جاراتىلىستىق دۇنيەنىڭ تىلسىمى. ءتۇس كورۋ ارقىلى تابىلعان عىلىم جاڭالىقتارى

بۇگىندە ادامزات عىلىمنىڭ جوعارى دەڭگەيدە دامۋىنىڭ ارقاسىندا كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەنىنە قاراماستان, قازىرگە دەيىن اشىلماعان دۇنيەنىڭ تىلسىم سىرلارى جەتەرلىك.

نيۋ-مەكسيكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىسى ادام ميى تىنىشتالعاندا بەلگىسىز تولقىندار پايدا بولاتىنىن بايقاعان. ونى "ادام ميىنان تىس عارىشتان, الەمنەن كەلگەن بەلگىسىز سيگنال بولۋى مۇمكىن" دەيدى كەيبىر زەرتتەۋشىلەر. ەگەر سولاي بولسا, گەنييلەر مەن تالانتتارعا تۇسىندە كەلگەن فورمۋلا, عىلىمي جەتىستىكتەر, كۇردەلى شەشىمدەر باسقا الەمنەن كەلگەن بە؟ ءسىز ؛قالاي ويلايسىز؟ تومەندە ؛عالىمداردىڭ ءتۇسى ارقىلى قالاي عىلىمي كۇردەلى پروبلەمالاردى شەشكەن تىلسىم وقيعالارى قىسقاشا بەرىلدى: ؛

وتكەن عاسىردىڭ باسىندا ءۇندىنىڭ تىلسىم ماتەماتيگى ءومىر ءسۇردى. اتى شرينيۆاسا رامانۋدجان. ول تۋرالى فيلم دە تۇسىرىلگەن. ول ماتەماتيكادان رەسمي ءبىلىم الماعان, ءبىراق ماتەماتيكا تاريحىنداعى ەڭ كۇردەلى فورمۋلانى جاساعان. ونىڭ ەڭبەكتەرى اكادەميالىق مامانداردى تاڭعالدىرعان, ءتىپتى سول كەزدەگى كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەڭ مىقتى ماماندارى تاڭدانىسىن جاسىرا الماعان. ەڭ قىزىعى, تەورەمالار رامانۋدجاننىڭ تۇسىنە كىرۋ ارقىلى دۇنيەگە كەلگەن. ول ء"ۇندى قۇدايى ماعان تۇسىمدە وسى تەورەمانى جىبەردى" دەيدى.

ال ول ويلاپ تاپقان فورمۋلا قازىرگى فيزيكاداعى البەرت ەينشتەيننىڭ سالىستىرمالىق تەورياسى ءۇشىن جانە كۆانتتىق فيزيكا ءۇشىن قولدانىلاتىن ەڭ جوعارى دەڭگەيدەگى فورمۋلا.

ەندەشە, ەشقانداي ماتەماتيكالىق ءبىلىمى جوق ادام سونداي اكادەميالىق جەتىستىكتى قالاي تۇسىندە كورە الادى؟

اتاقتى فيزيك البەرت ەينشتەين دە سالىستىرمالىق تەوريانى تۇسىندە كورگەنىن ايتقان.

ورىس حيميگى دميتيري مەندەلەەۆ "مەن تۇسىمدە بارلىق ەلەمەنتتەر ءوز ورنىنا تۇسكەن كەستەنى كوردىم. ويانعان كەزدە مەن ونى بىردەن قاعازعا ءتۇسىردىم" دەگەن.

ايگىلى حيميك اۆگۋست كەكۋلە بەنزول مولەكۋلاسىنىڭ قۇرىلىسىن ۇزاق ۋاقىت تابا الماي, تۇسىندە كورىپ شەشكەن.

 ؛

شرينيۆاسا رامانۋجان ماتەماتيكانى رەسمي وقىماعان. ول 32 جاسىندا قايتىس بولدى. ول قىسقا ومىرىندە تازا ماتەماتيكادا 4000-عا جۋىق دالەل, سايكەستىلىك, بولجام مەن تەڭدەۋ جاسادى.

ونىڭ ەلليپتيكالىق فۋنكسيالار جانە ساندار تەورياسى سياقتى سالالارداعى يدەيالارى مەن بولجامدارىنىڭ بارلىعى دەرلىك دۇرىس بولعان. ول ءوز زامانىنان وزىپ, ماتەماتيكتەردىڭ بۇگىنگى كۇنگى زەرتتەۋلەرىن شابىتتاندىردى جانە باعىتتادى.

