توقاەۆ باستامالارى "؛قىلىشىن جاۋ كەتكەننەن كەيىن سەرمەۋدىڭ"؛ كەرى مە؟

پرەزيدەنت ق.توقاەۆ جەتىنشى شاقىرىلىمداعى پارلامەنتتىڭ ء1-شى سەسسياسىندا تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىندا جاڭا رەفورمالار جۇرگىزىلەتىنىن ايتىپ, بىرنەشە باستاما كوتەردى. ايتالىق, سايلاۋ بيۋللەتەندەرىنە "بارلىعىنا قارسى" باعانى پايدا بولۋى كەرەكتىگىن ايتىپ, ماجىلىسكە ءوتۋدىڭ شەكتى مەجەسىن 7-دەن 5%-عا دەيىن تومەندەتۋ قاجەت دەپ سانايتىنىن جەتكىزدى. قامشى ءتىلشىسى ساياساتتانۋشىلارعا «؛اتالعان باستامالار سايلاۋشىلار تاڭداۋىنا, پارتيالاردىڭ ماجىلىسكە ءوتۋ مۇمكىندىگىنە قانشالىقتى اسەر ەتەدى»؛, ءارى «؛بۇل وزگەرىستەر نەلىكتەن جۋىردا وتكەن سايلاۋعا دەيىن كوتەرىلىپ, قابىلدانبادى»؛ دەگەن ساۋالداردى قويىپ كوردى.

"دات" وپپوزيسيالىق باسىلىمىنىڭ جەتەكشىسى, جۋرناليست ەرمۇرات ؛باپي: توقاەۆتىڭ سايلاۋ بيۋللەتەندەرىنە "بارلىعىنا قارسىمىن" گرافاسىن ەنگىزۋدى ۇسىنىپ جاتقانى كەش.

"قارسىمىن" گرافاسىن ەنگىزۋدى ەندى ۇسىنىپ جاتقانى كەش. ؛قازاقتا ءسوز بارعوي: &ldquo؛جاۋ كەتكەننەن كەيىن قىلىشىڭدى بوققا شاپ&rdquo؛ دەگەن. ەندى ءبىز مۇنىڭ ەنگىزىلىپ, جۇزەگە اسۋى ءۇشىن تاعى دا 5 جىل كۇتپەيمىز. قوعامدىق ساياسي جاعدايدى نارازىلىق قوزعالىسىنىڭ قازىرگى ديناميكاسىنا قاراپ وتىرىپ, حالىق 5 جىلعا شىداپ وتىرا المايدى. نازارباەۆتىڭ بيلىگىنە تاعى دا 5 جىل كوندىگىپ وتىراتىن ۋاقىت جوق. سوندىقتان پارلامەنت سايلاۋى مولشەرمەن ءارى كەتسە كەلەسى جىلى بولادى, ال وسى جىلدىڭ كۇزىندە مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋ بولىپ قالۋى مۇمكىن.

"5 پايىز دەگەن انشەيىن الدامشى دۇنيە"

مۇندا ەڭ باستى ماسەلە ساياسي پارتيالاردىڭ ماجىلىسكە ءوتۋ شەگىن 5 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋ ەمەس, ەڭ باستىسى سول پارلامەنتتىڭ سايلاۋعا تۇسەتىن پارتيالاردى تىركەۋ. ەگەر وپپوزيسيالىق, تاۋەلسىز پارتيالاردى تىركەمەيتىن بولسا 5 نەمەسە 1 پايىز بولاما ودان قانداي جاقسىلىق, وپا تابامىز؟! سوندىقتان مۇندا ماسەلە توقاەۆ مىرزانىڭ ول پارتيالاردىڭ پارلامەنتكە ءوتۋ كۆوتاسىن 5 پايىز ەمەس, تىركەلەتىن پارتيالاردىڭ داۋىس, قولداۋ جيناۋىن 20 مىڭنان 1000-عا نەمەسە قۇرىپ كەتكەندە 5 مىڭعا تۇسىرسە جانە وپپوزيسيالىق پارتيالاردى تىركەۋدىڭ ءتارتىبىن, نەشە ءتۇرلى قيتۇرقى ارەكەتتەرىن رەتتەسە, وندا ونىڭ ۇسىنىسىن قولداۋعا بولار ەدى. ال ەندى 5 پايىز دەگەن انشەيىن الدامشى دۇنيە. سەبەبى تىركەلمەگەن پارتيا سايلاۋعا بارا المايدى. بارسا سول باياعى 5 پارتيا بارادى. ودان ەشقانداي دا پايدا جوق.

