكىم جوق. "بەرگى جاقتاعى قورادا شىعار" دەپ ەسىكتى اشسام, موينى بۋىنىپ جىپكە اسىلىپ تۇر.

نۇرعيزا ازاتحانقىزى وز-وزىنە قول جۇمساعان ءورىن.

بىر ساتكە ەسىمدى جوعالتقانداي بولىپ ايقايلاپ جىبەردىم. جۇگىرگەن كۇيى توقتاماي ۇيگە بارىپ كۇيەۋىم جاساردى شاقىردىم. ول كورشىمىز الشىنبايدى ەرتىپ كەلىپ, ەكەۋى بىرگە ءجىپتى كەستى دە, جەڭگەمدى ءتۇسىرىپ الدى. بارلىق اۋىل ادامدارىنا حابار بەردىك. ەسحات اعام تاۋدا مال باعاتىن, ول كىسىگە دە ەستىرتىپ, كەلۋىن ايتتىق. قارابۇلاقتان پوليسيا قىزمەتكەرلەرى كەلىپ ءمايىتتى ساراپتاماعا الىپ كەتكەن سوڭ, اعام حابارلاستى. مەن وعان «؛اعاڭ كەلگەندە اش»؛,- دەپ جىبەرگەن ۆيدەو جايلى ايتىپ ەم, "دەرەۋ وزىنە جىبەرسىن" دەدى. سول كەزدە ول ۆيدەونى وزىمدە اشىپ قاراپ, اڭ- تاڭ بولىپ ايتۋعا ءسوز تاپپاي قالدىم. ول جەردە مولدانىڭ مويىنىنا پىشاق ۇستاپ تۇرعان جانە ءوز ايەلىن ساباپ, ايقايلاپ جاتقان دىبىستىق اۋديوسى بار ەكەن»؛,- دەپ سول كۇندى كوزىنە جاس تولىپ, ەسىنە الدى. ارى قاراي ءقادىر مولدانىڭ ايەلى جايلى سۇراعانىمىزدا ول:

"جەڭگەم قايتقان كۇنى كوڭىل ايتىپ كەلگەندەر ەسىك الدىندا جۇرگەن. مەن ول ادامنىڭ ايەلى كەلەدى دەپ ويلاماعانمىن. بۇرىشتا جىلاپ وتىرعانىمدا ەتەگى جاسقا تولىپ ءقادىر مولدانىڭ ايەلى كوڭىل ايتۋعا كەلدى. "يمامنىڭ جارى ەشتەڭە بىلمەيتىن شىعار" دەپ ويلادىق. "وعان ايتپاي تۇرا تۇرايىق" دەپ شەشتىك. ەكى ورتادا داستارحان شارۋاسىمەن جۇگىرىپ جۇرگەنىمدە, ۆيدەو ساقتالعان تەلەفونىمنىڭ جوق ەكەنىن بايقادىم. جانىمدا تۇرعان قىز كەلىپ تەلەفوندى مولدانىڭ ايەلى جەمپىرىمنىڭ قالتاسىنان الىپ كەتكەنىن ايتتى. سالدەن سوڭ ۇلكەن ۇلىم تەلەفونىمدى سول ايەلدەن العانىن, ونىڭ پين-كودتى اشىپ بەرۋىن سۇراعانىن ايتتى. ۇلىم ولاي جاسامايتىنىن ايتقاننان كەيىن تاستاپ, كەتىپ قالىپتى. ايعاقتاردى جويۋ ءۇشىن ؛ وسىنداي ارەكەتكە ؛ بارعان عوي",- دەدى.

قادىر ءامبياۇلى جايلى: "ۆيدەونى كوردىڭىزدەر. اعامنىڭ ايەلىنىڭ ناقتى ولىمىنە كىنالى ادام سول... ؛ اق ادام ارى جىبەرمەگەن سوڭ "باقيلىق بولامىن" دەپ شەشتى. ءقادىردىڭ كەسىرىنەن ءولدى. ەگەر جەڭگەم جامان ادام بولسا, كورشىلەردىڭ ءبارى بىلەتىن ەدى. ول تۋرالى ەشكىم جامان سويلەي المايدى. ال انا مولدا اكەسىنىڭ ۇيىندە جۇرگەندەي بوستاندىقتا تايراڭداپ ءجۇر. كەشە تەرگەۋ كەزىندە كوردىك ءقادىردى, وكىنىش ءبىلدىرىپ وتىرعانى بايقالمايدى".

سوزىن جالعاي وتىرىپ: "جاقىن جەردە "پوليسيا" دەگەن جازۋى بار بولىمشە تۇر, ءبىراق ەشكىم كەلمەيدى ءمان-جايدى بىلۋگە. مىنە, 27 كۇن وتكەن سوڭ تەرگەۋ باستالدى. 26-ساۋىردە قارابۇلاققا ارىز جازعانبىز, ەشكىمنىڭ نازارىنا ىلىكپەگەن بولىپ تۇر عوي سوندا ءبىزدىڭ ماسەلە. ۆيدەو ەل ىشىندە تاراعالى بەرى عانا, ولار قيمىلداپ جاتىر",- دەپ ول كىسى قارابۇلاق ءاىىب بولىمىنە شاعىمىن ايتتى.