رامانۋجانمەن بىرگە جۇمىس ىستەگەن كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماتەماتيگى گودفري ح.حاردي ماتەماتيكتەردى 0-دەن 100-گە دەيىنگى شكالا بويىنشا تازا تالانت نەگىزىندە باعالاعاندا, ول ءوزىن 25-كە, دجەي ليتلۆۋد 30, دەۆيد حيلبەرت 80, ال شرينيۆاسا رامانۋجان 100 بالعا لايىق دەگەن.

رامانۋدجان ءۇندى قۇدايى ناماگيريدىڭ تۇسىندە پايدا بولاتىنىن, وعان ماتەماتيكالىق دالەلدەردى كورسەتىپ, ونى ويانعان كەزدە جازىپ الاتىنىن ايتقان. ؛

بەنزول مولەكۋلاسى قۇرىلىمىنىڭ اشىلۋى جايىندا ؛

اۆگۋست كەكۋلە بەنزولداعى اتومداردىڭ قالاي ورنالاساتىنى تۋرالى ويلاندى.

بۇل وتە قيىن ماسەلە بولدى, ويتكەنى كومىرتەك پەن سۋتەك اتومدارىنىڭ اراقاتىناسى باسقا كومىرسۋتەكتەر قوسىلىستارىندا كەزدەسپەدى.

1865 جىلعى ءبىر سۋىق ءتۇن ول ءوز بولمەسىندە سول پروبلەمانى شەشپەك بولدى.

شەشىمدى تابا الماعان ول ورىندىعىمەن وتقا قاراي بۇرىلىپ, ۇيىقتاپ قالدى.

سول كەزدە ول ءتۇس كوردى. تۇسىندە اتومدار بيلەي باستادى. بىرتىندەپ اتومدار جىلان ءتارىزدى بەينەگە ەندى. سودان كەيىن جىلان اينالىپ, ءوز قۇيرىعىن تىستەدى.

كەكۋلە ويانعان كەزدە, ءتۇسىنىڭ وعان نە ايتىپ تۇرعانىن ءتۇسىندى.

سويتىپ بەنزول مولەكۋلالارى كومىرتەك اتومدارىنىڭ ساقينالىق قۇرىلىسىن تاپتى.

بىزدىڭ مي جۇيكە سيگنالداردى حيميالىق جولمەن بەرەتىندىگىنىڭ دالەلىن دە عالىم وتتو لەۆي ءتۇسى ارقىلى تاپقان جانە سول ءۇشىن نوبەل سىيلىعىن العان.

1903 جىلى وتتو لەۆي جۇيكە سيگنالدارى حيميالىق نۇسقاۋلار ارقىلى بەرىلەدى دەگەن ويعا كەلدى. ول ءوزىنىڭ جاڭا يدەياسىن قالاي دالەلدەي الاتىنىن بىلە المادى.

1920 جىلى لەۆي پروبلەما تۋرالى ءتۇس كوردى. تۇندە ول تولقىپ ويانىپ, تۇسىندەگى كورگەنىنە تاڭ قالدى جانە تەز-تەز شيماي ەتىپ جازا سالدى.

تاڭەرتەڭ ول ءتۇسىن ەسىنە تۇسىرە المادى, تۇنگى جازبالارىن دا وقي المادى!

كەلەسى ءتۇنى ول پروبلەما تۋرالى تاعى دا ءتۇس كوردى. ال كورگەن ءتۇسى ءوزىنىڭ يدەياسىن دالەلدەۋ ءۇشىن قولدانا الاتىن ەكسپەريمەنت تۋرالى بولدى جانە بۇل جولى ول ونى ەسىنە الا الدى.

ول ءوزىنىڭ تۇسىنە نەگىزدەلگەن زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ, 1921 جىلى ەڭبەگىن جارىققا شىعاردى, سيناپستار ارقىلى سيگنال بەرۋ ول كۇتكەندەي شىنىمەن دە حيميالىق ەكەنىن انىقتادى.

نەۆرولوگيا عىلىمىنىڭ اتاسى دەپ اتالاتىن ادامنىڭ بويىندا بەيسانالىق ويلاردىڭ پايدا بولۋى ءۇشىن 17 جىل قاجەت بولدى. ءيا, 17 جىل بويى زەرتتەپ, تاپپاعان شەشىمدى ءبىر تۇنگى تۇسىندە تاپتى.

1936 جىلى عالىمنىڭ تۇسىندە شەشىمى تابىلعان جۇمىسى ءۇشىن مەديسينا بويىنشا نوبەل سىيلىعى بەرىلدى.