پاشينيان ساياسي سۋيسيدكە نەگە باردى؟

الەمدىك ەكونوميكا جانە ساياسات ينستيتۋتىنىڭ ساراپشىسى جۇمابەك سارابەك قامشىعا بەرگەن شاعىن سۇحباتتا تاۋلى قاراباق بويىنشا 10 قاراشادا قول جەتكىزىلگەن كەلىسىم, ايماقتاعى جاعدايدىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنا اسەرى تۋرالى ايتىپ بەردى.

&ndash؛ ارمەنيا قاراباقتاعى ءۇش اۋداندى ازەربايجانعا قايتارۋعا مىندەتتەيتىن بۇل كەلىسىمگە نەگە باردى؟

&ndash؛ ەرەۆان باكۋمەن كەلىسىمگە كەلۋگە ءماجبۇر بولدى. 30 جىلعا سوزىلعان تاۋلى قاراباق ماسەلەسىندە وسىنداي اۋكىمدى وزگەرىس ءبىرىنشى رەت بولىپ تۇر. قىركۇيەكتە باستالعان قاقتىعىستان كەيىن ازەربايجان كۇشتەرى ايقىن باسىمدىق كورسەتىپ, ايماقتاعى دە-فاكتو جاعدايدى وزگەرتە الدى. ارميان تاراپى ازەربايجانداردىڭ اسكەري قۋاتىنا ءازىر بولعان جوق. قىركۇيەكتەن بەرگى اسكەري قيمىلدار سونى كورسەتتى. ويتكەنى ەكى ەلدىڭ اسكەري الەۋەتى ءارتۇرلى. ماسەلەن, ازەربايجان اسكەري سالاسىنىڭ بيۋدجەتى 1 ميلليارد 800 ميللون دوللاردى قۇراسا, ارمەنيانىكى سونىڭ ۇشتەن ءبىرى &ndash؛ 600 ميلليون دوللارعا جەتەر-جەتپەس. اسكەردى تەحنيكالىق جاراقتاندىرۋ بويىنشا دا ازەربايجان ارمەنيادان الدەقايدا الدا تۇر. ءىس جۇزىندە بۇل ايىرماشىلىق اجەپتاۋىر سەزىلدى. ەرەۆان تۇتاس ايماقتى ۋىسىنان شىعارىپ الۋ ءقاۋپىنىڭ بارىن ءبىلدى. كەيدە "جاقسى" جانە "جامان" دەگەن نۇسقالار اراسىندا عانا ەمەس, "جامان" جانە "وتە جامان" دەگەن نۇسقالار اراسىندا تاڭداۋ جاساۋعا تۋرا كەلەدى. ارمەنيا وزىنە قانشا قيىن بولسا دا وسى "جامان" سەنارييدى تاڭدادى. بۇل ولار ءۇشىن "وتە جاماننان", ياعني قاراباقتان ءبىرجولا ايىرىلىپ قالۋدان جاقسى ارينە.

&ndash؛ پاشينياننىڭ ارەكەتى ەلىندە ۇلكەن قارسىلىققا تاپ بولىپ جاتقانى بەلگىلى. بۇل كۇتىلگەن رەاكسيا ما؟

&ndash؛ ارينە. تاۋلى كاراباق ەكى ەل ءۇشىن دە ۇلتتىق دەڭگەيگە كوتەرىلىپ كەتكەن وتە نازىك ماسەلە بولعاندىقتان, كەز كەلگەن تاراپ ءۇشىن شەگىنىس جاساۋ &ndash؛ ساياسي سۋيسيدپەن تەڭ. ارمەنياداعى ەرەۋىلدەر, پاشينياندى ايىپتاۋ ارەكەتتەرىنىڭ تۇپسەبەبى وسىمەن تۇسىندىرىلەدى.

