«اكىمدىك قايدا قاراپ وتىر؟» اكىمشىلىك رەفورما تۋرالى بىرەر ءسوز

«؛اكىمدىك قايدا قاراپ وتىر؟»؛ youtube-سەريالى ەلگە تەز تاراپ, تانىمال بولدى. تۋىندىدا اياقاستى اۋدان اكىمى بولعان قاراپايىم تاكسيست نىشان پشانۇلىنىڭ باسىنان كەشكەندەرى باياندالادى. سوڭعى كەزدە قوعامداعى وزەكتى ماسەلەلەردى سونىڭ ىشىندە باسقارۋ ورگاندارىنداعى تۇيىتكىل جايتتاردى كينودا ءازىل-وسپاقتاپ كورسەتۋ ۇردىسكە جاپپاي ۇردىسكە اينالدى. شەنەۋنىكتەردىڭ شىنايى ءومىرى, جۇمىسىنا سەلقوس قارايتىنى, ءوزىنىڭ ىسىنە جان اۋىرتپايتىنى حالىق اراسىندا ءازىل-قالجىڭنىڭ تاقىرىبى عانا ەمەس, الەۋمەتتىك شيەلەنىستىڭ بەلەڭ الۋىنا سەبەپ بولىپ كەلەدى. سوندىقتان, «؛جاڭا قازاقستان»؛, بيۋروكراتيالىق اپپاراتتىڭ بۇكىل قوعامنىڭ مۇددەسى ءۇشىن «؛قايتا تۇلەۋىدەن»؛ باستالۋى كەرەك.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ «؛مەملەكەتتىك اپپارات قىزمەتىن بيۋروكراتياسىزداندىرۋ جونىندەگى شارالار تۋرالى»؛ جارلىعى 2022 جىلعى 13 ساۋىردە جاريالانىپ, ەلدەگى اكىمشىلىك رەفورمانىڭ كەلەسى كەزەڭى باستالدى. وكىنىشكە قاراي, قۇجات عىلىمي قوعامداستىق پەن ازاماتتىق قوعامدا كەڭىنەن تالقىلانبادى. وسى دا حالىقتىڭ 2022 جىلدىڭ قاڭتارىندا ميتينگىگە شىعۋىنا سەبەپ بولۋى ابدەن مۇمكىن.

وتىز جىل بويى اكىمشىلىك رەفورمالاردان ابدەن جالىققان جۇرتشىلىقتى تۇسىنۋگە بولادى. ءار رەفورمادا ۇكىمەت باسىنداعىلار ءدال «؛وسى جولى»؛ ءبارى مىندەتتى تۇردە ورىندالادى دەپ ۋادە بەرۋدەن تايمادى. بۇل پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ جارلىعىندا بيۋروكراتيامەن كۇرەستىڭ جالپى ماقساتتارىن جانە مەملەكەتتىك اپپارات جۇمىسىنىڭ تومەن تيىمدىلىگى ايتىلىپ كەلدى. سونداي-اق, بۇل ەلباسىنىڭ ءاربىر جولداۋى مەن بەرگەن ۋادەسىندە كورىنىس تاپتى.

قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ بۇكىل داۋىرىندە ءتيىمدى, پارمەندى, ناتيجەلى بيۋروكراتيالىق باسقارۋ اپپاراتىن قۇرۋعا جانە ونى تۇپكىلىكتى قالىپتاستىرۋعا بىرنەشە تالپىنىس جاسالعانى بەلگىلى. ەگەر اكىمشىلىك رەفورمالاردىڭ قازىرگى تاريحىن قىسقاشا قاراستىراتىن بولساق, وندا 4-5 كەزەڭدى ءبولىپ كورسەتۋگە بولادى. ءبىرىنشى كەزەڭ 1990 جىلداردىڭ باسىندا پايدا بولدى. ءبىراق ول كەڭەستىك ءداستۇردى ۇستانىپ, شەنەۋنىكتەر ەشقانداي بايقاۋعا قاتىسپاي, لاۋازىمعا سايكەس, ءبىلىمى بولماسا دا جوعارى باسشىلىققا وپ-وڭاي تاعايىندالعانى بەلگىلى. دەگەنمەن, 1995 جىلعى «؛مەملەكەتتىك قىزمەت تۋرالى»؛ جارلىق سول كەزدىڭ وزىندە قازاقستاندا مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ زاماناۋي, ءتيىمدى جۇيەسىن قۇرۋعا ۋادە بەردى.

