الماتىدا ءال-فارابيدىڭ 1150 جىلدىعىنا وراي كەزدەسۋ ءوتتى

الەمدىك وركەنيەتتەر, الەمدەگى تاڭعاجايىپ جەتىستىكتەر قانداي دا ءبىر مەملەكەتتەر مەن قوعامدارعا ءتان بولعانىمەن, سول  ؛الەمدىك وركەنيەتكە قولتاڭباسىن قالدىرعان جەكەلەگەن تۇلعالار كوپ ەمەس. قازاق حالقى ءۇشىن سونداي ەرەك تۇلعانىڭ ءبىرى ؛ تۋعانىنا ؛ بيىلعى ؛ ؛  ؛جىلى ؛ 1150 جىل بولعان ء ؛ابۋ ناسىر ءال فارابي.

قاڭتار ايىندا ەلىمىزدە شىعىستىڭ عۇلاما ويشىلى, ماتەماتيك, استرولوگ, مۋزىكا تەورەتيگى,  ؛اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدىڭ ؛ 1150 جىلدىق مەرەيتويىن, ؛ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ارنايى قاۋلى قابىلداپ,  ؛مەرەيتويدى ؛دايىنداۋ ؛ جانە وتكىزۋ جونىندەگى ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلعان  ؛ەدى.  ؛يۋنەسكو, تۇركسوي ؛ مەن  ؛يسەسكو اياسىندا ءال-فارابي جانە الەمدىك وركەنيەت»؛ اتتى حالىقارالىق عىلىمي سيمپوزيۋم وتكىزىلەدى دەپ جوسپارلانعان.. ؛

الەمدى شارپىعان ەپيدەميالىق احۋال ؛ بارلىق جاعدايدى  ؛باسقاشا كۇردەلەندىرىپ جىبەردى. تەك ونلاين كەزدەسۋ عانا رۇقسات ەتىلگەندىكتەن, دەرەكتى فيلمدەرمەن ونلاين جينالىستارمەن شەكتەلىپ جاتىر.  ؛الماتى قالاسىنداعى اۋداندار اراسىندا,  ؛قوعامدىق دامۋ باسقارماسى قولداۋمەن "ماڭگىلىك قازاقستان" قوعامدىق قورى ۇيىمداستىرۋمەن ء"ال فارابي گە 1150 جىل" اتتى عىلىمي كەزدەسۋ وتكىزدى.

بىرىنشى كەزدەسۋى الاتاۋ اۋداندىق اكىمشىلىگىنىڭ قولداۋىمەن 3- قىركۇيەكتە, اكىمشىلىكتىڭ الەۋمەتتىك جەلىسىندە, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, شىعىستانۋشى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ «؛يران-تۇران»؛ زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى يسلام جەمەنەيمەن ءوتتى. بوستاندىق اۋدانىندا 7-قىركۇيەك كۇنى, تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور حانگەلدى ابجانوۆپەن, 8-قىركۇيەك كۇنى اۋەزوۆ اۋدانىندا, فارابيتانۋشى, پروفەسسور جاقىپبەك التاەۆپەن كەزدەسۋ وتكىزدى. كەزدەسۋدىڭ بارلىعى ونلايندا, تىكەلەي ەفيردە ينيستاگرام پاراقشالاردا بولعان ەدى.

