فوتو: qamshy.kz
وتىپ بارا جاتقان 2020 جىل وقيعالارعا تولى كۇردەلى جىل بولدى. ول وقيعالار بىردە ساياسي شەشىمدەرگە اسەر ەتسە, ەندى بىردە جۇيەدەگى قوردالانعان ماسەلەلەردىڭ بەتىن اشتى. قامشى پورتالى تىشقان جىلىندا قوعام ومىرىندە ماڭىزدى ورىن العان وقيعالاردى ۇسىنادى.
2019 جىلعى 27 جەلتوقساندا bek air اۋەكومپانياسىنىڭ fokker-100 ۇشاعى اپاتقا ۇشىراپ, 13 ادامنىڭ قازا تابۋىنان, 31 جەلتوقساندا كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى, ساياساتكەر سەرىكبولسىن ءابدىلديننىڭ ومىردەن وتۋىنەن جاڭا جىلدىڭ قاڭتارى قارالى كوڭىل-كۇيمەن باستالدى.
22 قاڭتاردا قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جيەنى, مارقۇم ايسۇلتان راحاتتىڭ facebook پاراقشاسىنداعى جازبالاردى قوعامدى دۇرسىلكىندىردى. ول بىرنەشە جازبا جاريالاپ, كەيدە انىق ەمەس, كەيدە تۇسىنىكتى ءارى انىق بىرنەشە مالىمدەمە جاسادى. سولاردىڭ بىرىندە ءوزىن الداعى ۋاقىتتا ءولتىرۋى مۇمكىن ەكەنىن, بىرىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆ اكەسى ەكەنى تۋرالى جازدى. الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ تالقىلانعان ماسەلەگە بايلانىستى نازارباەۆتار اۋلەتى پىكىر بىلدىرمەدى. تەك 13 اقپاندا سول كەزدەگى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ "كەيبىر توپتار جالعان اقپارات تاراتىپ, ۇلكەن كومپانيانىڭ, جەكە ادامداردىڭ, ءتىپتى ءبۇتىن ءبىر ەلدىڭ ابىرويىنا نۇقسان كەلتىرىپ جۇرگەنىن كورىپ ءجۇرمىز. ءبىراق ونىڭ ارتىندا جىمىسقى وي, پايدا كورۋ پيعىلى تۇرادى جانە مۇنداي مىسالدار سوڭعى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ ەلدە دە كوبەيىپ كەلەدى. مۇنىڭ سوڭى ارانداپ قالۋعا اكەلۋى مۇمكىن. ايسۇلتانعا قاتىستى دا وسىنى ايتقىم كەلەدى. بۇل &ndash؛ ءبىرىنشى كەزەكتە ونىڭ اناسىنىڭ تراگەدياسى" دەپ پىكىر ءبىلدىردى.
7 اقپان. جامبىل وبلىسى قورداي اۋدانىندا 11 ادامنىڭ ولىمىنە سوقتىرعان قازاق-دۇنگەن جانجالى بولدى. تۇرمىستىق داۋدان تۇتانعان جانجال جالىنى اۋدانداعى تالاي جىلدان بەرى شەشىلمەي كەلگەن ەتنوسارالىق ماسەلەلەردىڭ سالدارىنان ۇلتارالىق سيپاتقا ۇلاستى. جانسال بارىسىندا ؛164 ءۇي مەن ساۋدا ورنى, 100 كولىك قيراعان. 342 ادام جابىرلەنۋشى دەپ تانىلعان. وقيعادان جالپى جيىنتىعى 1 ميلليارد 7 ميلليون تەڭگە شىعىن كەلگەن. 120-دان استام قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ, 51 ادامعا ايىپ تاعىلعان.
25 اقپاندا ازاماتتىق بەلسەندى دۋلات ءاعادىل نۇر-سۇلتانتاعى تەرگەۋ يزولياتورىندا قايتىس بولدى. ونى 24 اقپاندا كەشكى ۋاقىتتا بىرنەشە پوليسيا قىزمەتكەرى ۇيىنەن الىپ كەتكەن. رەسمي دەرەكتە ازاماتتىق بەلسەندى جۇرەك تالماسىنان قايتىس بولعانى حابارلاندى.