ماجىلىس دەپۋتاتى, ساياساتتانۋشى ەرلان سايروۆ: ۇسىنىستار ەلىمىزدەگى ساياسي پروسەسستەردى رەفورما جاساۋعا, سونىمەن بىرگە پىكىرلەر ءپليۋراليزمىن دامىتۋعا ناقتى قادام

&ndash؛ ؛قازاقستاننىڭ ساياسي جۇيەسى ەۆوليۋسيالىق تۇردە بىرتە-بىرتە دامۋدا, وزگەرىستەر بولۋدا. سوندىقتان پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ بۇل باستامالارى كەش كوتەرىلىپ جاتقان جوق. 7 پايىزدان 5 پايىزعا ءتۇسىرۋ پروگرەسسيۆتى قادام. ياعني, كەلەسى سايلاۋلاردا تەك قانا ءبىر ەمەس بىرنەشە پارتيالاردىڭ ءوتۋى ىقتيمال. بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى ساياسي پروسەسستەردى رەفورما جاساۋعا, سونىمەن بىرگە پىكىرلەر ءپليۋراليزمىن دامىتۋعا ناقتى قادام. ونىڭ ەشقانداي كەشتىگى جوق.

"بارلىعىنا قارسىمىن" گرافاسىن ەنگىزۋ ارقىلى ؛پارتيالاردىڭ ءوزارا باسەكەلەستىگىن ارتتىرامىز"

دۇنيەجۇزىندە "ابسەنتەيزم" دەگەن قۇبىلىس بار. ول سايلاۋشىلاردىڭ سايلاۋ كەزىندە سانالى تۇردە داۋىس بەرۋگە قاتىسپاۋى. بۇل قازاقستانعا عانا ەمەس دۇنيەجۇزىنە ءتان. قازىرگى تاڭدا ەۋروپادا دامىعان ەلدەردە سايلاۋشىلار سايلاۋعا بەي-جاي قارايتىن بولىپ ءجۇر. ال ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ساياسي رەفورما بولىپ جاتقاندىقتان پارتيالار قوعامنىڭ وزىنە دەگەن قاتىناسىن سەزىنىپ وتىرۋى كەرەك. مەنىڭ ويىمشا مۇنداي گرافانى ەنگىزۋ پارتيالاردىڭ ءوزارا باسەكەلەستىگىن ارتتىرادى, پارتيالاردىڭ حالىق ۇنىنە كوبىرەك قۇلاق اسۋىنا الىپ كەلەدى. بۇل ؛&ndash؛ ناقتى ءارى دۇرىس قادام.

ساياساتتانۋشى دوس كوشىم: پرەزيدەنتتىڭ ساياسي پارتيالاردى ماجىلىسكە وتكىزۋ شەگىن 5 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋدى ۇسىنعانىن قولدايمىن

بۇل ماسەلە 20 جىلدان بەرى كوتەرىلىپ كەلە جاتىر. ءوز باسىم مۇنى توقاەۆتىڭ ۇسىنىسى دەپ ويلامايمىن. ول ساياسي توپتىڭ, ساياسي ادامداردىڭ ۇسىنىسى. ءبىراق پرەزيدەنتتىڭ ساياسي پارتيالاردى ماجىلىسكە وتكىزۋ شەگىن 5 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋدى ۇسىنعانىن قولدايمىن. تاعى دا 3 پايىزعا تۇسىرسە ودان دا كوپ قولدايتىن ەدىم. ءوز باسىم وسى باعىتتىڭ دۇرىس ەكەندىگىن ءار ۋاقىتتا مويىندايمىن.

"حالىقتا تاڭداۋ قۇقىعى بولۋى كەرەك"

سايلاۋعا دەيىن بۇل ۇسىنىستاردىڭ ايتىلماۋى &ndash؛ ؛ولار وزدەرىنىڭ ادامدارىن وتكىزۋى قاجەت بولدى. سوندىقتان مەن وعان تاڭقالمايمىن. مەنىڭ ويىمشا ەگەر دە بارلىعى قارسى بولاتىن بولسا, وندا مۇلدەم نۇروتان نە باسقا پارتيالار وتپەي قالاتىن ەدى. سايلاۋ بىتكەننەن كەيىن ۇسىنىس جاساعانى ءبىر جاعىنان ىڭعايسىزداۋ, ءبىراق سول ۇسىنىستاردى جاساعانىنا قۋانىشتىمىن. ونىڭ الدىندا ۇسىنباعانىن جاقسى تۇسىنەمىن. سەبەبى نۇروتان ءالى دە بيلىكتى ۇستاپ وتىرۋى كەرەك.