 ؛
الەمدەگى اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز بولىپ تانىلعان ويشىل, ماتەماتيك, فيزيك, استرونوم, بوتانيك, لينگۆيست, لوگيك, سازگەر, جالپى سان سالانى زەرتتەۋشى امبەباپ عالىم قازاق توپىراعىندا دۇنيەگە كەلگەنى ءبارىمىز ءۇشىن ماقتانىش.  ؛تەك قازاق حالقى  ؛عانا ەمەس, كۇللى تۇركى حالقى ماقتانىش ساناپ ءار ۇلت ء ؛فارابيدى وزدەرىنە  ؛تەليدى, ؛ تاريحي دەرەكتەرگە كوز جۇگىرتسەك ءال فارابي بابامىز, ؛ ؛ شىڭعىس حان كۇلىن كوككە ۇشىرعان ايگىلى وتىرار قالاسىندا 870 جىلى دۇنيەگە كەلەدى. ؛ وتىرار قالاسىن باربا فاراب دەپ اتاپ كەتكەن وسىدان ءابۋ ناسىردى فارابتان شىققان ءابۋ ناسىر ءال فارابي دەپ اتاپ كەتكەن. كەزىندە توعىز جولدىڭ تورابىنا اينالعان, تاريحي قاتىناستار مەن ساۋدانىڭ وشاعى بولعان وتىرار قالاسى قازاق جەرىندەگى اسا ءىرى مادەني ورتالىقتىڭ ؛ ءبىرى بولدى. ؛ ءوز ەلىندەگى ونەر ءبىلىمدى وقىپ تاۋىسقان سوڭ ؛ ءابۋ عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ ورداسى سانالعان داماسك, حالەب, كاير, شاش, سامارقان, بۇحارا, مەرۆ, نيشاپۋر, رەي, حامادان قالالارىندا دا بولىپ, ءبىلىمىن ۇنەمى جەتىلدىرۋمەن بولدى. ءال-فارابيدىڭ شىعارماشىلىق مۇراسى وراسان زور (150-گە جۋىق فيلوسوفيالىق جانە عىلىمي تراكتاتتار), ال ونىڭ اينالىسقان عىلىمي سالالارى ول &ndash؛ فيلوسوفيا مەن لوگيكا, ساياسات پەن ەتيكا, مۋزىكا مەن استرونوميا. عىلىمي ەڭبەكتەرىنىڭ ەڭ ايگىلىسى "قايىرىمدى قالا تۇرعىندارىنىڭ كوزقاراستارى جايلى تراكتات" دەپ اتالادى. ونىڭ اتاقتى &ldquo؛مۋزىكا تۋرالى ۇلكەن تراكتات&rdquo؛ دەگەن شىعارماسى الەمنىڭ كوپتەگەن تىلدەرىنە اۋدارىلعان. ارينە, وكىنىشىستىسى, ويشىل-عۇلامانىڭ 200-دەن ارتىق عىلىمي تراكتاتتارىنىڭ, بىزگە كەلىپ جەتكەنى تەك جەتپىستەر شاماسىندا. ال بىزگە جەتپەي, ءالى دە قازاق تىلىنە اۋدارىلماي جاتقانى دا بار, بولاشاق ەنشىسىندە..

 ؛ ؛ابۋ ناسر ءال-فارابي وزىنىڭ ؛فيلوسوفيا ؛كوزقاراستارىندا باستى ءۇش باعىت انىق اڭعارىلادى: ول دۇنيەنىڭ ماڭگىلىگىن مويىندادى, تانىمنىڭ بولمىسقا تاۋەلدىلىگىن راستادى, اقىل-پاراسات تۋرالى ءىلىمدى سارالادى. ماڭگىلىك پەن تاۋەلدىلىك باستاۋلارىن قۇدىرەتتى اللادان, اسپان الەمىندەگى قۇبىلىستاردىڭ مانىنەن, اقىل-پاراساتتان, ادامنىڭ جان-دۇنيەسىنەن, ءتۇر مەن ؛ماتەريا ؛اراقاتىناسىنان ىزدەدى. عۇلامانىڭ عىلىمي-فيلوسوفيالىق ەڭبەكتەرىن بايىپتاپ قايتا قاراۋ بارىسىندا ونىڭ پەداگوگيكا تاريحىنداعى ۇلى تۇلعالاردىڭ ءبىرى بولعاندىعىن كورەمىز. ول &mdash؛ شىعىس ەلدەرىندە تۇڭعىش سىندارلى پەداگوگيكالىق جۇيە جاساعان اعارتۋشى وقىمىستى. ۇلى عالىمنىڭ 1150 جىلدىعى قارساڭىندا ؛ قازاقستاننىڭ قىرعىز رەسپۋبليكاسىنداعى ەلشىلىگى مەن ۇلتتىق كىتاپحاناسى ءال-فارابيدىڭ 1 150 جىلدىعىنا ارنالعان ونلاين-كونفەرەنسيا دا ءال-فارابي يدەياسىن تەك جوو لاردا عانا ەمەس, مەكتەپ, بالاباقشالارعا دا ؛ ەنگىزۋدى ؛ ۇسىندى. بولاشاقتا ءابۋ ناسىردىڭ ەڭبەكتەرىن بالا-باقشا تاربيەسىنەن باستاۋ الاتىنىن كورەتىن كۇن دە الىس ەمەس...

ايدا كوجمامبەتوۆا