&ndash؛ قاراباقتىڭ ەندىگى تاعدىرى قالاي بولۋى مۇمكىن؟

&ndash؛ بۇل تۋرالى ازىرگە بىردەڭە دەۋ قيىن. ماسەلە وسى كەلىسىممەن بىتپەيتىنى انىق. تاراپتار وزگەرىستەردى نەگىزگە الا وتىرىپ, كەلىسسوزدەر جۇرگىزسە, كەلىسسوزدەردىڭ جاڭا جەڭگەيى باستالۋى مۇمكىن. دەسە دە ەندىگى كەلىسسوزدەردىڭ بارىسى قالاي بولاتىنىن بولجاۋ وڭايعا سوقپايدى. ويتكەنى ەندىگىدە ارمەنيا دا ەسەسىن جىبەرگىسى كەلمەيدى.

&ndash؛ كەشە ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ پەن تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ ەردوعان تەلەفونمەن سويلەسىپ, قاراباقتاعى اتىستى توقتاتۋ رەجيمىن باقىلاۋ ءۇشىن تۇرىك-ورىس بىتىمگەرلىك ورتالىعىن قۇرۋدى تالقىلادى. العاشقى كەلىسىمدە تۇركيا تۋرالى بىردە-بىر ءسوز جوق ەدى عوي... ەكەۋارا اڭگىمە نەنى بىلدىرەدى؟

&ndash؛ ءيا, ەكى ەل باسشىلارىنىڭ سويلەسۋى قىزىق بولىپ تۇر. تۇركيا ازەربايجاننىڭ جاقتاسى بولعانىمەن, ازەربايجان, ارمەنيا, رەسەي ەلدەرىنىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىندە تۇركيا تۋرالى ەشتەڭە ايتىلماعان. ازىرگە بۇل ماسەلەگە تۇركيا ارالاسىپ جاتقان جوق. ال رەسەي بىتىمگەرلىك ميسسياعا اسكەرىن جولداپ ۇلگەردى. بىر-ەكى كۇندە بىتىمگەرلەر قىزمەتى باستالادى. رەسەي ول جاقتى ءوز اسكەرىمەن قورعايدى. بالكىم, الداعى ۋاقىتتا ءۇشجاقتى كەلىسىمگە وزگەرىس ەنىپ, تۇركيانىڭ ءرولى ايقىندالاتىن شىعار.

&ndash؛ قاراباقتىڭ ءىشىنارا ازەربايجانعا قايتارىلاتىنىنىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنا اسەرى, جىبەك جولىن جانداندىرۋعا ىقپالى تۋرالى ايتىلىپ جاتىر. بۇل تۋرالى نە ويلايسىز؟

&ndash؛ قاراباقتاعى جاعداي تىكەلەي بولماسا دا جاناما تۇردە قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق جوبالارىنا ازەر ەتەدى. ايماقتا ۇزاق مەرزىمگە تىنىشتىق ورناۋى ؛&ndash؛ قازاقستان ءۇشىن ىڭعايلى بولار ەدى. ويتكەنى ءبىز كاسپيي تەڭىزى ارقىلى ترانزيتتىك ءدالىز قۇرۋعا تىرىسىپ وتىرمىز. كاسپيي تەڭىزى ارقىلى قىتايدان ەۋروپاعا تاۋار تاسىمالداۋدا ازەربايجان تەرريتورياسى تىزبەكتەگى باستى تۇيىندەردىڭ ءبىرى. ال سوعىس جاعدايى جالعاسار بولسا, ارمەنيا ازەربايجاننىڭ ستراتەگيالىق نىساندارىنا زىمىراندىق سوققى جاساۋعا دايىن ەكەنىن جاسىرىپ وتىرعان جوق. ال بۇل باكۋ-تبيليسي-دجەيحان مۇناي قۇبىرى ارقىلى قازاقستاننىڭ ەۋروپاعا مۇناي ەكسپورتتاۋ جوسپارىنا كەسىرىن تيگىزەدى. سوندىقتان قازاقستان ايماقتاعى تۇراقتىلىققا مۇددەلى ءارى تۇراقتىلىق بولۋىن, جانجالدىڭ بەيبىت جولمەن شەشىلۋىن قولدايدى.

&ndash؛ سۇحباتىڭىزعا راحمەت!