3 ناۋرىزدا 10 جىلدان استام تۇرمەدە وتىرعان "قازاتومونەركاسىپ" كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى جەتەكشىسى مۇحتار جاكىشەۆتى شارتتى جازامەن بوساتۋ تۋرالى سوت شەشىمى شىقتى. مۇحتار جاكىشەۆ 2009 جىلى مامىردا ۇستالىپ, "ۆەنادا (اۆستريا) "قازاتومونەركاسىپ" كومپانياسىنىڭ زاڭسىز وكىلدىگىن اشۋ ارقىلى پايدا تاپتى, استىرتىن كاسسا ۇستادى, كۇزەتشىسىنە قوسىمشا ەڭبەكاقى تولەپ كەلگەن" دەگەن ايىپپەن 14 جىلعا سوتتالعان. تۇرمەدە وتىرعان كەزدە ءۇشىنشى توپ مۇگەدەكتىگىن العان جاكىشەۆ وزىنە تاعىلعان ايىپتارمەن كەلىسپەيدى.
؛
11 ناۋرىزدا دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى covid-19 ۆيرۋسىنىڭ تارالۋىنا بايلانىستى پاندەميا جاريالادى.
كوروناۆيرۋس الەمدى جايلاپ, انە-مىنە قازاقستانعا دا كەلىپ قالۋى مۇمكىن دەلىنگەن بولجامدار جاسالىپ جاتقاندا, 18 ناۋرىزدا وتۋگە ءتيىس بولعان nur otan پارتياسى ساياسي كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ وتستاۆكاعا كەتەتىنى, ونىڭ ورنىنا سول كەزدەگى سەنات ءتوراعاسى داريعا نازارباەۆا كەلەتىنى تۋرالى اڭگىمە جەلدەي ەستى. بۇرىنعى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ اقپاراتتى تەرىستەگەنىمەن, اڭگىمەگە سەنۋشىلەر از بولمادى. ولار كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى كارانتين وسى ساياسي جاعدايعا بايلانىستى ەنگىزىلۋى ىقتيمالدىعىن ايتتى.
؛
13 ناۋرىزدا قازاقستاندا العاش رەت كوروناۆيرۋس تىركەلىپ, 2 ادامنان ۆيرۋس انىقتالدى. پرەزيدەنت وتستاۆكاسى تۋرالى اڭگىمەگە سەنۋشىلەر ۆيرۋستىڭ بارىنا سەنىمسىزدىك ءبىلدىرىپ, مۇنىڭ ءبارىن پرەزيدەنتتى اۋىستىرۋ يدەسىنان تۋعان ارەكەتكە بالادى.
14 ناۋرىزدا ؛"كوروناۆيرۋس ينفەكسياسىنىڭ تارالۋىنا بايلانىستى 18 ناۋرىزعا جوسپارلانعان nur otan پارتياسى ساياسي كەڭەسىنىڭ وتىرىسى وتپەيتىنى" حابارلاندى.
16 ناۋرىزدا قازاقستاندا توتەنشە جاعداي ەنگىزىلدى. وعان سايكەس, قازاقستان اۋماعىنا كىرىپ-شىعۋ شەكتەلدى. قوعامدىق شارا وتكىزۋگە تىيىم سالىندى, مەكتەپ وقۋشىلارى, ستۋدەنتتەر ونلاين وقۋعا كوشتى. ساۋدا ورىندارى, بازارلاردىڭ جۇمىسى شەكتەلدى. ساۋدا ورتالىقتارىنداعى بالالار الاڭدارى, كينوتەاترلار جابىلدى. ارتىنشا قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ مۇمكىندىگى بار بارلىق كاسىپورىندار مەن مەكەمەلەر قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ رەجيمىنە اۋىستى. ءىرى قالالارعا بلوك بەكەتتەر قويىلىپ, قاتاڭ كارانتين ەنگىزىلدى.
***
؛
كوروناۆيرۋس پاندەمياسى, توتەنشە جاعداي, كارانتين ەلدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى مەن سيفرلاندىرۋ باعدارلاماسىنداعى كوپتەگەن ولقى تۇستاردى اشكەرەلەدى.
