"؛نەگە بازار اشىق تا, مەيرامحانا جابىق؟"؛. كارانتيندە تابىسسىز قالعانداردىڭ جانايقايى

ەلدە كارانتين رەجيمى ەنگىزىلگەلى جۇمىسسىز قالعان ازاماتتار سانى كوبەيدى. "كارانتيندە تابىسسىز قالدىق" دەگەن جەكە كاسىپكەرلەر, اسابالار, داياشىلار بيلىككە نارازىلىعىن ءبىلدىرىپ, كۇنكورىس قيىنداپ كەتكەنىنە قىنجىلىپ ءجۇر. "قامشى" ءتىلشىسى كارانتيندە تابىسىنان ايرىلعاندارمەن سويلەسىپ, قالاي كۇن كورىپ جاتقاندارىن ءبىلدى. 

"تويعا شىعىپ, ءناپاقاسىن تاۋىپ جۇرگەن اسابالاردى تولىق قولدايمىن"

قاراعاندى قالاسىنىڭ بەدەلدى اساباسى مەيىربەك بايشاگيروۆ كارانتينگە قاراماستان تويعا شىعىپ, ءناپاقاسىن تاۋىپ جۇرگەن ارىپتەستەرىن تولىق قولدايتىنىن جاسىرمادى. ايتۋىنشا, ءوزى دە مامىر ايىندا كارانتين تالاپتارى جەڭىلدەتىلگەن كەزدە توي جۇرگىزگەن. 

– 2013-تەن بەرى توي سالاسىندا قىزمەت اتقارىپ كەلەمىن. ەلدە ەنگىزىلگەن كارانتين بارشامىزعا كەرى اسەرىن تيگىزدى. ارينە, مەنىڭ اسابالىقتان باسقا جۇمىسىم بولعاندىقتان كارانتيندە قاتتى قينالدىم دەپ ايتا المايمىن. ال كارانتين ۋاقىتىندا تويعا شىعىپ, ءناپاقاسىن تاۋىپ جۇرگەن ارىپتەستەرىمدى تولىق قولدايمىن. ويتكەنى ونىڭ ىشىندە ءوزىم دە بارمىن. توي يەلەرىنەن كوپتەگەن ۇسىنىس تۇسكەن سوڭ مامىردا اپتاسىنا  2-3 رەت تويعا شىعىپ تۇردىم. ءبىز بارىنشا سانيتارلىق تالاپتاردى ساقتاپ جۇرسەك, ەش قيىندىق تۋىندامايدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇستىمنەن "كارانتين رەجيمىن, سانيتارلىق تالاپتاردى ساقتامادى" دەگەن ارىز تۇسپەدى. بۇرىندارى قىلمىس جاساساق قورقاتىن ەدىك, ال ءقازىر توي جاساۋعا قورقاتىن بولدىق, – دەيدى ول. 

اسابا "توي جاساۋ تىيىلسىن" دەگەن باستامانى دا قولدامايدى. 

– شىنى كەرەك ءقازىر ەلدىڭ ءبارى تويعا ءتيسىپ كەتتى. ءبارىنىڭ ايتاتىنى ءبىر سىلتاۋ – مەيرامحانالاردا قاۋىپسىزدىك شارالارى ساقتالمايدى. نەگىزىندە ولاي ەمەس. ويلاپ قاراڭىزدارشى, ءقازىر بازارلاردا ادام قاپتاپ ءجۇر. ءبىر اۆتوبۋستىڭ وزىندە مىڭداعان ادام وتىرادى. ول جەردە سانيتارلىق تالاپ ساقتالىپ ءجۇر مە؟ ونىڭ ۇستىنە ءقازىر ادامداردىڭ كوبى وزدەرىندەگى, ەلدەگى پروبلەمانى تويعا اكەپ تىرەپ قويادى. بيلىك باسىنداعىلاردىڭ ءبارى تويعا قارسىلىعىن ءبىلدىرىپ, شەكتەۋ شارالارىن قاتاڭداتتى. بۇل – دۇرىس ەمەس, – دەيدى اسابا. 

سۇحبات باراسىندا مەيىربەك كارانتيندە قالاي تابىس تاۋىپ جۇرگەنى تۋرالى ايتىپ بەردى. سوزىنشە, ونى اسابالىقتان باسقا تۇراقتى جۇمىسى اسىراپتى. 

– وزىم قاراعاندىداعى "بولاشاق" اكادەمياسى جاستار كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسىمىن. ودان بولەك الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى دا تابىس تابامىن. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر, جارناما – ەشقاشان ولمەيتىن دۇنيە. بۇرىن الەۋمەتتىك جەلى ادامدى اسىراي الادى دەگەنگە سەنبەۋشى ەدىم. ءقازىر سوعان كوزىم تولىقتاي جەتىپ جاتىر. تابىسىمنىڭ ءبىر بولىگى الەۋمەتتىك جەلىدەن, – دەيدى ول. 

"ۇش اي كارانتيندە 1 ميلليونعا جۋىق اقشادان ايىرىلىپ قالدىم"

جەكە كاسىپكەر نۇرداۋلەت بالعابەكۇلى كارانتيندە كىشىگىرىم اسحاناسىنىڭ جابىلىپ قالعانىن جانە ميلليونعا جۋىق تابىسىنان ايىرىلعانىن ايتىپ كۇيىندى. 

