• usd 468.56

  • eur 497.56

  • rub 7.3

  • cny 67.18

28 ناۋرىز, 23:37:41
الماتى
+35°

قازاقستاندا سوڭعى ۋاقىتتا دەپۋتاتتار مەن قوعام بەلسەندىلەرى تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەردىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەسىن تومەندەتۋ, نەسيە امنيستياسىن جاريالاۋ باستامالارىن كوتەرىپ ءجۇر. قامشى ءتىلشىسى بۇل باستامالاردىڭ نارىقتىق قارىم-قاتىناستار, ەكونوميكانىڭ بۇگىنگى احۋالى جاعدايىندا قانشالىقتى مۇمكىن ەكەنىن, ونىڭ ەكونوميكاعا سالماعى مەن سالدارىن زەردەلەپ كوردى.

پايىزدىق مولشەرلەمە قالاي بەلگىلەنەدى؟

قارجىگەر جالعاسبەك اقبولات تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەردىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەسى بىرنەشە فاكتور ەسكەرىلىپ بەلگىلەنەتىنىن ايتتى.

قارجىگەر جالعاسبەك اقبولات

&ndash؛ پايىزدىق مولشەرلەمەنى انىقتاۋعا بىرنەشە فاكتور اسەر ەتەدى. الدىمەن ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق ستاۆكاسى باسشىلىققا الىنادى. بازالىق ستاۆكا ەلدەگى ينفلياسيا دەڭگەيى نەگىزىندە ايقىندالادى. ەكىنشىسى &ndash؛ بانكتەردىڭ ءتۇرلى تاۋەكەلدەرى. ماسەلەن, دەفولت ريسك دەگەن بار. بۇل &ndash؛ نەسيە العان ادام قارىزىن تولەمەگەن جاعدايعا دەلىنگەن تاۋەكەل. ؛تاۋەكەلدىڭ وسى ءتۇرى ازاماتتاردىڭ قارجىلىق جاۋاپكەرشىلىگىمەن تىكەلەي بايلانىستى. بانكتەر ستاتيستيكا نەگىزىندە شارتتى تۇردە نەسيە العان ءۇش ادامنىڭ بىرەۋى نەسيەنى تولەمەۋى مۇمكىن ەكەنىن بىلەدى. سوندىقتان بانك ەكى ادامنان ءۇشىنشى ادامنىڭ اقشاسىن ءوندىرىپ الۋعا تىرىسادى. ازاماتتار كرەديتتى كوبىنە كەپىلسىز الاتىندىقتان, قايتارماي قويىپ جاتاتىن جاعدايلار كەزدەسەدى. سوسىن تەڭگەنىڭ وتىمدىلىگى تاۋەكەلى بار. ەگەر تەڭگە نارىقتا ءوتىمدى بولماي قالسا, بانككە بەلگىلى ءبىر مولشەردە شىعىن كەلەدى. بانكتىڭ قىزمەتىنە بايلانىستى كرەديت ريسك دەگەن بولادى.

وسىنداي ريسكتەر نەگىزدە بانكتىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەسى شىعادى. قازاقستان زاڭناماسىنا سايكەس, ەلدەگى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر جىلدىق پايىزدىق مولشەرلەمەنى 56 پايىزدان اسىرماۋعا ءتيىس. بۇل ازاماتتارعا اۋىر. پايىزدىق مولشەرلەمە ارتقان سايىن حالىق كەدەيلەنە تۇسەتىنى, قارجىسىنان ايىرىلا تۇسەتىنى بەلگىلى, &ndash؛ دەيدى قارجىگەر.

ساراپشى بۇگىنگىدەي ەكونوميكالىق جاعدايدا ۇلتتىق بانك بازالىق ستاۆكانى تومەندەتۋى جاقسىلىققا اكەلمەيدى دەپ سانايدى.

ۇلتتىق بانك جىلدىق ينفلياسيانى قاداعالاپ, سونىڭ دەڭگەيىندە بازالىق ستاۆكانى بەلگىلەيدى. بازالىق ستاۆكا ينفلياسيا دەڭگەيىنەن تومەن بولا المايدى. ونىڭ بىرنەشە سەبەبى بار.