؛
الدىمەن اقپاندا مەديسينالىق ماسكا تاپشى بولسا, ارتىنشا, دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ىندەتتىڭ تارالۋى بويىنشا جاساعان بولجامى قاتە شىقتى. ۆەدومستۆونىڭ سول كەزدەگى باسشىسى ەلجان ءبىرتانوۆ قازاقستاندا ەپيدەمولوگيالىق جاعداي ورشىگەن تۇستا, ۆيرۋس جۇقتىرۋشىلار سانى 3500 ادامنان اسپايدى دەگەن. ۆيرۋستىڭ تارالۋى ورشىگەن كەزدە شىنايى جاعداي ەكس-مينيستر مالىمدەمەسىنەن بىرنەشە ەسەگە كۇردەلەندى. اۋرۋحانالاردا توسەك ورنى, وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارى مەن ءدارى تاپشىلىعى قاتتى سەزىلدى. ءتىپتى پاراسەتامول, اسپيرين, سيترامون سەكىلدى دەنە قىزۋىن تۇسىرۋگە ارنالعان قاراپايىم دارىلەر تابا الماي قالعان كۇندەر بولدى. 25 ماۋسىمدا ءبىرتانوۆ قىزمەتىنەن بوساتىلدى. 2 تامىزدا ونىڭ ورىنباسارى ولجاس ابىشەۆ بيۋدجەت اقشاسىن جىمقىردى دەگەن كۇدىكپەن قاماۋعا الىندى. ال 3 قاراشادا ءبىرتانوۆتىڭ ءوزى قاماۋعا الىنعانى, اسا ءىرى كولەمدە ىسىراپ ەتۋ فاكتىسى بويىنشا قىلمىستىق ىستە تەرگەلىپ جاتقانى حابارلاندى. 7 قاراشادا وعان قاتىستى بۇلتارتپاۋ شاراسى وزگەرىپ, ءۇي قاماققا الىنعانى بەلگىلى بولدى. ءبىرتانوۆ ىسىنە بايلانىستى ازىرگە باسقا دەرەك جوق.
توتەنشە جاعداي كەزىندە شي شىققان سالالاردىڭ ءبىرى &ndash؛ سيفرلاندىرۋ. سيفرلىق دامۋ, يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترىلىگىنە قارايتىن, ونىڭ سول كەزدەگى باسشىسى اسقار جۇماعاليەۆ جاۋاپتى بۇل سالا ەلەكتروندىق قىزمەتتەردى دۇرىس جۇرگىزە المادى. 42500 تەڭگە مولشەرىندەگى الەۋمەتتىك تولەمگە ءوتىنىم قابىلدايتىن سەرۆيستەر باستاپقىدا بىرنەشە كۇن ءجوندى جۇمىس ىستەمەدى. سونداي-اق قاشىقتان وقىتۋ كەزىندە ەلدىمەكەندەردى ينتەرنەتپەن قامتۋ ماسەلەسى قاعاز جۇزىندەگى دەرەكتەردەن مۇلدە الشاق ەكەنى اشكەرەلەندى. وسىدان كەيىن جۇماعاليەۆ 20 شىلدەدە مينيستر قىزمەتىنەن بوساتىلدى. ءبىراق وعان قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالمادى. ول 30 قىركۇيەكتە قازاقستاننىڭ نيدەرلاند كورولدىگىندەگى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى, قىزمەتىنە تاعايىندالدى.
وسى وقيعالاردىڭ اراسىندا 2 مامىر كۇنى سەنات ءتوراعاسى داريعا نازارباەۆنىڭ وكىلەتتىلىگى توقتاتىلدى. ونىڭ قىزمەتتەن بوساتىلۋىنا قاتىستى ءتۇرلى نۇسقالار ايتىلدى. "ادەتتەگى كادرلىق ءاۋىس-تۇيىس" دەگەندەر دە, "مۇددەلى توپتار تالاسىنىڭ كورىنىسى" دەپ ايتۋشىلار دا, "توقاەۆ ەكەۋى اراسىنداعى تەكەتىرەس كەسىرىنەن جانە شەتەلدەگى دۇنيە-مۇلكىن قورعاۋ ءۇشىن كەتتى" دەگەندەر دە بولدى. ءبىراق قالاي بولسا دا داريعا نازارباەۆا بۇگىندە الداعى ءماجىلىس سايلاۋىنا تۇسەتىن ۇمىتكەرلەر قاتارىندا. دەمەك ول ۇلكەن ساياساتقا قايتا ورالۋى مۇمكىن. ەكس-دەپۋتات سەرىك ءابدىراحمانوۆ "ونىڭ بۇل جولعى ورالۋىنىڭ استارىندا پرەزيدەنت بولۋ ماقساتى جاتىر" دەپ سانايدى.
