بايدەن وففشورمەن قاتاڭ كۇرەس باستاماق. جاسىرىلعان بايلىقتىڭ جاعدايى ەندى نە بولماق؟

ەڭ الدىمەن وففشور دەگەن نە؟ كەيبىر ەلدەردە كومپانيالار مەن جەكە ادامدار ءوز ەلىندە سالىق تولەمەۋ ءۇشىن باسقا ەلدەردە وففشورلىق شوت اشادى دا سالىقتى سوندا تولەيدى. ادەتتە ولار سول ەلدەردە بەلسەندى بيزنەس جاسامايدى. وففشور دەگەن ءسوز "جاعالاۋدان الىستاعى" دەگەن ماعىنا بەرەدى, ياعني كوبىنە ونداي ەلدەر جىلى جاقتاردا ورنالاسقان, تابيعي رەسۋرستارعا كەدەي ەلدەر, سوندىقتان دا ولاردا باسقا ەلدەردەگى كومپانيالاردى قىزىقتىرۋ ءۇشىن سالىق تومەن. مۇنداي جەرلەردە ۇرلىق تا, كوررۋپسيا دا كوپ بولادى, ادەتتە ولاردى قولمەن ۇستاپ الۋ, قىلمىستارىن دالەلدەۋ وتە قيىن. ونى ەكونوميكالىق تەتىكتەر ارقىلى اۋىزدىقتاماسا, تەك اكىمشىلىك رەسۋرستارمەن تىيىم سالۋ ارقىلى توقتاتۋ دا مۇمكىن ەمەس.

سوندىقتان اقش ءقارجىمينى جانەت يەللەننىڭ ۇسىنىسى بويىنشا ەندى بارلىق جەرلەردە بارلىق كومپانيالار ءۇشىن بىردەي 15 پايىزدىق سالىق ۇستاۋ قاجەتتىلىگى ايتىلعان بولاتىن. مۇنى بايدەن قولدادى جانە g7 كەزدەسۋىندە بۇل ماسەلە قوزعالىپ قولداۋ تاپتى. قازىرگى تاڭدا وسى ينيسياتيۆانى 136 مەملەكەت قولداپ وتىر ەكەن. بۇل ەلدەردە الەمدىك ءجىو-نىڭ 90 پايىزى وندىرىلەدى. ازىرگە بۇل كەلىسىمگە كەنيا, نيگەريا, پاكىستەن جانە شري-لانكا مەملەكەتتەرى كەلىسىم بەرمەپتى. سوعان قاراعاندا قازاقستان دا وسىعان كەلىسكەن سىڭايلى, الايدا ينتەرنەت بەتتەرىنەن قانشا ىزدەنگەنمەن, وعان كەلىسكەنى تۋرالى اقپار تابىلمادى. كەلىسىمگە سايكەس ۇيىمدار مەن كومپانيالار وزدەرىنىڭ شتاب-پاتەرلەرى قاي ەلدە ورنالاسقانىنا قاراماستان قاي ەلدە جۇمىس ىستەپ تابىس تاباتىن بولسا, كەمى 15%-دان كەم ەمەس سالىعىن سول ەلگە تولەيتىن بولادى جانە ول جىلدىق تابىسى &euro؛750 ملن-نان كەم ەمەس كومپانيالارعا قولدانىلادى. كورىپ وتىرعانىمىزداي, مۇنداي كەلىسىم قازاقستان ءۇشىن ءتيىمدى بولماق, سەبەبى مۇناي ءوندىرىپ جاتقان حالىقارالىق كورپوراسيالاردىڭ تابىسى ميللاردتاعان دوللارلاردى قۇرايتىنى انىق.

كەلىسىمگە الداعى 2022 جىلى قول قويىلىپ, ول 2023 جىلدان باستاپ جۇزەگە اسادى دەپ كۇتىلىپ وتىر. بۇل كەلىسىم نە بەرەدى؟ ەڭ الدىمەن وففشور تۋرالى ءسوز بۇرىنعى ماعىناسىنداعىداي بولمايدى, ءبارىبىر بارلىق ەلدەردە تابىس سالىعى 15% بولسا وندا شوتتى بوتەن ەلدە تىعۋدىڭ ەش ماعىناسى جوق, قايتا ول بۇعاتتالۋ ىقتيمالدىعىن كۇشەيتە تۇسەدى. وففشورلاردا جاسىرىن اينالىمدا جۇرگەن تريلليونداعان دوللارلار اشىققا شىعا باستاۋى كەرەك, ال ول ەلدەر ەكونوميكاسىنا قىزمەت ەتە باستايدى. ارينە, كەلىسىمگە قول قويىلعاننان كەيىن تيىسىنشە حالىقارالىق باقىلاۋ دا كۇرت كۇشەيتىلۋى ءتيىس, ءتىپتى حالىقارالىق بارلاۋ ورگاندارى قۇرىلىپ جاتسا دا ارتىق ەمەس. ەكونوميكاسى باي ەلدەرگە كومەككە دەپ ملرد-تاعان دوللارلاردى ەكونوميكاسى ارتتا قالعان ەلدەرگە ءبولىپ جاتقاننان كورى وسىنداي ەكونوميكالىق تۇتقالاردى ىسكە قوسسا, ونىڭ ەففەكتىلىگى اناعۇرلىم جوعارى بولۋى مۇمكىن.

بايدەن مۇنى كوررۋپسياعا قارسى باستى شارالاردىڭ ءبىرى دەپ ەسەپتەيدى. ەگەر وففشورلار ارقىلى رەسۋرسى باي ەلدەردەن جاسىرىن اقشا شىعارۋ ءىسى تارتىپكە كەلتىرىلسە, قالعان اقشانى ەسەپتەپ شىعارۋ ءبىرشاما جەڭىلدەۋگە ءتيىس, ويتكەنى جىلىنا قانشا ءونىم وندىرىلگەنىن جانە ودان تۇسكەن پايدانى ەسەپتەپ شىعارۋ ونشا قيىندىق تۋدىرماسا كەرەك. اسىرەسە رەسۋرسقا باي, ءبىراق حالقى كەدەي تۇراتىن اۆتوريتارلى ەلدەردە كوررۋپسياعا قارسى دەموكراتتار باستاعان وسىنداي كۇرەسكە دەگەن سەنىم مەن ءۇمىت بار. تەك حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ وسىنداي كۇرەسى ناتيجەسىندە عانا ولاردىڭ ارانداي اشىلعان تابەتىن اۋىزدىقتاۋعا بولار, ايتپەسە ءوز كۇشتەرىمەن ولاردى تاۋبەسىنە كەلتىرۋدىڭ مۇمكىندىگى قالماعان.

قۋانىش ەدىلحانتەگى,

شولۋشى

وقي وتىرىڭىز:

&diams؛ ؛"پاندورا قۇجاتتارى". بايلىعىن جاسىرعانداردىڭ ءوزى نە دەيدى؟