 ؛

&ndash؛ ەگەر بازالىق ستاۆكا ينفلياسيا دەڭگەيىنەن تومەن بولسا, تەڭگە قۇنسىزدانادى. نارىقتا ارزان اقشا پايدا بولادى. ءيا, بانكتەر پايىزدىق مولشەرلەمەنى تومەندەتىپ, حالىق كوبىرەك كرەديت الىپ, يپوتەكا رەسىمدەۋىنە جول اشىلۋى مۇمكىن. كوپ اقشا بيزنەسكە سالىنىپ, بيزنەستى ىنتالاندىرۋشى ينسترۋمەنت پايدا بولۋى مۇمكىن. ءبىراق بۇل ينفلياسيانى شارىقتاتادى. سونىمەن قاتار تەڭگەلىك ينسترۋمەنتتەر قۇنىن جوعالتادى. باعالى قاعازدارىمىز, قازاقستان قور نارىعىنداعى ءىرى كومپانيالاردىڭ اكسياسى تومەندەيدى. تەڭگەمەن ساقتالعان دەپوزيتتەر قۇنىن جوعالتادى. شەتەلدىك ۆاليۋتاعا, باعالى قاعازعا سۇرانىس ارتادى. پايىز تومەن, سايكەسىنشە كىرىس تومەن بولعان سايىن ينۆەستورلارعا ءتيىمسىز احۋال قالىپتاسادى. تۇپتەپ كەلگەندە ەل ەكونوميكاسى قيىندىققا ۇشىرايدى.

ال پايىزدىق مولشەرلەمەنىڭ جوعارى بولۋىنىڭ تەرىس سالدارى ؛&ndash؛ حالىق كەدەيلەنە بەرەدى. ال اقشاسى بار ادامدار مەن شەتەلدىك ينۆەستورلار بايي تۇسەدى, &ndash؛ دەيدى قارجىگەر.

 ؛

جالعاسبەك اقبولاتتىڭ ايتۋىنشا, بازالىق ستاۆكانى تومەندەتۋ ءۇشىن ەلدىڭ ەكونوميكاسى مىقتى بولۋعا ءتيىس. وڭدەۋشى ونەركاسىپ دامىپ, ەكونوميكالىق سەكتورداعى ويىنشىلار كوپ بولۋى كەرەك. ۇكىمەت جاڭا ءوندىرىس ورىندارىن اشۋى قاجەت. وتاندىق تاۋارلاردىڭ سانىن ارتتىرعان دۇرىس. بۇل &ndash؛ ينفلياسيانى تومەندەتەدى.

ال بۇگىنگىدەي جاعدايدا بانكتەر تاۋەكەلدەردى ەسكەرىپ پايىزدىق مولشەرلەمەنى تومەندەتپەيدى. بۇعان قازاقستان نارىعىنا كىرگەلى جاتقان شەتەلدىك بانكتەر دە اسەر ەتە المايدى.

&ndash؛ شەتەل بانكتەرىنىڭ كەلۋى كورپوراتيۆتىك ەتيكانى دامىتىپ, قىزمەت ساپاسىن ارتىرۋعا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. ءبىراق قازىرگى تاۋەكەلدەرمەن ولار دا پايىزدىق مولشەرلەمەنى تومەندەتە المايدى, &ndash؛ دەپ اتاپ ءوتتى قارجىگەر.

قازاقستان ەكونوميكاسىندا كاپيتالدىڭ سىرتقى اعىنى وتە جوعارى

"rysqulov analytics" ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى, قارجىگەر جاسۇلان كۋشەباەۆ تا نەسيە بويىنشا پايىزدىق مولشەرلەمەنى ازايتۋعا ەل ەكونوميكا مۇمكىندىك بەرمەيدى دەپ سانايدى.

قارجىگەر جاسۇلان كۋشەباەۆ

&ndash؛ بانكتەر نەسيەنى جوعارى پايىزبەن بەرۋىنىڭ بىردەن-بىر سەبەبى ولاردىڭ سىرتتان قارجى الاتىنىندا. سىرتتان پايىزبەن الىنعان قارىزدى قايتارۋ ءۇشىن ولار ءوز كەزەگىندە جوعارى پايىز قويۋعا ءماجبۇر. ال باتىس ەلدەرىندە بانكتەر قاراجاتتى ازاماتتاردىڭ دەپوزيتكە سالعان اقشاسىنان الادى. سولارمەن كۇن كورەدى دەسە بولادى.

