«بارىبىر وزگەرىس بولمايدى» دەپ ميتينگىلەرگە دە شىقپايىق

20 قاڭتار كۇنى جۋرناليست ەرمۇرات ءباپيدىڭ «؛قامشىعا»؛ بەرگەن سۇحباتى شىقتى. سۇقبات بەرۋشىنىڭ دەموكراتيالىق پارتيا قۇرعىسى كەلىپ جۇرگەن قوعام بەلسەندىسى جانبولات ماماي جايلى ايتقان ويلارى تۋرالى كەيبىر الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى «؛بۇل سۇحباتتىڭ ماقساتى &ndash؛ مامايدى ناسيحاتتاۋ ما»؛ دەپ پىكىر بىلدىرگەن. ارتىنشا, «؛قامشى»؛ سايتى جانبولات مامايعا سەنىمسىزدىك بىلدىرگەن بىرنەشە قوعام بەلسەندىسىنىڭ پىكىرىن جاريالادى. ەندى مىنە, «؛قامشى»؛ ءتىلشىسىنىڭ دەموكراتيالىق پارتيا باستاماشىل توبىنىڭ جەتەكشىسى جانبولات مامايدان العان سۇقباتى ۇسىنىلىپ وتىر.

&ndash؛ ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى قۇرىلعان تۇستا ءسىز نازارباەۆ رەجيمىندە ساياسي رەفورما جاسالادى دەۋ &ndash؛ حالىقتى الداۋ, كەڭەستىڭ قۇرىلۋى &ndash؛ اۆتوريتارلىق رەجيمنىڭ عۇمىرىن ۇزارتا ءتۇسۋ ءۇشىن جاسالعان امال دەگەن ماعىنادا پىكىر ايتتىڭىز. ءسىزدىڭ پارتيا قۇرۋ تۋرالى باستاماڭىزعا سەنىمسىزدىك ءبىلدىرىپ, ءسىزدى بيلىكتىڭ جوباسى دەۋشىلەردىڭ دە ايتار ءۋاجى وسىعان سايادى. بۇعان نە دەيسىز؟

&ndash؛ نۇرسۇلتان نازارباەۆ باسقاراتىن رەجيم ءوز بەتىمەن ەشقاشان ساياسي رەفورمالارعا بارمايتىنى تۇسىنىكتى. ول ءوز ەركىمەن بيلىكتى بىرەۋگە بەرمەيتىنى دە بارشاعا ايان. ءبىراق «؛نازارباەۆ ساياسي رەفورما جاساتپايدى»؛ دەپ قول قۋسىرىپ وتىرا بەرەمىز بە؟ وندا ء«؛بارىبىر وزگەرىس بولمايدى»؛ دەپ ميتينگىلەرگە دە شىقپاۋ كەرەك, قارسىلىق تا تانىتپاۋ كەرەك, وندا ءوزىڭنىڭ پىكىرىڭدى دە بىلدىرمەۋىڭ كەرەك. ءيا, بيلىك ساياسي وزگەرىستەرگە بارعىسى كەلمەيدى. ءبىراق, ءبىز سول رۇقسات بەرمەگەنىنە قاراماستان, جاسالىپ جاتقان قىسىمعا قاراماستان كۇرەسۋىمىز كەرەك. اۆتوريتارلى رەجيمدى جەڭۋدىڭ باسقا قانداي جولى بار؟ سەزگە 1 مىڭ ادامنان تۇراتىن كۆورۋم جيناۋعا مۇمكىندىك بەرە مە, الدە ادامداردى جولدان ۇستاپ, بۇل جوسپارىمىزدى بۇزا ما, ازىرگە بەلگىسىز. سەزد وتەتىن جەردى بەرمەي قويۋى دا مۇمكىن. بۇگىندە پوليسيا مەن اكىمشىلىك قىزمەتكەرلەرى جاقتاستارىمىزدىڭ ۇيىنە بارىپ, قىسىم كورسەتىپ جاتىر. سەزد قارساڭىندا ءبىزدىڭ دەلەگاتتاردى ۇيىنەن شىعارماي قويۋى دا عاجاپ ەمەس. مەن ءوزىم الماتىدان ەش جەرگە شىعا الماي وتىرمىن. الايدا ءبىز سوعان قاراماستان ساياسي كۇرەسىمىزدى توقتاتپايمىز. ساياسي پارتيا قۇرامىز دەۋ ارقىلى ەشقانداي قىسىمعا قاراماستان كۇرەسۋگە بەل بۋعانىمىزدى كورسەتىپ وتىرمىز. كۇرەسپەسەك, ەشقانداي وزگەرىس بولمايدى. ءقازىر قوعام وياۋ, ەنجار ەمەس جانە بۇگىنگى بيلىككە دەگەن نارازىلىق كۇشتى. سوندىقتان بارلىعىمىز بىرلەسىپ, وسىنداي مىقتى ساياسي ۇيىم قۇرۋعا, ساياسي پارتيانىڭ ىرگەسىن قالاۋعا ؛ تولىق مۇمكىندىگىمىز بار دەپ ويلايمىن.