اكىمشىلىك رەفورمالاردىڭ ەكىنشى كەزەڭى 1998-2002 جىلدارىنا سايكەس كەلىپ, مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالارىن تاعايىنداۋ پروسەسىندە پرەزيدەنت بيلىگىنىڭ كۇشەيۋىنە اكەلدى. 1998 جىلى قۇرىلعان مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەستىڭ نەگىزى رەتىندە ەلباسىعا تىكەلەي باعىنىپ, ەسەپ بەرە باستادى. 1999 جىلعى "مەملەكەتتىك قىزمەت تۋرالى" جاڭا زاڭ اقىرى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ كونكۋرستىق ىرىكتەۋىن بەكىتتى. الايدا, شەنەۋنىكتەر ونى بوگدە بايقاۋشىلاردى, ساراپشىلاردى, پارتيالاردى, ۇەۇ-دى تارتپاي جانە ولارعا رۇقسات بەرمەي, وزدەرى باقىلاپ وتىردى

رەفورمانىڭ تاعى ءبىر كورىنىسى پرەزيدەنتتىڭ ءار ءتۇرلى جوعارى ساياسي شەنەۋنىكتەردى پارلامەنت دەپۋتاتتارىمەن كەلىسە وتىرىپ, باسقارۋشى لاۋازىمدارعا تىكەلەي تاعايىنداي باستاعانى ەدى. شەنەۋنىكتەردى كونكۋرس ارقىلى ىرىكتەۋدىڭ جاريالاۋ مەن اشىقتىعى نەگىزىنەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانۋمەن شەكتەلدى.

ال, 2003-2009 جىلدارداعى اكىمشىلىك رەفورمالاردىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى توقىراۋدى بايقاتتى. سونىڭ ناتيجەسىندە تۇسىنىكسىز تەتىكتەر قابىلدانا باستادى. سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ الدىن الۋ شاراسى رەتىندە شەنەۋنىكتەردى ورتالىقتان ايماقتارعا جانە ولاردى كەرى قاراي روتاسيالاۋ تەتىگى ەنگىزىلدى. بۇل &ndash؛ شەنەۋنىكتەردىڭ باسشىلارمەن بىرگە قىدىرىپ, كوشىپ-قونۋىنا اكەلدى. لاۋازىمدارعا ۇمىتكەرلەردى ىرىكتەۋ جانە كادر رەزەرۆىنە كانديداتتاردى ىرىكتەۋ جونىندەگى كوميسسيا مەن مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى دە اينالىسا باستادى. تىكەلەي سايلاۋ مەن قوعامدىق پىكىردىڭ ؛ بولماۋى تەك قاعاز جۇزىندە عانا ەسەپ بەرۋگە الىپ كەلدى.

البەتتە, اكىمشىلىك رەفورمالاردى جۇرگىزۋ ءۇشىن وعان ۋاقىت پەن سىناق تاجىريبەلەرى قاجەت ەكەنى انىق. ءبىراق 2000 جىلعى جولداۋدا اكىمدەردى سايلاۋ, 2004 جىلى «؛ەلەكتروندىق ۇكىمەتتى»؛ قۇرۋ تۋرالى ايتىلعانىن, شەنەۋنىكتەردىڭ جەكە كاسىبىنە جول بەرمەۋ تۋرالى بەرگەن ۋادەلەرىن بايقاماۋ مۇمكىن ەمەس. 2005 جىلى كومپانيالاردىڭ مۇددەلەرىن قولداۋ تۋرالى ۋادەلەردىڭ ايتىلعانىن دا نازاردان تىس قالدىرۋعا بولمايدى.

