• usd 468.56

  • eur 497.56

  • rub 7.3

  • cny 67.18

29 ناۋرىز, 18:41:44
الماتى
+35°

قازىر كاسپييدىڭ جاعدايى جۇرتشىلىقتى الاڭداتىپ وتىر. ncoc حالىقارالىق مۇناي ءوندىرۋشى كومپانياسى كاسپيي تەڭىزىندەگى سۋدىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى جالپى ۇزىندىعى 56 شاقىرىم بولاتىن تەڭىز تۇبىمەن ەكى كانال قازۋدى جوسپارلاپ وتىر. بۇعان ءبىرقاتار قوعام بەلسەندىلەرى قارسى شىعىپ, مۇنىڭ ارتى ەكولوگيالىق اپات اكەلەتىنىن جەتكىزدى.

عالىمدار قارت كاسپييدىڭ جىلدان-جىلعا تارتىلىپ بارا جاتقانىن بىرنەشە رەت كوتەرگەن بولاتىن. الايدا وعان قۇلاق اسىپ وتىرعان ەشكىم جوق. بۇگىندە تەڭىزدىڭ 5 مىڭ شارشى كيلومەتردەن استام اۋماعى قۇرعاپ كەتتى, ارالدار مەن شىعاناقتار پايدا بولدى. سۋ دەڭگەيى 1,5 مەترگە تومەندەدى. بۇل جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس. بۇلاي كەتە بەرسە, ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن سۋ قويماسى ارالدىڭ كۇيىن كەشۋى عاجاپ ەمەس. قازىرگى تاڭدا ميلليونداعان جىلدار بويى دامىپ كەلە جاتقان كاسپييدىڭ بىرەگەي فلوراسى مەن فاۋناسىنا ۇلكەن ءقاۋىپ ءتونىپ تۇر.

الايدا مۇناي وليگارحتارى بۇعان باس قاتىرىپ وتىرعان جوق. ولار تەك قىرۋار قاراجات تابۋدى, پايدانى عانا كوزدەيدى. وسى رەتتە ncoc مۇناي كومپانياسى تەڭىز تارتىلىپ بارا جاتقانىن, كەمەلەر جاعالاۋعا جەتە المايتىنىن العا تارتىپ, ۇزىندىعى 56 شاقىرىم بولاتىن بىرنەشە كەمە جۇرەتىن كانالداردى سالماقشى. ەگەر ءبىز كاسپييدىڭ ءتۇبىن قازا بەرسەك, سۋ دەڭگەيى ودان سايىن تومەندەمەي مە؟ ارال سەكىلدى تارتىلىپ, تاعى دا شىعاناقتار پايدا بولماي ما؟ ونسىز دا قىل ۇستىندە تۇرعان تەڭىز تاعدىرىنا تەك پايدا كوزىمەن قاراپ, ەكولوگيالىق جاعىنا ءمان بەرمەي, شيكى جوبانى ماقىلداۋ &ndash؛ ۇلكەن قىلمىسپەن پارا-پار ءىس ەمەس پە؟

قازىر ەكولوگتار, جەرگىلىكتى تۇرعىندار دابىل قاعىپ جاتىر. ءبىراق ولاردىڭ ۇندەرى جوعارىعا جەتپەيدى. جەتسە دە, مۇناي وليگارحتارىنا شىبىن شاققان قۇرلى اسەر ەتىپ وتىرعان جوق. دەگەنمەن, كاسپيي &ndash؛ ترانسشەگارالىق تەڭىز بولعاندىقتان, ونىڭ جاعدايى باسقا ەلدەرگە دە اسەر ەتۋى عاجاپ ەمەس. سوندىقتان ماسەلەنى مەملەكەتارالىق دەڭگەيدە كوتەرىپ, جوباعا تىيىم سالۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋعا ىقپال ەتكەن ءجون.

ايتپەسە, ەرتەڭگى كۇنى كانال قازىلسا, قانشاما بالىق قىرىلادى. تەڭىزدىڭ تىنىشتىعى بۇزىلادى. بالىقتار قورەكتەنەتىن سۋ استىنداعى وسىمدىكتەر جويىلادى. كاسپيي تەڭىزىنىڭ فلوراسى مەن فاۋناسىنا ۇلكەن زيانى تيەدى. ال ونى ەكولوگيا مەن ەنەرگەتيكا مينيسترلىكتەرى, ncoc كومپانياسى ەسكەرىپ وتىرعان جوق. سوندىقتان سۋ ءتۇبىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى كەز كەلگەن جۇمىستارعا موراتوريي جاريالاۋ قاجەت. ەكونوميكالىق جاعىنان وراسان زور پايدا تابامىز دەپ, قارت كاسپييدەن ايرىلىپ قالمايىق.

