شالا تۋعان سابيلەر اراسىنداعى رەتينوپاتيانى انىقتاۋدىڭ ماڭىزى

ۋاقىت وتكەن سايىن ادامدار اراسىنداعى اۋرۋلاردىڭ ءتۇرى كوبەيىپ, ەستىمەگەن دياگنوزدار قۇلاققا ۇيرەنشىكتى بولىپ بارادى. ءتىپتى سابيلەردىڭ شالا تۋىلۋى جيىلەپ, سونىڭ سالدارىنان بولاتىن رەتينوپاتيا اۋرۋىنىڭ ءقاۋىپى ارتقانى جايلى دابىل دا قاعىلۋدا. رەتينوپاتيا &ndash؛ بۇل شالا تۋعان شاقالاقتاردا ءجيى كەزدەسەتىن كوز اۋرۋى. ول تەز ورشيتىندىكتەن, ەگەر ساناۋلى كۇندە انىقتالىپ ەم جاسالماسا, بالا زاعيپ بولىپ قالۋى مۇمكىن. مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك, بۇل دەرتتى كەش انىقتاۋ سالدارىنان 2021 جىلى 35 ءسابي زاعيپ بولىپ قالعان. ءقازىر قازاقستاندا دەر كەزىندە دياگنوستيكا جاساۋ جولعا قويىلا باستادى...  ؛ ؛ ؛

ەلىمىزدە جىلىنا 22 مىڭنان استام ءسابي شالا تۋىلادى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, ولاردىڭ ؛ 40% جۋىعىندا رەتينوپاتيا تىركەلەدى. قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, بۇل كەسەلدى دەر كەزىندە انىقتاپ, ەم جۇرگىزە الاتىن ەلىمىزدە 22 وفتالمولوگ مامان عانا بار. وندا دا شالا تۋعان نارەستەلەردىڭ كوز جانارىنداعى ءقاۋىپتى اۋرۋدىڭ بار-جوعىن ارنايى دياگنوستيكالىق تەكسەرۋ ارقىلى عانا انىقتاۋعا بولاتىنىن ايتا كەتەيىك. ؛ اۋەلى, اتالعان اۋرۋ جايلى قىسقاشا تانىسا كەتسەك.

رەتينوپاتيا &ndash؛ بۇل كوز تورلارىنداعى ەلەۋلى رەتينالدى تامىرلىق بۇزىلىسى, دەگراداسيالانىپ, وپتيكالىق جۇيكە اتروفياسى مەن تورلارىنا زاقىم كەلۋى. كوز تورى تامىرلارىنىڭ قالىپتى جەتىلۋىن بۇزاتىن ءبىرقاتار فاكتورلاردىڭ اسەرىنەن داميتىن ۆيترەورەتينالدى كوزدىڭ پاتولوگياسى. جەتىلمەگەن ءسابي اعزاسىنداعى السىزدىك, كورۋ جۇيەسىنىڭ دە تولىققاندى دامىماۋى اۋرۋدىڭ ورشۋىنە قولايلى. سونداي-اق شالا تۋعان سابيلەردە ءجيى كەزدەسەتىن بۇل كەسەل ينكۋباتورداعى وتتەگىنىڭ جوعارى كونسەنتراسياسىنىڭ اسەرىنەن دە كۇشەيىپ جاتادى. ياعني ينكۋباتورلار شاقالاقتىڭ شالا وكپەسىنىڭ تىنىس الۋىن قامتاماسىز ەتۋدە وتە ماڭىزدى بولعانىمەن, رەتينوپاتيانىڭ دامۋىنا  ؛ىقپال ەتىپ جاتادى. سوندىقتان مەديسينا سالاسى جوعارى دامىعان ەلدەردە دە شالا تۋعان كەزدەگى رەتينوپاتيانىڭ جوعارى كورسەتكىشى جەتكىلىكتى مولشەردە. ولاردىڭ نەوناتالدىق تەحنولوگيالارى 500 گرامم سالماقتاعى نارەستەلەردىڭ ءومىرىن 3 ايداي ەرتە, ءتىپتى ودان دا بۇرىن تۋعان نارەستەلەردى قولداۋعا قابىلەتتى. ءبىراق ول تەحنولوگيالار قانشا وزىق بولسا دا, شاقالاقتاردىڭ كورۋ پاتولوگياسىنا اپارادى. سەبەبى ينكۋباتورلار بالانىڭ دامۋى ءۇشىن تابيعي ورتامەن سالىستىرعاندا ايتارلىقتاي ايىرماشىلىعى بارى ايتپاسا دا بەلگىلى. ال رەتينوپاتيا ەش بىلىنبەي, اۋىرتپالىقسىز اسقىنىپ وتىراتىندىقتان, ارنايى قۇرىلعىلار مەن مامانداردىڭ كومەگى اسا قاجەت.