قازاقستان ەكونوميكاسىندا كاپيتالدىڭ سىرتقى اعىنى وتە جوعارى. قاراپايىم ازاماتتار جالاقىسىنىڭ 65 پايىزىن كۇندەلىكتى تۇتىناتىن تاۋارلارعا جۇمسايدى. ال كۇندەلىكتى تۇتىناتىن تاۋارلاردىڭ كوپ بولىگى قىتايدان, رەسەيدە جانە وزگە دە الىس-جاقىن شەتەلدەردەن كەلەدى. ياعني, جالاقىمىزدىڭ 65 پايىزى سىرتقى ەلدەر ەكونوميكاسىنا قۇيىلىپ جاتىر. سايكەسىنشە, ەكونوميكادا اقشا اعىنى ازايادى. بۇل &ndash؛ ەكونوميكانىڭ دامۋىنا, ونىڭ مىقتى, مىعىم بولۋىنا تەرىس اسەر ەتەدى, &ndash؛ دەيدى مامان.

 ؛

ونىڭ سوزىنشە, قازىرگى تاڭدا قازاقستان ەكونوميكاسى ساۋدا-ساتتىق, ويىن-ساۋىق ەكونوميكاسىنا اينالعان. ەشتەڭە وندىرمەيدى, تەك الىپ-ساتارلىقپەن اينالىسىپ, ساۋدا ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىنان تۇسكەن قارجىنى دوڭگەلەتىپ وتىر. بۇل ؛&ndash؛ اقشا اعىنىنىڭ سىرتقا كەتۋىنە اسەر ەتەدى.

 ؛

مامان "قازاقستان اقشا اعىنىن توقتاتۋ ءۇشىن باستى فوكۋستى ءوندىرۋشى ەكونوميكاعا قويۋ كەرەك" دەگەن پىكىردە. ماسەلەن, قازاقستاندا اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا بارلىق مۇمكىندىك بار. سالا دامىسا, تۇتىنۋ تاۋارلارىنىڭ ەداۋىر بولىگى ەلدە وندىرىلەر ەدى. سوندا اقشا اعىنى ەل ىشىنە باعىتتالىپ, ءارى سالىق تولەيتىن كوپتەگەن كاسىپكەرلەردىڭ شىعۋىنا جول اشىلادى.

قارجىگەر وسى رەتتە دارەتحانا قاعازى, جۋىناتىن سابىن, ءتىس پاستاسى سەكىلدى كۇندەلىكتى قاجەتتىلىكتى وتەيتىن تاۋارلاردان باستاپ وزگە دە تۇرمىستىق تاۋارلاردى ەلدە شىعارۋعا كوڭىل ءبولۋ كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى.

جاسۇلان كۋشەباەۆتىڭ ايتۋىنشا, ءدال بۇگىنگى پاندەميا جاعدايىندا ەكونوميكانى كوتەرۋدىڭ بىردەن-بىر جولى &ndash؛ قۇرىلىس سالاسىن جانداندىرۋ. ويتكەنى قۇرىلىس سالاسىنىڭ باسقا سالالاردى دامىتۋعا تيگىزەر اسەرى مول.

&ndash؛ وسى بىرنەشە سالانى دامىتۋدىڭ ءوزى ەكونوميكاعا قان جۇگىرتىپ, اقشانى ەل ىشىندە ساقتاپ قانا قويماي, سىرتتان قارجى تارتۋعا جول اشار ەدى, &ndash؛ دەيدى ساراپشى.

قارجىگەر اتالعان سالالاردى دامىتپاي حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن كوتەرۋ قيىن ەكەنىنە نازار اۋداردى.

