16 قاراشا, 2023 بارلىق ايماقتار
شىعىس تۇركىستاندا تابىلعان 4-5 مىڭ جىلدىق مۋميالار
ء"؛بىزدىڭ اتا-بابامىز بولۋى مۇمكىن"؛
فوتو cnn سايتىنان الىندى
قىتايدىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى شىنجاڭنىڭ تارىم ويپاتىنان جۇزدەگەن مۋميا دەنەلەر تابىلدى. عالىمداردىڭ زەرتتەۋىنشە, بۇل مۋميالارعا شامامەن 4000-5000 جىل بولعان كورىنەدى. بۇل تۋرالى الەمگە ايگىلى nature جۋرنالى دا جازعان.
قىتاي شولىندە ورنالاسقان تارىم ويپاتىنداعى جۇمباق مۋميالار سياوحە زيراتىندا جەرلەنگەن. ءبىر قىزىعى, مۋميالارعا 4000 جىلدان اسىپ كەتسە دە, ولاردىڭ شاشى مەن كيىمى جاقسى ساقتالعان. مۋميالارمەن بىرگە ىرىمشىك, تارى مەن بيداي كومىلگەن.
عالىمدار دنق ساراپتاماسىن الىپ, ولاردىڭ جاسىن انىقتاعانىمەن, قاي ۇلتتىڭ ادامدارى ەكەنىن ناقتى اجىراتا الماي, ويلارى ەكى ساققا ءبولىندى. ءبىرى مۋميالار مۇز داۋىرىندەگى ەجەلگى ازيالىق پوپۋلياسيادان شىققان دەسە, ەكىنشى تاراپ بۇلار باتىس ازيا دالاسىنىڭ باقتاشىلارى نەمەسە ورتالىق ازيانىڭ ءتاۋى-شولدى جەرىنەن قونىس اۋدارعان ەگىنشىلەر بولعان دەگەن تۇجىرىمداما جاسايدى.
قازاقستاندىق عالىم جەكسەن توقتارباي بۇل مۋميالاردىڭ قازاق بولۋى دا عاجاپ ەمەس دەيدى. ونىڭ ويىنشا, مۋميانىڭ باسىنان تابىلعان كيىز ساۋكەلە مەن ۇكىنى تەك قازاق قىزدارى كيگەن. ءارى ىرىمشىك, بيداي مەن تارىمەن بىرگە كومىلۋى ەشقانداي امەريكالىقتارعا ءتان ەمەس دەپ ەسەپتەيدى.
&ndash؛ قىتايدا تاكلا-ماكان دەگەن ءشول بار. سول ءشولدىڭ ورتاسىنان عالىمدار 17 مۋميا تاپقان. سۋرەتتەرىنە قاراساق, ولار وتە جاقسى ساقتالعان. سول 17 مۋميانىڭ بەسەۋىنەن دنق سىناماسى الىنىپ, ولاردىڭ جاسى شامامەن 4000 جىل ەكەنى انىقتالدى. ءبىراق بۇل مۋميالار قايدان كەلدى, بۇلاردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعى كىمدەر, دەگەن سۇراقتار عالىمداردىڭ ميىن اشىتىپ وتىر. ويتكەنى تاكلا-ماكان دەگەن جەر. اينالا ءشول. ءشول دالادا ولار نە ىستەپ جۇرگەن, نەمەن اينالىسقان, دەگەن وي عوي, نەگىزى. گەنەتيكامەن سالىستىرساق, ەرتەدەگى امەريكانىڭ بايىرعى تۇرعىندارىنا كىشكەنە سايكەس كەلەتىن سياقتى دەيدى. قىتاي عالىمدارى دا بۇدان 4-5 مىڭ جىل بۇرىن قىتايدا «؛شياۋ حى مادەنيەتى بولعان, سوندىقتان بۇل «؛شياۋ حى مادەنيەتىنىڭ ادامدارى بولۋى مۇمكىن دەپ تۇسپالداپتى. ءبىراق ول تۋرالى ناقتى زەرتتەۋ جوق. جاي عانا جورامال جاساپ وتىر. ال ول جەردە موڭعولداردىڭ, كوشپەلى تايپالاردىڭ تۇرعانىن زەردەلەمەگەن.
ال مەنىڭ ويىمشا, بۇل ءبىزدىڭ اتا-بابامىز بولۋى مۇمكىن. ويتكەنى ءبىز قىزدارعا ۇكى تاعىپ, كيىز بورىك كيگىزەمىز. ونىڭ ۇستىنە, تاكلا-ماكان دەگەن ءشول «؛تەكتى مەكەن»؛ دەگەن سوزدەن شىققان. مۋميالاردى زەرتتەگەن كەي عالىمدار ولاردىڭ التاي تاۋلارى مەن ورتالىق ازيادان كەلۋى مۇمكىن دەگەن تۇجىرىم جاساعان, &ndash؛ دەيدى ول.
عالىمنىڭ سوزىنشە, الەم عالىمدارى مۋميالاردى جان-جاقتى زەرتتەي كەلە, تارىم ويپاتىنداعى 5 مۋميانىڭ گەنەتيكالىق جاعىنان 5 مىڭ جىل بۇرىن ءومىر سۇرگەن, التاي تاۋلارىنان قونىس اۋدارعان قولا ءداۋىرىنىڭ ادامدارىنا ۇقساس ەكەنىن كورسەتتى.
دەگەنمەن, تارىم ويپاتىنداعى 13 مۋميانىڭ تەگى ەرەكشەلەندى ەكەن. بۇل ادامداردىڭ ارعى تەگى شامامەن 9000 جىل بۇرىن ءومىر سۇرگەن وڭتۇستىك ءسىبىردىڭ اڭشى-تەرىمشىلەرىمەن ورتاق بولعان دەگەن ۇعىم بار. زەرتتەۋلەر سونىمەن قاتار, كەي مۋميالاردىڭ تىستەرىن تالداپ, ولاردىڭ ءسۇت پروتەيندەرىن قوي, ەشكى جانە ءىرى قارا مالدىڭ ەتىن جەگەن بولۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتتى.
قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.
پىكىر قالدىرۋ
پىكىر