؛
پارلامەنت ماقۇلداپ, سەنات بەكىتكەننەن كەيىن قوعام قارسىلىعىنا قاراماستان ؛ 26 مامىردا ؛پرەزيدەنت توقاەۆ ساياسي پارتيالار تۋرالى, سايلاۋ تۋرالى, بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى زاڭدارعا قول قويدى. ەندى ەلدە پارتيا تىركەۋ ءۇشىن قاجەتتى 40 مىڭ قول 20 مىڭعا تومەندەتىلدى. سايلاۋ تۋرالى زاڭعا سايكەس, پارتيالىق سايلاۋ تىزىمىندەگى كانديداتتاردىڭ 30 پايىزى مىندەتتى تۇردە ايەلدەر مەن 29 جاسقا دەيىنگى جاستاردان قۇرالۋعا ءتيىس. پارلامەنتتىك وپپوزيسيا تۇسىنىگى ەنگىزىلدى. ميتينگتىڭ حابارلاۋ قاعيداتى قابىلداندى. كەي ازاماتتىق بەلسەندىلەر اتالعان زاڭدار ءدال كارانتين كەزىندە قابىلدانعانىنا نارازىلىق بىلدىرسە, كەي ساراپشىلار جاڭا نورمالار شىنايى ساياسي رەفورماعا باستامايتىنىن, "ساياسي رەفورما يميتاسياسى" عانا ەكەنىن مالىمدەدى.
؛
ماۋسىمنىڭ ورتا شەگى, شىلدە ايلارىندا قازاقستاندا كوروناۆيرۋس ءورشي ءتۇسىپ, ناۋقاستار اۋرۋحانعا سىيماي, ءدارىحانالاردا ءدارى جەتپەي, جەدەل جاردەم ساعاتتاپ كەشىگىپ جاتتى. قارالى حابار كۇندە كەلەتىن. وسى كەزدە بيلىك ەلدىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ 80 جىلدىعى مەن ەل استاناسى نۇر-سۇلتان قالاسى كۇنىن اتاپ ءوتتى. 6 شىلدەدە كونسەرت ءوتىپ, تۇنگە قاراي ويىن-ساۋىق ارتى وتشاشۋعا ۇلاستى. بۇل قوعامدا قارسىلىق تولقىنىن تۋدىرىپ, ازاماتتار بىرنەشە كۇن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى نارازىلىعىن ءبىلدىردى.
قايتىس بولىپ جاتقاندار سانى ارتقان ساتتە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ءولىپ جاتقانداردىڭ باسىم كوپشىلىگىن پنەۆمونياعا شالدىققاندار دەۋمەن بولدى. سونىڭ سالدارىنان قوعامدا رەسمي ستاتيستيكاعا دەگەن سەنىم ازايدى. ۇزاماي دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيستر الەكسەي سوي سوڭعى التى ايدا 1 172 ادامنىڭ پنەۆمونيادان قايتىس بولعانىن حابارلادى. بۇل مالىمدەمەلەردەن كەيىن, رەسمي دەرەكتى نەگىزگە الىپ الدىمەن قىتاي, ارتىنشا باتىستىڭ ون شاقتى ءىرى ءباسپاسوز قۇرالى قازاقستاندا ءولىم كورسەتكىشى كوروناۆيرۋستان دا جوعارى وكپە اۋرۋى ياعني پنەۆمونيا تاراپ جاتقانى تۋرالى جازدى. كەيىن ۇلىبريتانيالىق daily mail باسىلىمى اعىلشىن جانە قىتاي مەديسينا ماماندارىنان سۇحبات الىپ, ولاردىڭ "قازاقستاندا تارالىپ جاتقان پنەۆمونيا ءىس جۇزىندە covid-19" دەگەن قورىتىندىسىن جاريالادى. ال دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى قازاقستانداعى وكپە اۋرۋىن covid-19 دەپ سانايتىنىن مالىمدەدى. سودان كەيىن عانا بارىپ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى پنەۆمونيا ستاتيستيكاسىن جاريالى تۇردە جۇرگىزە باستادى. الايدا ونىڭ وزىندە ستاتيستيكا تەك 1 تامىزدان باستاپ جاريالانىپ, وعان دەيىنگى دەرەكتەر ستاتيستيكاعا ەنبەدى.
16 تامىز. لوندوندا قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جيەنى ايسۇلتان راحات 30 جاسقا قاراعان شاعىندا قايتىس بولعانى, جۇرەگى توقتاپ قالعانى حابارلاندى.