كەزىندە "قارسىلىق" ماسەلەسىن مەن دە كوتەردىم. ءقازىر پرەزيدەنتتىڭ ؛سايلاۋ بيۋللەتەندەرىنە "بارلىعىنا قارسىمىن" گرافاسىن ەنگىزۋدى ۇسىنعانىنا ؛قۋانىشتىمىن. سەبەبى حالىقتا تاڭداۋ قۇقىعى بولۋى كەرەك. تاڭداۋ قۇقىعىنىڭ بىرەۋى "بارىنە قارسىمىن" دەگەن بولۋى قاجەت. ارينە ول زاڭدا بولۋعا ءتيىس. مۇنداعى ماسەلە سول زاڭعا كىرگەن ۋاقىتتا نە بولادى دەگەن؟! ءيا, ونى ەنگىزەتىن شىعار, ودان كەيىن نە بولادى؟! ەگەر دە "بارىنە قارسىمىن" دەگەن داۋىس كوپ بولسا, 51 پايىزدان جوعارى بولسا, وندا سايلاۋ قايتادان وتكىزىلە مە؟ جاڭادان ساياسي پارتيالار بولۋى كەرەك پە؟ تەك باسىن باستاپ ايتتى, ءبىراق مەن ءارى قاراي "بارىنە قارسى" دەگەن داۋىس بەرىلگەن ۋاقىتتا زاڭدا قانداي مۇددە بولۋى كەرەك دەگەن نارسەنى تۇسىنگەن جوقپىن.

ماجىلىس دەپۋتاتى, ساياساتتانۋشى ايدوس سارىم: ماجىلىسكە ءوتۋ شەگى ؛&ndash؛ 7 پايىز دەگەن وتە بيىك مەجە

پرەزيدەنتىمىزدىڭ اتالعان باستامالاردى ۇسىنعانى وتە ورىندى. كوپتەن بەرى ايتىلىپ تا كەلە جاتىر, سول ماسەلەنىڭ جالعاسى دەپ ويلايمىن. ساياسي پارتيالاردىڭ ماجىلىسكە ءوتۋ شەگى ؛&ndash؛ ؛ 7 پايىز دەگەن وتە بيىك مەجە. ءبىراق ونىڭ اياسىندا 7 پايىز الماسا دا 5-6 پايىز الدى دەگەننىڭ ءوزى دە قازاقستان حالقىنا شاققاندا از كۇش ەمەس. ولاردىڭ ساياساتتان تىس قالۋى, ءماسليحاتقا, ماجىلىسكە وتە الماۋى كوپتەگەن نارازى توپتاردى قالىپتاستىرادى. وسىعان جول بەرمەۋدىڭ جولى &ndash؛ ولاردىڭ رەسمي بيلىككە كەلۋىن, رەسمي وكىلەتتى ورگاندارعا سايلانۋىن قامتاماسىز ەتۋ. ارينە مۇنىڭ ءبارى ءبىراز زاڭداردى وزگەرتۋدى تالاپ ەتەدى.

سونداي-اق ءماجىلىس دەپۋتاتى ؛سايلاۋ بيۋللەتەندەرىنە قاتىستى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسىن قولدايتىنىن ايتتى.

&ndash؛ ؛اقىلدى بيلىكتىڭ باستى شارۋاسى بۇگىنگى حالىقتىڭ نە دەپ جاتقانى ەمەس, جالپى ۇلكەن ترەندتتەرمەن ۇلكەن قوعامنىڭ ىشىندەگى قوزعالىستى, ىركىلىستى سەزىپ, سولارعا جاۋاپ بەرۋ. ەندى بايقادىق. ماسەلەن وسى جىلى سايلاۋدا 300 مىڭداي ادام بيۋللەتەندەردى سىزىپ "نارازىمىز" دەگەن بەلگى قالدىرعان. بىلاي قاراساق, پايىزدىق تۇرعىدان اسا كوپ تە ەمەس شىعار, 2-3 پايىزدىڭ اينالاسى. ءبىراق بۇل دا كۇش, حالىقتىڭ نارازىلىعىنىڭ ءبىر ءتۇرى. "مەنىڭ پارتيام جوق" دەگەن ءسوز عوي. ياعني, ول ءۇشىن قانداي پارتيا؟ ونىڭ ءبارى ءبىر پارتيانىڭ وكىلى ەمەس شىعار. بۇگىندە "حالىقتىڭ ۇنىنە قۇلاق اساتىن ۇكىمەت" دەگەن كونسەپسيا بار. سونىڭ اياسىندا جاسالىپ جاتقان دۇنيە. ءار پارتيا وزىنىكىن ءبارىبىر الادى. ونىڭ ءوزىنىڭ اۋديتورياسى بار. ولاي بولاتىن بولسا, جاڭادان پايدا بولاتىن كۇشتەر ولار ءوزىن الاڭنان ەمەس, زاڭنان ىزدەۋگە ءتيىس.