– ءوزىم جەكە كاسىپكەرمىن. قاراعاندىدا كىشىگىرىم اسحانام بار. كارانتيندە تاماقتانۋ ورىندارىن جابىلىپ, مەنىڭ دە جۇمىسىم توقتادى. ءۇش اي ىشىندە 1 ميلليونعا جۋىق اقشادان ايىرىلدىم. ەندى جاقسى جاڭالىق كەلىپ قالار دەگەن ۇمىتپەن 2 تامىزدى كۇتىپ ءوتىرمىن. قازىر جەمىس-جيدەك ساتىپ كۇنكورىس قامىن جاساپ جاتىرمىز. مامىردا توتەنشە جاعداي رەجيمى اياتالعان سوڭ اسحانامىز بار-جوعى ءبىر اپتا عانا جۇمىس ىستەدى. كەيىن تاعى دا كارانتين رەجيمىن ەنگىزىپ, شەكتەۋ قويىپ تاستادى. ءبىر وكىنىشتىسى, ۇكىمەت ءبىزدى جاۋىپ تاستاپ, كىشىگىرىم جازعى كافەلەردىڭ ءارى قاراي جۇمىسىن جالعاستىرۋىنا رۇقسات بەردى. بۇل – دۇرىس ەمەس. زاڭ بارلىعىنا ورتاق بولۋى كەرەك. ولار سياقتى ءبىزدىڭ دە جۇمىسشىلارىمىز بار. ولار ءقازىر جۇمىسسىز قالدى. ولاردىڭ دا اسىراپ وتىرعان بالا-شاعاسى, ايما-اي تولەپ وتىرعان نەسيەسى بار. ءبىراق نە بولسا دا ۇكىمەتتىڭ ايتقان ۇكىمىنە كونۋدەن باسقا امال جوق, – دەيدى كاسىپكەر.

"كارانتين – قوسىمشا تابىس تاۋىپ جۇرگەن ستۋدەنتتەرگە كەرى اسەرىن تيگىزدى"

قازۇۋ ستۋدەنتى شاپاعات سەيدالى ساباقتان تىس ۋاقىتتا داياشى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. ايتۋىنشا, كارانتين باستالعالى تابىسسىز قالعان. ول "30 ادامعا دەيىن بانكەت ۇيىمداستىرۋعا رۇقسات بەرگەن دۇرىس" دەپ ەسەپتەيدى.

– الماتىنىڭ جاقسى ءبىر مەيرامحاناسىدا داياشى بولىپ جۇمىس جاساپ ءجۇرىپ, كەيىننەن اسپازدىڭ كومەكشىلىگىنە اۋىستىم. ەلدە كارانتين باستالعالى جۇمىسسىز قالدىم. جالپى كارانتين مەن سياقتى قوسىمشا تابىس تاۋىپ جۇرگەن ستۋدەنتتەرگە دە كەرى اسەرىن تيگىزدى. 11 مامىردا, توتەنشە جاعداي رەجيمى اياقتالعان سوڭ كىشىگىرىم تاماقتاناتىن ورىندار اشىلىپ, 20-30 ادامعا دەيىن بانكەتتەر ۇيىمداستىرۋعا رۇقسات بەرىلگەن بولاتىن. سول كەزدە ازىن-اۋلاق جۇمىس بولىپ تۇردى. ءبىراق شىلدەنىڭ 5-نەن باستاپ قايتادان كارانتين رەجيمىن ەنگىزىلىپ, توي جاساۋعا تىيىم سالىندى. ۇكىمەت رۇقسات بەرمەگەنىمەن, تويدى ۇيلەرىندە جاساپ جاتقان ادامدار قانشاما؟! ولار قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتامايدى. مەنىڭ ويىمشا, تىم بولماسا 30 ادامعا دەيىن بانكەت ۇيىمداستىرۋعا رۇقسات بەرگەن دۇرىس سياقتى. ويتكەنى مەيرامحانالاردا بارلىق سانتيتارلىق تالاپتار ساقتالادى. ءبىر جاعىنان كەي ادامدارعا جۇمىس تابىلادى. ماسەلەن, اقىلى بولىمدە وقىپ, وقۋىنىڭ اقشاسىن ءوزى تاۋىپ جۇرگەن ستۋدەنتتەر بار. ەگەر وسىلاي جالعاسا بەرەتىن بولسا, سونداي ستۋدەنتتەرگە قيىن بولايىن دەپ تۇر, – دەيدى شاپاعات.

ونىڭ پىكىرىنشە, مىڭداعان ادام جينالاتىن بازارلاردىڭ ەمەس, 30-40 ادام جينالاتىن كافەلەردىڭ جۇمىسىن توقتاتقانى ادىلەتسىز.

– ءقازىر مەيرامحانا, كافەلەردىڭ جۇمىسىن توقتاتقانىمەن, بازارلاردىڭ جۇمىس ىستەپ جاتقانى بەلگىلى. بازاردا مىڭداعان ادام توپتاسىپ جۇرەدى. ونىڭ بىرىندە ماسكا بار, بىرىندە ماسكا جوق. بىلاي ايتقاندا بازارلاردا قاۋىپسىزدىك شارالارى ساقتالمايدى. ونىڭ جانىندا مەيرامحاناداعى شاعىن شارالار ەشتەڭە ەمەس. تىم بولماعاندا 30 ادامعا دەيىن مەرەكەلىك شارالار, تويلار, جيىندار وتكىزۋگە رۇقسات بەرسە ەكەن. مىڭداعان ادام جينالاتىن بازارلار, جۇزدەگەن ادام جينالاتىن اۆتوبۋستار جۇمىس ىستەپ تۇرعاندا, 30-40 ادام جينالاتىن كافەلەردىڭ جۇمىسى توقتاتىلعانى ءادىل ەمەس, – دەيدى ول.