بىز ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن انىقتاۋ ماقساتىمەن اۋىلداستار جول سىلتەگەن پوليسيا بولىمشەسىنە ارنايى باردىق. ءبىراق جۇمىس ۋاقىتى ەكەنىنە قاراماستان, قۇزىرلى ورگان وكىلدەرىن جۇمىس ورنىنان تاپپادىق.

 ؛  ؛  ؛

قاينارلى اۋىلدىق پوليسيا بولىمشەسى.

تاۋدا مال قاراپ جۇرگەن مارقۇم نۇرعيزانىڭ كۇيەۋى:

"سول ايدىڭ ء4-ى كۇنى ءتۇننىڭ ءبىر ۋاقىتىندا ايەلىمنىڭ تەلەفونىنا حات جازىپتى. ايەلىم سونى كورىپ جىلاعىسى كەپ تۇر ەكەن. مەن تەلەفوندى جۇلىپ الىپ قاراسام, يمامنىڭ "جانىم, شىقشى سويلەسەيىك" دەگەن ءسوزى كەپ تۇر. ايەلىمە ء"قازىر شىعامىن" دەپ جاۋاپ جازعىزىپ, دالاعا شىقتىم. سويتسەم, ءبىر ءوزى جاتىر ەكەن تىعىلىپ. سول جەردەن ۇستاپ الىپ ەكى رەت ۇرىپ ەم, قاشىپ كەتتى",- دەيدى. كەلەسى كۇنى كەشىرىم سۇراپ حابارلاستى. يمام كەيىننەن سەرتتەن تايدى.

2015 جىلى قىتايدان قازاقستانعا قونىس اۋدارعان ەسحات اينەكبەكۇلىنىڭ وتباسى ء"دال وسىنداي قايعىلى جاعدايعا تاپ بولامىز" دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاسا تۇسىنە كىرمەگەن. كورشى ەلدەن كەلگەننەن باستاپ مولدانىڭ وتباسىمەن ارالاسىپ, بىر-بىرىنە قوناققا بارىپ, ءوزارا كومەكتەرىن ايانىپ قالماعان جاندار ەدى. ەسحات مىرزانىڭ كۇيەۋ بالاسىنىڭ ايتۋىنشا, "مولدا اعا, مولدا اعا" دەپ جانى قالماي جالپاقتاپ, ۇيگە الىپ كەلىپ, ءدىني ساۋاتىن اشۋ ءۇشىن سۇراق-جاۋاپ الىپ وتىراتىن. وتباسىلىق دوستىقتىڭ سوڭى قاستىقپەن اياقتالىپ, ەكى ورتادا بەيكۇنا جان وز-وزىنە قول سالادى دەگەن كۇدىك ەشكىمنىڭ دە كوڭىلىنە كەلمەگەن.

نۇرعيسا مارقۇمنىڭ موينىنان ءجىپتى شەشىپ, ءتۇسىرىپ العان ادامداردىڭ ءبىرى الشىنباي توقان ؛بىلاي دەيدى:

"26-ساۋىر كۇنى تاڭەرتەڭ كۇلشيرا جۇگىرىپ كەلىپ, وسىنداي جاعداي بولعانىن ايتتى. ءبىز بارىپ ءتۇسىرىپ الدىق. يا, تاڭدانعانىمىز وتىرىك ەمەس. ءدال وسى كۇنى ءقادىر مەشىتتە جۇما نامازىن وتكىزدى. ەرتەسى كۇنى "قاجىلىققا بارامىن" دەپ جيناپ جۇرگەن مالىن ساتىپ, اكەسىنىڭ ۇيىنە تايىپ تۇرعان. ەلدىڭ بارىنە "قاجىلىققا نيەت ەتىپ ءجۇرمىن" دەيتىن. سوعان سەنەتىنبىز. بۇل ەل ءۇشىن ؛ ماسقارا ؛ وقيعا. ء"بىر قۇمالاق &ndash؛ ءبىر قارىن مايدى شىرىتەدى" دەگەن. جالپى سوتتاتۋ كەرەك ونى. جاي ادام رەتىندە قاراساڭ دا, ءدىني تۇرعىدان قاراساڭ دا ونىڭ جازاسى بولۋى كەرەك. ؛ بىرەۋگە قىسىم كورسەتكەنى ءۇشىن, ونىڭ ولىمىنە سەبەپكەر بولعانى ءۇشىن ءومىر باقي باس بوستاندىعىنان ايىرۋ كەرەك شىعار, بالكىم. ول وسى وتباسىنىڭ كەنجە قىزىنىڭ كىندىك اكەسى بولعان ەدى عوي, وسى وتباسىنىڭ ايىرىلماستاي دوسى ەدى. ارالارىنان قىل وتپەيتىن. ەسحات قوي قاراۋعا كەتتى ءبىر ايعا, سونى پايدالانىپ جالعىز قالعان ايەلگە وسىنداي ادەپسىز ارەكەت جاسادى. اۋىلدىڭ ءبارى سىيلايتىن, ءۇيىن سوققاندا اۋىل جاپپاي كومەكتەسكەن ەدى بارىپ. بىرەۋى كىرپىشىن قالاسىپ, بىرەۋى اقشاسىن بەرىپ جاتتى. جاقىندا جاماعات بوپ جينالىپ, "جەڭىل كولىك نەمەسە موتوسيكل الىپ بەرسەك" دەپ جۇرگەن. ءقازىر ونى ەشكىمنىڭ كورگىسى كەلمەيتىن شىعار",- دەيدى.