وسى ورايدا قۋانىشتى جاڭالىق! ەلىمىزدەگى شالا تۋعان سابيلەردىڭ رەتينوپاتياسىنىڭ ەرتە سكرينينگىنە ارنالعان جابدىقتار بىرنەشە جىل بۇرىن نەبارى 4 ورتالىقتا عانا بولسا, ءقازىر «؛شەۆرون»؛ كومپانياسى مەن ؛ «؛ايالا»؛ قايىرىمدىلىق قورىنىڭ بىرلەسكەن جوباسىمەن بۇل مۇمكىندىك ارتتى. ولار ەلىمىزدەگى 16 مەديسينالىق ورتالىقتى وفتالموسكوپ, 5 لازەرلىك اپپارات پەن 5 رەتينالدى كامەرامەن قامتاماسىز ەتتى. «؛بۇل قازاقستاندا جاڭا تۋعان نارەستەلەردى وفتالمولوگيالىق سكرينينگپەن قامتۋدى شامامەن 12%-عا ۇلعايتۋعا, شالا تۋعان بالالاردا رەتينوپاتيانى انىقتاۋدى 20%-عا ارتتىرۋعا جانە رەتينوپاتيا كەزىندە كوز تورىن لازەركواگۋلياسيالاۋ بويىنشا وتالاردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىنە كوبىرەك جۇرگىزۋگە كومەكتەستى»؛, - دەدى قايىرىمدىلىق قوردىڭ پرەزيدەنتى ايدان سۇلەيمەنوۆا.

قاجەتتى وفتالمولوگيالىق جابدىقتاردىڭ تولىق جيىنتىعى: كامەرا, وفتالموسكوپ, لازەرحيرۋرگيالىق قوندىرعى جابدىقتارىمەن قولداۋلار ناتيجەسىندە ؛ 1,5 جىل ىشىندە رەتينوپاتيانىڭ الدىن الۋدا وراسان سەرپىلىس بولعانىن دارىگەرلەر دە قۋانا جەتكىزۋدە. ولار بۇل جەتىستىككە قايىرىمدىلىق قولداۋ مەن قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بىرلەسكەن جۇمىسى ناتيجەسىندە جەتكەنىن العا تارتۋدا. وسىلايشا, تەحنولوگيالىق مۇمكىندىكتەر ارتقان سايىن نارەستەلەردەگى كوز اۋرۋىن ساپالى ءارى تەز انىقتاپ, ەمدەۋ جولعا قويىلا باستادى. بىلتىر قازاقستاندا رەتينوپاتياسى انىقتالعان سابيلەردىڭ جالپى سانى 1523 بولسا, ونىڭ 597-نە كوز تورىنىڭ لازەركواگۋلياسياسى بويىنشا وتا جاسالعان. بۇل 2021 جىلعا قاراعاندا 34%-عا جوعارى. ءقازىر قازاقستاندىق وفتالمولوگتار «؛شەۆرون»؛ كومپانياسى مەن «؛ايالا»؛ قايىرىمدىلىق قورىنىڭ قولداۋىمەن ەلىمىزدە ەكى ءىرى قالادان وزگە تاعى ءۇش پەريناتالدى ورتالىقتا بالالار لازەرلىك تۇزەتۋدەن ءوتىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

وسىنداي قايىرىمدىلىققا ۇيىتقى بولىپ جۇرگەن الەمنىڭ جەتەكشى بىرىكتىرىلگەن ەنەرگەتيكالىق كورپوراسيالارىنىڭ ءبىرى «؛chevron»؛ ؛ جايلى ؛ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوز سوزىندە: «؛تەڭىز جانە قاراشىعاناق مۇناي-گاز سەكتورىنداعى ءىرى جوبالاردى ىسكە اسىرۋدا سەنىمدى سەرىكتەس رەتىندە ەلىمىزدىڭ ەنەرگەتيكا نارىعىندا وتە بەلسەندى قىزمەت اتقارۋدا»؛,- دەپ اتاپ وتكەن بولاتىن. ال «؛ayala»؛ قايىرىمدىلىق قورى ؛قازاقستانداعى بالالارعا قاتىستى دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جەمىستى جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى. سوندىقتان رەتينوپاتيانىڭ الدىن الۋداعى جەمىستى قادامداردىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى بولاشاقتا شالا تۋعان سابيلەردىڭ سانىن ازايتۋعا قاتىستى ؛ انالاردىڭ ؛ دەنساۋلىعىن قولداۋ كامپانياسىنا ۇلاسادى دەگەن سەنىمىمىز مول.

ايشا امانقىزى

جۋرناليست