 ؛

&ndash؛ سوڭعى ۋاقىتتا قازاقستاندا تۇتىنۋشىلىق نەسيە الۋشىلار سانى تىم كوبەيگەن. تۇتىنۋشىلىق نەسيە پورتفەلى 4 ترلن تەڭگەدەن اسىپ كەتكەن. بۇل &ndash؛ وتە ۇلكەن سوما. بۇل &ndash؛ حالىق جالاقىسىنا قاجەتتى زاتتاردى ساتىپ الا الماي, ول ءۇشىن نەسيەگە جۇگىنىپ وتىرعانىن كورسەتەدى. دەمەك, حالىقتىڭ جالاقىسى تومەن. ەكىنشى جاعىنان ازاماتتاردىڭ قارجىلىق ساۋاتىنىڭ تومەندىگىن دە بىلدىرەدى. 200 مىڭ تەڭگەنىڭ تەحنيكاسىن 500 مىڭ تەڭگەگە نەسيە الۋ دۇرىس ەمەس.

حالىق قارجىسىنىڭ ينۆەستيسياعا, دەپوزيتكە سالىنباۋى سەكىلدى فاكتورلار جيىنتىعى ەكونوميكانىڭ قازىرگىدەي حالدە بولۋىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. ال ودان شىعۋدىڭ جولى &ndash؛ جوعارىدا ايتقان سالالاردى دامىتۋ, ازاماتتاردىڭ قارجىلىق ساۋاتىن ارتتىرۋ, شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى ورىستەتۋ, &ndash؛ دەدى جاسۇلان كۋشەباەۆ.

 ؛

نەسيە كەشىرىلسىن دەۋ &ndash؛ قيسىنعا كەلمەيتىن تالاپ

gsb uib بيزنەستى تالداۋ ورتالىعىنىڭ ساراپشىسى, ەكونوميست ماقسات حالىق دەپۋتاتتار مەن قوعام بەلسەندىلەرى كوتەرىپ جۇرگەن كرەديتتى كەشىرۋ باستاماسى نارىقتىق ەكونوميكا زاڭدىلىعىنا قايشى ەكەنىن ايتتى.

ەكونوميست ماقسات حالىق

&ndash؛ نەسيە كەشىرىلسىن دەۋ &ndash؛ قيسىنعا كەلمەيتىن تالاپ. بىرىنشىدەن, بۇل &ndash؛ نارىقتىق ەكونوميكا زاڭدارىنا ساي ەمەس. ءار ازامات نەسيە العاندا, ونى وتەۋدى دە جاۋاپكەرشىلىگىنە الادى. العان قارجى مىندەتتى تۇردە قايتارىلۋى كەرەكتىگىن ءبىلىپ, كەلىسىم-شارت جاسايدى. ياعني, قارىزدى الۋ بار جەردە, قايتارۋ دا بار. امنيستيا جاريالاۋ ۇسىنىلىپ وتىرعان 4 ترلن تەڭگە كولەمىندەگى تۇتىنۋشىلىق نەسيە سوماسى قازاقستان ءۇشىن قوماقتى قاراجات. ماسەلەن, بىلتىر ۇكىمەت 500 مىڭنان استام ازاماتتىڭ 300 مىڭ تەڭگەگە دەيىنگى نەسيەسىن جاۋىپ بەردى. سول كەزدە 105 ملرد تەڭگەگە جۋىق قارجى جۇمسالدى. "جىل سوڭىنا دەيىن تاعى جابامىز" دەگەن. سونىڭ وزىندە بۇل ماقساتقا كەتەتىن قاراجات كولەمى 200 ملرد تەڭگەدەن اسپايدى. ەندى 200 ملرد تەڭگە مەن 4 ترلن تەڭگەنى سالىستىرىپ كورىڭىز. ەل بيۋدجەتىنىڭ بيىلعى جالپى شىعىنى 14 ترلن تەڭگەنى قۇرايدى. ال امنيستيا جاريالاۋعا سۇرالعان سوما بيۋدجەتتىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىنە جۋىقتايدى. ەگەر ازاماتتاردىڭ نەسيەسى كەشىرىلەتىن بولسا, وندا الەۋمەتتىك تولەمدى جاساۋعا, زەينەتاقى تولەۋگە, قورعانىس, ءبىلىم, دەنساۋلىق سالالارىن قارجىلاندىرۋعا قارجى تاپشى بولۋى مۇمكىن, &ndash؛ دەيدى ەكونوميست.

ماقسات حالىق كرەديتتى كەشىرۋ الەۋمەتتىك الالاۋدى تۋدىرۋى مۇمكىن دەپ سانايدى.

