يتاليادان حات. «ۆيرۋس نەگە تەز تارادى؟»

مەنىڭ ءاتى-جونىم &ndash؛ فارابي تەمەنوۆ. ريم قالاسىنداعى لينگ-كامپۋس ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىم جەتىلدىرۋ ۇستىندەمىن. جانىمدا كەلىنشەگىم مەن كىشكەنتاي قىزىم بار. ەكى اپتادان بەرى ءۇي كارانتينىندەمىز. ۇيدە وتىرعان سوڭ قازاقستانداعى وتانداستارىما, قىز-جىگىتتەرگە ارناپ ماقالا جازعىم كەلدى. سونى سىزدەرگە ۇسىنىپ وتىرمىن.

كوروناۆيرۋس &ndash؛ زۇلىمدار جاساعان بيولوگيالىق قارۋ ما الدە شىنىمەن تابيعي مۋتاسياعا ۇشىراعان ىندەت پە ءقازىر ەشكىم ءدوپ باسىپ ايتا المايدى. ءبىراق سالدارى ادام ومىرلەرىن قيعان وراسان اپاتقا, الەمدىك ەكونوميكانى داۋىلدى داعدارىسقا ۇشىراتىپ جاتىر. بۇرىن-سوڭدى مۇنداي جاپپاي, بۇكىل الەم بولىپ ەرىكتى كارانتينگە قامالۋدى ەستىگەن ەمەسپىن. وتكەن جىلدىڭ سوڭعى كۇنى قىتايدىڭ ۋحان قالاسىنان بەلگىسىز ۆيرۋس تاراپ جاتىر دەگەن حاباردى ەستىدىك. ءبىراق ونشا ءمان بەرمەدىك.

جاڭا جىل باستالىسىمەن جاڭا ۆيرۋس ءورشي باستادى, وعان زەرتتەۋشى عالىمدار «؛covid-19»؛ دەپ ات تا قويىپ ۇلگەردى. الدىمەن ازيا ەلدەرى, سودان سوڭ كوروناۆيرۋس بىرەن-ساراڭ باسقا ەلدەرگە تاراپ جاتىر دەگەن جاڭالىقتاردى قۇلاعىمىز شالدى. ارادا ەكى اپتا  ؛وتكەننەن كەيىن كوروناۆيرۋس سالدارىنان ادام قۇرباندىقتارى ورىن الدى دەگەن سۋىت حاباردى ەستىدىك. كىشكەنە قورقىنىش پايدا بولدى: قالايشا بۇل دەرت سونشالىقتى تەز تاراپ, ادام ولىمىنە سوقتىرىپ جاتىر؟

ول ۋاقىتتا ماگيستراتۋرامنىڭ ءبىرىنشى سەمەسترىنىڭ ەمتيحاندارىن تاپسىرىپ جاتقان كەزىم ەدى. استانادان اتا-انام whatsapp-پەن  ؛قوڭىراۋ شالىپ الاڭداۋشىلىق بىلدىرگەندە: «؛قىتاي قايدا, ريم قايدا, بىزگە كەلمەيدى بۇل دەرت!»؛ &ndash؛ دەپ جايبىراقات تىرشىلىگىمىزدى جالعاستىرا بەردىك. الايدا ءبىر اي وتكەن سوڭ «؛covid-19»؛ قىتايدان كەلگەن ەكى تۋريستپەن يتاليانىڭ سولتۇستىك وڭىرىنە, لومبارديا پروۆينسياسىنا تارادى. سودان ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى كۇنىنە 500-600 ادامعا ارتىپ ءال بەرمەي تۇر. 24 ناۋرىزدا ءبىر تاۋلىكتە قايتىس بولعاندار سانى 700-دەن اسىپ كەتتى. ۆيرۋس نەگە تەز تارادى؟ سونى ايتا كەتەيىن.

وعان باستى سەبەپ يتاليالىقتاردىڭ مەنتاليتەتى, مىسالى امانداسقاندا &ndash؛ جىگىت بولسىن, قىز بولسىن ەكى بەتىنەن ءسۇيىپ, «؛چاو»؛-لاتىپ امانداسادى, قۇشاقتاسادى, ايقايلاپ سويلەيتىن ادەتى بار. وعان قوسا يتاليالىقتار تاڭعى استارىن كوبىنەسە ءار ءۇيدىڭ استىنداعى كوفەحانالاردا ىشەدى. بۇل كادىمگىدەي ءسالت-داستۇر: كاپۋچينو مەن كرۋاسان جانە جاڭالىقتارتى تالقىلاۋ. ال وعان قارتتار سانىنىڭ كوپشىلىگى مەن ۋايىمسىز زەينەتاقىنى قوسىڭىز. ويلاپ كورىڭىز: ؛ جەتپىستىڭ ار جاق, بۇ جاعىنداعى قارتتار كۇندە كورىسەتىن كورشى-قولاڭىمەن, دوستارىمەن ەندى قالايشا امانداسپاۋى مۇمكىن؟ ءيا, مۇمكىن ەمەس. «؛تىزبەكتى رەاكسيا»؛ دەگەن سول. سونىڭ سالدارىنان ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى اسپانداپ كەتتى.