&ndash؛ ءسىزدى سىنايتىندار «؛جانبولات جۋرناليستىك قىزمەتپەن اينالىسۋعا تىيىم سالىنعانىنا قاراماستان, دەرەكتى فيلمدەر ءتۇسىرىپ ءجۇر. بۇل قالاي؟ دەمەك وعان بيلىك رۇحسات بەرىپ وتىر»؛ دەگەن پىكىر ايتىپ ءجۇر. وسى تۋرالى ويىڭىز قانداي؟

&ndash؛ اۋەلى, مىنا نارسەنىڭ باسىن اشىپ الۋ كەرەك. دەرەكتى فيلمدەردى ءتۇسىرۋ &ndash؛ جۋرناليستىك قىزمەت ەمەس. باق تۋرالى ارنايى زاڭعا نەمەسە مەديا سالاداعى تۇسىنىككە سايكەس, قانداي دا ءبىر مەرزىمدى باسىلىمعا, سايتقا, تەلەارناعا جۇمىسقا تۇرسام, وندا ول جۋرناليستىك قىزمەت بولادى.

ال مەن تۇسىرگەن فيلمدەر رەسمي تەلەارنالاردا كورسەتىلگەن جوق, ول فيلمدەر رەسمي باق-تىڭ تاپسىرىسىمەن جاسالعان جوق. فيلمدەر ينتەرنەتكە جۇكتەلدى, الەۋمەتتىك جەلىلەردە كورسەتىلدى. ماسەلەن, ەلدە جۇزدەگەن بلوگەر بار. ءبىراق ولاردىڭ ءبارىن جۋرناليست دەي المايمىز عوي. ولاردى زاڭدىق تۇرعىدان جۋرناليست دەپ ەشكىم سانامايدى. سول سياقتى مەنىكى دە جۋرناليستىك قىزمەت ەمەس. مەنىكى زەرتتەۋشىلىك, تاريحي-اعارتۋشىلىق جۇمىس. سوندىقتان بۇل فيلمدەر ءۇشىن ماعان قۇزىرلى ورگاندار تاراپىنان ەسكەرتۋ جاسالعان جوق. ويتكەنى وعان نەگىز جوق. ءبىراق زۇلمات ءفيلمى شىققاننان كەيىن, ونى ارمان كينوتەاترىندا 2 جارىم مىڭعا تارتا ادام كورگەننەن كەيىن, youtube جەلىسىندە جارتى ميلليونعا جۋىق قارالىم جيناعاننان كەيىن, فيلمگە قاتىستى رەسەيدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مالىمدەمە جاساعاننان كەيىن ماعان مەملەكەتتىك مۇراعاتتاردىڭ بارلىعىنىڭ ەسىگى جابىلدى. مەن پرەزيدەنت مۇراعاتىنا دا, ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتقا دا, ارنايى مەملەكەتتىك مۇراعاتقا دا كىرە الماي قالدىم. كەز كەلگەن ادامنىڭ كىرۋىنە بولاتىن اشىق مۇراجاي &ndash؛ كارلاگقا مەنى كىرگىزۋدەن باس تارتتى. قاراعاندىداعى بەدەلدى تۇلعا &ndash؛ ايتقوجا فازىلوۆ سياقتى قوعام قايراتكەرىنىڭ ارالاسۋىمەن زورعا دەگەندە كىرۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. كەزەكتى ءفيلمىمنىڭ تۇساۋكەسەرىن وتكىزۋگە كەلىسكەن سەزار كينوتەاترى پرەمەرانى وتكىزۋدەن باس تارتتى. مەن وسىنداي قىسپاقتا قالدىم. سوندىقتان سالىنعان تىيىمعا قاراماستان مەنى جۋرناليستىك قىزمەتپەن اينالىستى دەۋ, وعان بيلىك كوز جۇمىپ قارادى دەۋ &ndash؛ نەگىزسىز.