 ؛

&ndash؛ بىلتىر كرەديتتى كەشىرگەندە "مەنىڭ ءۇش بالام بار, جاعدايىم قيىن, نەگە 4 بالاسى بارلاردىڭ كرەديتى كەشىرىلەدى دە, مەنىڭ كرەديتىم كەشىرىلمەيدى" دەگەنگە ساياتىن پىكىر كوپ بولدى. بۇل الەۋمەتتىك الالاۋدى, كەلىسپەۋشىلىكتى تۋدىرادى. نەسيەسىن جاۋىپ تاستاعان ازاماتتار "نەگە ءبىز نەسيەسىن تولەي الماعاندار ءۇشىن سالىق تولەۋىمىز كەرەك, ولار عانا قيىن جاعدايدا ما" دەۋى دە مۇمكىن. سونداي-اق بۇل قوعام ىشىندەگى اۋىزبىرشىلىكتىڭ سەتىنەۋىنە, نارازى توپتىڭ پايدا بولۋىنا اكەلىپ سوعۋى دا ىقتيمال, &ndash؛ دەپ اتاپ ءوتتى ەكونوميست.

 ؛

ساراپشى نەسيەلىك بورىشى بار ازاماتتارعا كومەكتەسۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءتاسىلى &ndash؛ ولاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ, سوندىقتان جۇمىسسىزدارعا ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تاۋىپ بەرۋ كەرەك دەگەن پىكىردە.

&ndash؛ پروبلەمالىق كرەديتتەردىڭ كوبەيۋى ازاماتتار جالاقىسىنىڭ تومەن بولۋىمەن بايلانىستى. 2015 جىلدان بەرى قازاقستاندىقتاردىڭ تابىسى ازايعانى بايقالادى. سونىڭ سالدارىنان حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى ءتۇسىپ كەتتى دە حالىق تابىسىنىڭ كوپ بولىگىن ازىق-تۇلىككە جۇمسايدى. جەتپەگەن سوڭ بانكتەن, ميكروقارجى ۇيىمدارىنان قارىز الادى. سوندىقتان ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە مەملەكەت ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋعا كۇش سالۋى كەرەك. قازىرگى جاعدايدا قازاقستانداعى ەڭ تومەنگى جالاقى 42 مىڭ 500 تەڭگە ەمەس, 70 مىڭ تەڭگە بولعانى ءجون. كەلەسى جىلى ونى 100 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرگەن دۇرىس دەپ سانايمىن. سول كەزدە عانا حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى جاقسارادى.

ۇكىمەت تابىسىنان ايىرىلىپ, قيىن جاعدايعا قالعان ازاماتتاردى الدىمەن جۇمىسپەن قامتىپ, سوسىن جۇمىس ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا كۇش سالۋى كەرك. ءار ازامات &ndash؛ ادامي كاپيتالدى قۇرايدى. ماماننىڭ ەڭبەك ونىمدىلىگى ارتقان سايىن ەكونوميكا وسەدى. سوندىقتان مەملەكەت ماماننىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا جۇمىس ىستەۋى كەرەك. پروفەسسيونال ماماننىڭ تابىسى دا ارتادى, سايكەسىنشە الەۋمەتتىك جاعدايى دا كوتەرىلەدى.

بۇل تۇستا حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ دا اسا ماڭىزدى. قارجىلىق تۇرعىدا وڭ-سولىن بىلەتىن ازامات ارتىق پايىز سالاتىن, الدايتىن مەكەمەلەردەن اۋلاق جۇرەدى. ءبىراق مۇنى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قولعا الىپ, قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىراتىن ۇلتتىق باعدارلاما ازىرلەۋ قاجەت. ول مەكتەپ باعدارلاماسىنا ەنگىزىلگەنى ءجون. بۇل رەتتە مالايزيانىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنۋگە بولادى, &ndash؛ دەيدى ەكونوميست.

مەلىس سەيداحمەتوۆ

اۆتورمەن ونىڭ facebook پاراقشاسى ارقىلى حابارلاسۋعا بولادى.

جازىلىڭىز

"قامشى" سىلتەيدى

قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.

پىكىر قالدىرۋ

پىكىر