الايدا 2022 جىلى شىققان مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىندا بيۋروكراتيامەن, قاعازباستىلىقپەن, تومەن تيىمدىلىكپەن جانە شەنەۋنىكتەر جۇمىسىنىڭ شىعىندارىن ازايتۋعا قاتىستى انىق ايتىلعان. وسى ارقىلى 30 جىل بويى قالىپتاسىپ قالعان قۇرىلىمدى وزگەرتۋگە تالپىنعانىن بايقاۋ قيىن ەمەس. جارلىقتاعى ەڭ ماڭىزدى دەگەن ءبىرقاتار تارماقتاردى ءبولىپ كورسەتۋگە بولادى, مىسالى:

• شەنەۋنىكتەر ءبىلۋى جانە جۇگىنۋى ءتيىس بۇرىننان بەلگىلى جانە قولجەتىمدى دەرەكتەردى پايدالانۋ ەرەكشەلىگى. بۇل «؛مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ «؛smart data ukimet»؛ مەملەكەتتىك اقپاراتتىق-تالداۋ جۇيەسىندە بار اقپاراتتى سۇراتۋعا جانە بەرۋگە»؛ جانە ونى اۋرە-سارساڭعا سالىپ سۇراتۋعا تىيىم سالۋدان كورىنىس تاپتى.  ؛بۇل, سايىپ كەلگەندە, ونىڭ رەسمي ۆەب-سايتىنان ونىڭ قىزمەتتەرىن پايدالانا وتىرىپ, مەملەكەتتىك ورگان تۋرالى بارلىق قاجەتتى ؛ دەرەكتەردى الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى؛
• جەكە جانە زاڭدى تۇلعالار وتىنىشتەرىنىڭ بارلىق تۇرلەرىن ء«؛بىر تەرەزەدەن»؛ قابىلداۋ ءۇشىن "e-otinish" جۇيەسىن ؛ سيفرلاندىرۋ جانە ينستيتۋسيوناليزاسيالاۋ؛
• «؛مەملەكەتتىك ورگاندار قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جانە بيۋروكراتيالاندىرۋ بويىنشا ۇسىنىستاردى جيناۋعا ارنالعان ونلاين رەسۋرس»؛ تۇرىندەگى تۇراقتى اشىقتىق. حالىق پەن بيزنەس وكىلدەرىنىڭ پىكىرى مەن كوڭىل-كۇيىن باعالايتىن پاراللەلدى ونلاين-ورگان الەۋمەتتىك جەلىلەرمەن بايلانىسىپ, سوڭىندا شەنەۋنىكتەردىڭ ناقتى شەشىمىنە, سونداي-اق ءاربىر قىزمەتكەردىڭ جەكە باسىنا ونلاين داۋىس بەرۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋى مۇمكىن؛
• «؛نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جوبالارىن كەلىسۋ قۇقىعىنا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءبىرىنشى باسشىلارىنىڭ ورىنباسارلارىنا»؛ وكىلەتتىك بەرۋ تۇرىندەگى مىندەتىن اتقارۋشى لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ سەنىمى مەن ءوزارا جاۋاپكەرشىلىگىن نىعايتۋ. بالكىم, بۇل جۇمىس ىستەمەيتىن باسقارمالار مەن دەپارتامەنتتەردىڭ ماسەلەسى مەن جالپى العاندا «؛كرەسلوقۇمار باستىقتار»؛ پروبلەماسىن شەشۋگە كومەكتەسەدى. .