جۇماجان جاڭبىروۆ, تەحنيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور:

&ndash؛ ءقازىر كاسپييگە قۇياتىن جايىق وزەنى تارتىلىپ جاتىر. بۇرىن ول جاقتىڭ بالىعى قانداي كەرەمەت بولۋشى ەدى. ءقازىر ساسىق بالىققا زار بولىپ قالدىق. شەنەۋنىكتەر تۇك بىتىرە الماي وتىر. «؛رەسەي سۋ جىبەرمەيدى»؛ دەگەندى سىلتاۋ قىلادى. ەندى وسىلاي وتىرا بەرەمىز بە؟ ارەكەت ەتۋ كەرەك قوي. ءوز قۇقىمىزدى تالاپ ەتپەي, ءۇنسىز وتىرا بەرسەك, ەرتەڭ كاسپيي ارالدىڭ كەبىنىن كيمەي مە؟ ءقازىر بۇكىل جايىق بويىنداعى حالىق قاڭعىپ قالدى. بالىق تۇگىلى, ماسا جوق. قارا يكرا دەگەن تۇسىمىزگە دە كىرمەيدى. ونىمەن قوسا, كاسپييدىڭ اتىراۋ جاعالاۋى, يساتاي, قۇرمانعازى, قۇلسارى اۋداندارى جەرلەرىنىڭ مۇنايىن سورىپ, اق توپىراققا اينالدىردىق. مۇناي العان بىردە-بىر كومپانيا ول جەردىڭ دامۋىنا قاراجات قۇيعان جوق. ءبارى سول كۇيىنشە قالدى. ول از بولعانداي, ەندى قىتايلار كەلىپ زاۋىتتارىن سالىپ جاتىر. اتىرۋدىڭ ەكولوگيالىق احۋالى قۇرىپ ءبىتتى. ءقازىر مەن باۋىرلارىما «؛تۇقىمدارىڭمەن قۇرىپ كەتپەي تۇرعاندا, تەز كوشىڭدەر!»؛ دەپ وتىرمىن. مۇناي حالىقتى ەلدەن بەزدىردى. مۇناي قالدىقتارى توننا-توننا بولىپ جاتىر. سول قالدىقتان كانادا, جاپونيا, ءتىپتى كورشى رەسەيدىڭ ءوزى كوك تايعاق بولماسىن دەپ, اسفالت جاساپ جاتىر. ال ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەر ونى قىتايعا ساتىپ وتىر. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, ول جاقتا ءقازىر گەنوسيد ءجۇرىپ جاتىر. اتىراۋدىڭ جاعدايى وتە اۋىر. مۇناي كومپانيالارىنىڭ كەسىرىنەن ەكولوگيالىق اپات تۋىنداپ وتىر. بۇرىن شۇباتىمەن, بالىعىمەن, كارتوپ وسىرۋمەن تانىلعان اتىراۋ جەرىنەن ءقازىر ەشتەڭە شىقپايدى. ەندى تاعى كاسپييدەن كانال قازىپ, مۇنايىن سورعىلاي بەرەتىن بولسا, وندا بۇل ءوڭىر تىپتەن قۇريدى. بۇل ارنايى جاسالىپ وتىرعان ساياسات. حالىقتى قىرۋدىڭ امالى. گەنوسيد ءجۇرىپ جاتىر. ايتپەسە, مۇنايدىڭ تۇككە كەرەگى جوق. ەرتەڭ 10-15 جىلدان كەيىن ونىڭ قاجەتى بولماي قالادى. ءبىراق وسىنىڭ كەسىرىنەن بۇگىن ەگىندى, بۇكىل حالىقتى قىرىپ جىبەرىپ وتىرمىز. مۇنىڭ سالدارى اۋىر بولادى.

قالاي دەسەك تە, ءقازىر قارت كاسپييگە تىقىر تاياندى. مۇناي الامىز, پايدا تابامىز دەپ, تەڭىزدىڭ تاعدىرىنا بالتا شاۋىپ وتىرمىز. ول جاقتىڭ حالقى, بالالارى مەن جاستارى ەندى قايدا بارادى؟ ولار اتىراۋدان كەتپەسە, ەكولوگيالىق جاعداي تىم اۋىر. ارينە, كاسپيي تۇبىنەن كانال قازۋعا وبلىستىڭ بارلىق تۇرعىندارى دەرلىك قارسى بولار ەدى. ءبىراق ولاردان كىم رۇقسات سۇرايدى؟.. شىنىندا, ءقازىر قارت كاسپيي كۇڭىرەنىپ تۇر. ارالدىڭ كەبىن كيمەسە جارار ەدى...

"قامشى" سىلتەيدى
ىلمەك سوزدەر: كاسپيي ارال تەڭىز

قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.

پىكىر قالدىرۋ

پىكىر