؛
21 قازان. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ پارلامەنت ءماجىلىسى جانە ءماسليحات دەپۋتاتتارى سايلاۋى 2021 جىلعى 10 قاڭتاردا وتەتىنىن ءمالىم ەتتى. سايلاۋعا قازاقستاندا تىركەلگەن 6 پارتيانىڭ 5-ەۋى قاتىسادى, 1 پارتيا سايلاۋعا بويكوت جاريالادى. سوڭعى جىلدارى قازاقستاندا بىردە-بىر ساياسي پارتيا تىركەلگەن جوق. دەموكراتيالىق پارتيا قۇراتىنىن ءمالىم ەتكەن قوعام بەلسەندىسى جانبولات ماماي مەن ونىڭ جاقتاستارى ادىلەت مينيسترلىگىنە 1000 ادامدىق ىنتالى توپ ءتىزىمىن ۇسىنعان. ارتىنشا سەزد وتكىزبەك بولعان. الايدا سەزد كۇنى جاقىنداعاندا جاقتاستارىنىڭ ۇستالۋىنا بايلانىستى, سەزد ورنىنا ميتينگ وتكىزدى. حاق (حالىققا ادام قىزمەت) پارتياسىن قۇراتىنىن مالىمدەگەن بەلسەندى توعجان قوجاليەۆا مەن "سەن" پارتياسىن قۇرماق بولعان بيزنەسترەنەر احمەتبەك نۇرسيلا تاراپىنان پارتيا قۇرۋ ءۇشىن ناقتى ارەكەتتەر جاسالمادى.
؛
10 قاراشا. ازاماتتىق بەلسەندى, مارقۇم دۋلات ءاعادىلدىڭ ۇلى جانبولات ءاعادىل پىشاق جاراقاتىنان قايتىس بولدى. ءىس بويىنشا تەرگەۋ جالعاسىپ جاتىر.
11 جەلتوقسان. رەسەي دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى ۆياچەسلاۆ نيكونوۆ "پەرۆىي كانال" مەملەكەتتىك تەلەارناسىنىڭ ەفيرىندە "قازاقستان اۋماعى &ndash؛ رەسەي تاراپىنان جاسالعان سىي" دەگەن داۋلى مالىمدەمە جاسادى. دەپۋتات ءسوزى قازاقستاندا قىزۋ تالقىلانىپ, قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى دەپۋتاتقا نارازىلىق نوتا جولدادى. ۇزاماي تاعى ءبىر رەسەي دەپۋتاتى ەۆگەنيي فەدوروۆ "قازاقستان رەسەيگە ءوز اۋماعىن قايتارۋعا ءتيىس" دەپ, قازاقستان تەرريتوريا رەسەي تاراپىنان جاسالعان سىيلىق ەكەنىنە مەڭزەپ, ونى سىيعا بەرىلگەن كولىكتىڭ مىسالىندا تۇسىندىرۋگە تىرىستى. ارتىنشا الماتىدا تۋعان رەسەي دەپۋتاتى ۆلاديمير جيرينوۆسكيي نيكونوۆ ءسوزىن قولدايتىنىن جەتكىزىپ, "تۇتاس قازاقستان رەسەيدىكى" دەپ مالىمدەدى. ساياساتتانۋشى, بۇرىنعى ديپلومات قازبەك بەيسەباەۆ دۋما دەپۋتاتتارىنىڭ مۇنداي مالىمدەمە جاساۋى "وتە تۇسىنىكسىز", ماسەلەگە پرەزيدەنت توقاەۆ ارالاسپاسا بولمايدى" دەگەن پىكىردە. ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ "ەگەر قازاقستان ءوزىن قۇرمەتتەمەسە, وزگەلەر دە قۇرمەتتەۋدى قويادى" دەپ, قازاقستان بيلىگىن باتىل قادامدارعا بارۋعا شاقىردى.
16 جەلتوقسان. ؛الماتى قالاسى تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتىنىڭ جانە جەلتوقسان قۇرباندارىنا ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ الدىندا ءۇش جۇزگە تارتا ادام جينالدى. الاڭعا كەلگەندەر 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسى مەن 2011 جىلعا جاڭاوزەندەگى مۇنايشىلار نارازىلىعى قۇرباندارىن ەسكە الىپ, ارتىنشا نارازىلىق اكسياسىن وتكىزدى. شەرۋشىلەردى ؛جاساق بىرنەشە ساعات بويى قورشاپ, ەشقايدا بارعىزبادى. جينالعاندار "ۆىۆورى 2021", ء"قازىر بولماسا قاشان؟", "1986 ۇمىتىلماس 2011", "تاعى قانشا ۇرپاق جۇيە قۇربانى بولادى؟", "نۇرسۇلتان, وتانىمدى جەمە" سەكىلدى ۇراندار جازىلعان پلاكاتتار ۇستاپ, تالاپتارىن ايتتى.
قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.
پىكىر قالدىرۋ
پىكىر