الايدا, اكىمشىلىك رەفورمانى جۇرگىزۋدىڭ قازىرگى تالپىنىسىنىڭ ەڭ باستى جاڭالىعى مەن ايرىقشا سيپاتى شەنەۋنىكتەر جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋدىڭ جاڭا جۇيەسىن نەمەسە شەشىمدەر قابىلداۋ تەتىگىن ەنگىزۋ ەمەس, پرەزيدەنت ق. توقاەۆتىڭ ءوزىنىڭ جەكە باسىنا قاتىستى بولىپ وتىر.

جارلىقتىڭ كەيبىر بولىگى بابى قانشالىقتى ەرەكشەلەنسە دە, وسى قۇجاتتىڭ نەگىزگى رەسۋرسى رەتىندە ءبىرىنشى باسشىنىڭ ءرولى شەشۋشى مانگە يە. بارلىق ساياسي پارتيالار مەن قوزعالىستاردىڭ قازاقستاندا جۇرگىزىلىپ جاتقان بارلىق رەفورمالاردىڭ ناتيجەلەرىن باعالاۋ ءۇشىن پرەزيدەنتكە جۇگىنۋى تاڭقالارلىق جاعداي ەمەس. ەل پرەزيدەنتىنىڭ مۇنداي جارلىقتارى مەن تاپسىرمالارىنىڭ ناتيجە بەرمەيتىندىگىن, ونىڭ ءتيىمسىز ەكەندىگىن قازاقستاننىڭ ساياسي پارتيالارى مويىنداپ وتىر. وسىلايشا, «؛اق جول»؛ پارتياسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ اتىنا جولداعان ساۋالىندا ق.توقاەۆقا بيۋروكراتيزم دەرەكتەرىن تىكەلەي كورسەتتى («؛بۇرمالاۋ مۇمكىندىگىن بولدىرتپاۋ جانە «؛ەركىن «؛لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا تىكەلەي جانە ءبىر ماعىنالى نورمالاردى ەنگىزۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋى»؛). پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى شەنەۋنىكتەردىڭ ەكىجاقتى شەشىمدەرىن تىكەلەي ايىپتادى. مەملەكەتتىك ۆەدومستۆونىڭ ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدىڭ ورنىنا كەلەسى مەكەمەگە جىبەرىپ, ەكى ورتادا اۋرە-سارساڭعا تۇسىرگەن.

دەبيۋروكراتيزاسيا &ndash؛ قازاقستاندى دامىتۋ مەن ونى نىعايتۋ ىسىندەگى ءوز الدىنا ماقسات جانە شەشۋشى تەتىك بولىپ تابىلمايدى دەپ قورىتىندى جاساۋعا بولادى. دەبيۋروكراتيزاسيا سوتتاردى نىعايتۋ, سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس, مەملەكەتتىك قىزمەتتى سيفرلاندىرۋ, سونداي-اق شەنەۋنىكتەردىڭ بەدەلىن جانە ولاردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋدىڭ باسقا دا مىندەتتەرىمەن بىرگە عانا مۇمكىن بولادى.

2022 جىلعى قاڭتار وقيعاسى قازاقستانداعى, ونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىندەگى قازىرگى جاعدايدى وزگەرتۋگە دەگەن حالىقتىڭ قاجەتتىلىگىن كورسەتتى. بۇرىنعى قالىپتاسقان جۇيەنى وزگەرتۋ ءۇشىن تۇبەگەيلى وزگەرىستەردى تالاپ ەتۋ قيىن. ءبىراق بيۋروكراتيامەن كۇرەستە حالىقتىڭ شەنەۋنىكتەرگە دەگەن سەنىمىن قالپىنا كەلتىرۋ باستى ەلەمەنتى بولىپ قالا بەرمەك. سوندىقتان ءقازىر وسى رەفورماداردان مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ جۇمىسىن جانداندىراتىن, ناقتى ناتيجە كۇتۋىمىز ءتيىس.

a+analytics زەرتتەۋ ورتالىعى