يتاليانىڭ پرەمەر ءمينيسترى دجۋزەپپە كونتە سولتۇستىك پروۆينسيالاردى كارانتينعا بوگەتتەدى, ءبىراق حالىق ىندەتتەن قاشىپ باسقا قالالارداعى تۋىسقاندارى مەن دوس-جاراندارىن يەكتەدى.  ؛بۇل وتە ۇلكەن قاتەلىك بولدى دەپ بىلەمىن. ارادا ەكى اپتا وتەر-وتپەستەن يتاليانىڭ بارلىق ايماعى قىزىل تەرريتوريا دەپ جاريالاندى &ndash؛ ياعني ترانسپورتتىق قارىم-قاتىناس توقتاتىلدى, ادام كوپ جينالاتىن ورتالىقتار جابىلدى. «؛وقۋ ورىندارى, بارلىق كومپانيالار جۇمىسىن ونلاين رەجيمگە كوشىرىلسىن»؛ دەپ جارلىق ەتىلدى. كارانتين رەجيمى ەندى يتاليانىڭ بارلىق اۋماعىن قامتىپ تۇر.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى الدىندا كوروناۆيرۋستى پاندەميا دەپ جاريالاعان. ءبىراق كەش بولدى, يتاليا ەندى كۇن سايىن انتيرەكوردتار جاساي باستادى, ستاتيستيكالىق دەرەكتەر جاريالايتىن سايتتاردى وقىعاندا شىندىق ەكەنىنە سەنگىڭ كەلمەيدى.

ەندى قۇرمەتتى وقىرمان, سىزدەرگە ءوز جانۇيام تۋرالى ايتىپ بەرەيىن: كەلىنشەگىمنىڭ اتى سۋرايا جانە ەندى عانا ەڭبەكتەي باستاعان  ؛كىشكەنتاي قىزىمىز بار. اتى &ndash؛ ايىم-كۇنىم. ۇيدە قازاقشا سويلەيمىز. ريمدەگى اۋا رايى وتە جاقسى, مەن ساباققا كەتەتىنمىن, جۇبايىم قىزىمىزدى سىرتتا قولاربامەن كۇندە 3-4 ساعات تازا اۋاعا شىعاراتىن. كارانتين ەنگىزگەننەن كەيىن بىزگە ەڭ قيىنى سول بولىپ تۇر. سەبەبى سىرتقا ءجاي شىعا المايسىڭ, تەك ازىق-تۇلىك الۋعا, ءدارىحاناعا نەمەسە سپورتپەن اينالاسۋعا شىعۋعا بولادى. كوشەدە ادام جوقتىڭ قاسى, كولىكتەر دە بىرەن-ساران, ءوزىڭدى ءبىر كينوداعىداي سەزىنەزىڭ, جانىڭ تۇرشىگەدى. ۇيدەن شىعاردا ءاردايىم پوليسيا قىزمەتكەرلەرىنە تۇسىنىكتەمە جازىپ شىعاسىڭ: ۋاقىتىڭ, ءجۇرىس-تۇرىسىڭ جازعانىڭا ساي كەلمەسە ايىپپۇل تولەيسىڭ &ndash؛ كارانتين باستالعان ۋاقىتتا ايىپپۇل 206 ەۋرو ەدى, ەندى ء25-شى ناۋرىزدان باستاپ 3000 ەۋروعا ياعني ون بەس ەسەگە كوبەيتىلدى.

بىراق ۇيدە وتىرعاننىڭ جاقسى جاعى &ndash؛ كوبىرەك كرەاتيۆتى ويلايدى ەكەنسىڭ. وتباسىڭنىڭ كوڭىلىن كوتەرەسىڭ, بالا تاربيەسىنە كوڭىل بولەسىڭ. كەلىنشەگىم ەكەۋمىز ەندى كەشكى ۋاقىتتا فيلم كورۋمەن عانا ەمەس, كىتاپ وقۋدى ادەتكە اينالدىردىق. مىسالى, جاپون جازۋشىسىنىڭ بالا تاربيەسى جايلى كىتابىنان قىزىق تا پايدالى نارسەلەردى كوكەيىمە ءتۇيدىم. ول بىلاي جازادى: «؛بالانىڭ ءۇش جاسقا دەيىنگى دامۋى &ndash؛ ونىڭ ءتورت جاسىنان ون جەتى جاسىنا دەيىنگى دامۋىنا تەڭ ەكەن!»؛. ونى وقي سالىسىمەن قىزىمىزدى مۋزىكاعا باۋلي باستادىم, تاڭىمىز كلاسسيكادان باستالادى, تۇسكى ۇيقىدان كەيىن جاڭا ولەڭدەردى تىڭدايمىز, مىندەتتى تۇردە ءۇش-تورت تىلدە. ايىم-كۇنىمنىڭ ءوزى جاقسى كورەتىن سۇيىكتى اندەرى پايدا بولدى, قوسقان بويدا تىپ-تىنىش بولا قالادى, جىميادى.

ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىراتىن, موتوريكانى دامىتاتىن جاڭا ويىنشىقتار الدىق. ەۋروپانىڭ جاقسى جاعى «؛امازون»؛ سايتى توقتاۋسىز ىستەيدى. سونىمەن قاتار ۋاقىتىمىز قىزىق ءوتسىن دەپ اندا-ساندا تەراسسامىزعا ديۆانىمىزدى الىپ شىعاتىن بولدىم, كۇنگە جىلىنىپ, اسىمىزدى تازا اۋادى ىشەتىن بولدىق. كارانتيننىڭ ەكىنشى اپتاسى باستالعاندا مانگال شىعارىپ, شاشلىق جاسادىم. ءاي, ءبىراز كورشىلەرىمنىڭ سىلەكەيى اقتى-اۋ دەيمىن! ءبىر اي شاشتارازعا بارماپ ەدىم, بۇگىن شاشتى ۇيدە الۋدى ۇيعاردىق. كەلىنشەگىم كومەكتەسىپ شاشپەن ءبىراز الىستىق, اقىرى «؛جەڭىسكە»؛ جەتتىك, تۋرا شاشتارازعا بارىپ كەلگەندەي بولدىم.

تاعى دا ايتا كەتەتىن ءبىر قىزىق جايت &ndash؛ كەشكى التىدان كەيىن كورشى بىتكەن بالكونعا شىعىپ نە تەرەزەن قاراپ اندەتەدى؛ ءان سالا المايتىندارى تاباقتارىن  ؛وقتاۋلارىمەن توڭقىلداتىپ ىرعاققا ىلەسەدى, ايتەۋىر اركىم الىنشە اتسالىسادى. ساعات تۇسكى 12:00-دە كوروناۆيرۋسپەن ارپالىسىپ جاتقان اق حالاتتى ابزال جاندارعا العىس ءبىلدىرىپ قول شاپالاقتايدى.

قۇرمەتتى اعايىن, سىزدەرگە ايتارىم: كارانتين رەجيمىن تولىعىمەن ورىنداۋ سىزدەردىڭ ەڭ باستى مىندەتىڭىز. باسقا ەلدەردىڭ بۇل زۇلىم ۆيرۋسپەن ارپالىس تاجىريەبەلەرىن تۇيسىككە ءتۇيۋ. تەك اسا قاجەت جاعداي بولماسا ۇيدەن شىقپاڭىزدار! سىرتقا شىقساڭىز قولىڭىزعا مىندەتتى تۇردە رەزەڭكە قولعاپ كيىپ, اۋزى-مۇرىنىڭىزعا بەتپەردە (ماسقا) تاعىپ ءجۇرىڭىز, ءاردايىم قولىڭىزدى تازا ۇستاڭىز, باكتەرياعا قارسى گەلدەردى, انتيسەپتيكتەردى ءجيى قولدانىڭىز. جۇرتتىڭ اراسىندا: «؛مەن ول ۆيرۋستى بىلەمىن, وقىعانمىن, ماعان اۋرۋ جۇقپايدى, جاڭالىقتىڭ ءبارى وتىرىك»؛ دەگەن قاتە ۇستانىم تاراعان. بۇل ۇلكەن قاتەلىك. يتاليالىقتار تاپ وسىدان ۇلكەن زاپداپ شەگىپ جاتىر. ەگەر دە ءسىز ءوزىڭىز تۋرالى ويلاعىڭىز كەلمەسە, وندا جاقىندارىڭىزدى ويلاڭىز, سولارعا پانا بولىڭىز, كەڭەس ايتىڭىز. تەك سول كەزدە عانا, بارلىق جۇرت بىردەي ستراتەگيانى ۇستانعان ۋاقىتتا &ndash؛ بۇل covid-19 كوروناۆيرۋسىنا توتەپ بەرە الامىز! باسىمىز امان, دەنساۋلىعىمىز مىقتى, ەلىمىز تىنىش بولعاي.

قۇرمەتپەن,

فارابي تەمەنوۆ.

ريم, يتاليا, 26.03.2020

سۋرەت كارانتينگە دەيىن تۇسىرىلگەن

 ؛