وسى ادامدارمەن سويلەسىپ, پىكىرلەرىن بىلگەننەن كەيىن قايتادان مەشىت جاققا جول تارتتىق. ىشىندە ەشكىم جوق. قاسيەتتى رامازان ايىندا تاراۋيح نامازىن وتكىزىپ جۇرگەن يمام دا ول جەردە ەمەس ەكەن.

وزىنىڭ ايتۋى بويىنشا, ايەلى بالا تاۋىپ بەرمەگەن سوڭ, ول نۇرعيزا مارقۇممەن سىرلاسا باستاعان. ءقادىر امبيەۇلى بۇل ءىسى ءۇشىن ءوزىنىڭ ۇيالمايتىنىن ايتادى. ؛

&ndash؛مەن ونى شىن ءسۇيدىم, جۇرەگىممەن جاقسى كوردىم. ءبىز سويلەسە باستادىق, كەيىن ول كىسى دە مەندە كوڭىلى بارىن جاسىرمادى. قايتىس بولعان كىسىنى قارالاعانداي بولمايىن, ول كۇيەۋىنەن تالاق سۇراعان. مەنىمەن شاڭىراق كوتەرگىسى كەلەتىنىن دە ايتقان",- دەيدى ءدىندار مولدا ءقادىر امبيەۇلى رەسپۋبليكالىق تەلەارنالاردىڭ بىرىنە بەرگەن سۇحباتىندا.

تاعى دا ءبىر ايتا كەتەتىن جايت, اۋىل ىشىندە سوعىلعان مەشىتتىڭ قۇجاتتارى رەسمي تۇردە دايىندالماعان جانە دە اۋىل مولداسىن تۇرعىندار ءوزى سايلاعان كورىنەدى.

قازىر ورىن العان وقيعاعا قاتىستى ءىس قوزعالدى ما؟ ؛

&ndash؛قىلمىستىق ءىس الماتى وبلىسى ءىىد ەسكەلدى اۋداندىق پوليسيا بولىمشەسىندە قارالىپ جاتىر,- دەدى بىزگە ؛ قارابۇلاق اۋىلدىق پوليسيا بولىمشەسىنىڭ كەزەكشى مامانى.

بۇل ماسەلە بويىشا شاريعاتتىڭ ۇكىمى قانداي ەكەنىن ءبىلۋ ازىرگە مۇمكىن بولماي وتىر. قمدب ءىس تولىعىمەن دالەلدەنگەن كەزدە عانا بارىپ, قورىتىندى شىعاراتىنىن ايتتى.

بىلگەنىمىزدەي, قارا جامىلعان وتباسىنىڭ قاينارلىدا تۋىستارى دا از. بارلىق جاقىندارى قىتاي شەكاراسىنان وتە الماي, سۇيەككە توپىراق تا سالا الماپتى. وسىدان ون كۇن بۇرىن ەسحات اينەكبەكۇلىنىڭ اتا-اناسى كەلىپ, ءقابىر باسىنا قۇران باعىشتاپ قايتقان. 23-مامىر كۇنى قايتادان شەكارا اسىپ, ەلگە كەلە جاتقانى بەلگىلى بولدى. ءمالىم بولعانىنداي, ولاردىڭ 24-مامىر كۇنى كەشكە قاينارلى اۋىلىنا تابان تىرەپ, وتباسىمەن قاۋىشاتىنىن ەستىدىك.

ەندىگى ماسەلە, ءىستىڭ اقيقاتى قالاي انىقتالادى؟ بۇل وقيعادا كىم كىنالى؟ وتباسىلى ايەلدى ولىمگە دۋشار ەتكەن مولدا سوتتالا ما, جوق الدە اقتالا ما؟ ەندىگى جەردە ءىستىڭ اق-قاراسىن انىقتاۋ - سوت ورىندارىنىڭ ەنشىسىندە. ەندەشە ءبىز دە وقيعانى ۇدايى نازاردا ۇستايتىن بولامىز.

وقي وتىرىڭىز:

&diams؛الماتى وبلىسىندا يمام زينا جاساپ, وتباسىلى ايەلدى ولىمگە دۋشار ەتتى (ۆيدەو)