&ndash؛ سىزدىڭشە, وزىڭىزگە كۇمانمەن قارايتىن كۇدىكشىل ادامداردى قوزعاۋشى نارسە وزدەرى ايتىپ جۇرگەن ارگۋمەنتتەر عانا ما, الدە باسقا دا استىرتىن سەبەپتەر بولۋى مۇمكىن بە؟

&ndash؛ بۇل جەردە بىرنەشە فاكتور بار دەپ ويلايمىن. بيلىكتىڭ دە جاساپ جاتقان ارەكەتى بار. ويتكەنى بيلىك قازاقستاندا مىقتى وپپوزيسيالىق پارتيا قۇرىلۋىنا, ارينە قارسى. ونداي ساياسي كۇش قۇرىلاتىن بولسا, بيلىكتىڭ كۇنى ساناۋلى بولادى. پارلامەنت سايلاۋىندا دا, پرەزيدەنت سايلاۋىندا دا بيلىكتىڭ بىزگە قارسى تۇراتىن ەشقانداي مۇمكىندىگى بولمايدى. سوندىقتان ارينە, مەملەكەتتىك ماشينا بىزگە قارسى جۇمىس ىستەيدى. جوعارىدا ايتقانىمداي, جاقتاستارىمىزدىڭ ۇيىنە بارىپ قىسىم جاساۋ, اقپاراتتىق شابۋىلدار, ۇقك-نىڭ فەيسبۋكتاعى «؛ۆراگي نارودا كازاحستانا»؛ دەگەن ارنايى توبىنا ءتۇرلى ماتەريالدار جاريالاۋ, بيلىككە جاقىن اقپارات قۇرالدارىنداعى قارسى ماتەريالدار بۇنىڭ بارلىعىنىڭ ارتىندا بيلىك تۇر.

بىزگە قارسى ءتۇرلى نارسەلەردى ۇيىمداستىرىپ وتىرعان ەكىنشى تاراپ &ndash؛ساياسي باسەكەدەن قورقاتىن مۇحتار ءابلازوۆ باستاعان ادامدار. ولار دا ەلدە مىقتى ساياسي پارتيانىڭ, مىقتى ساياسي كۇشتىڭ پايدا بولۋىنان ۇركەتىن سياقتى. ويتكەنى ەرتەڭ رەجيم اۋىسقان جاعدايدا حالىقتىڭ قولداۋىنا يە بولا الاتىن جاڭا ساياسي كۇشتىڭ پايدا بولۋىنا ولار دا مۇددەلى ەمەس. وسى رەتتە بيلىك پەن ءابلازوۆتىڭ مۇددەسى ءبىر جەردە توعىسىپ وتىر دەۋگە بولادى. ولاردىڭ ريتوريكاسى دا, ءسوزى دە, جاساپ جاتقان ارەكەتتەرى دە ۇقساس. ءبىزدى «؛بيلىكتىڭ جوباسى»؛ دەيتىندەي قولدارىندا بىردە-بىر دالەل نە ارگۋمەنت جوق. جالاڭ قارالاۋ عانا.

&ndash؛ بۇل سەنىمسىزدىك سىزدەرگە قالاي اسەر ەتىپ جاتىر؟

&ndash؛ بۇعان بولا ۋايىمداپ جاتقان ءبىز جوق. ءوزىمىزدىڭ اق ەكەنىمىزدى, نيەتىمىزدىڭ شىنايى ەكەنىن, تۋرا باعىتتا ەكەنىمىزدى ىسىمىزبەن حالىق الدىندا دالەلدەيمىز.

&ndash؛ پارتيا قۇرىلعالى جاتقاندا ەلدەگى قابىرعالى باسىلىمداردىڭ ءبىرى &ndash؛جاس الاشقا زايىبىڭىزدىڭ باس رەداكتور بولىپ تاعايىندالۋىنا قاتىستى پىكىرىڭىزدى بىلگىمىز كەلەدى.

&ndash؛ جاس الاشقا جاڭا باس رەداكتوردىڭ تاعايىندالۋىن قۇرىلتايشىلاردان سۇراعان دۇرىس شىعار. دەسە دە, ۇسىنىس قۇرىلتايشىلار تاراپىنان بولعانىن ايتا كەتەيىن. وعان بيلىكتىڭ ەش قاتىسى جوق. بولۋى دا مۇمكىن ەمەس. جاس الاش گازەتى بەلگىلى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى, مارقۇم التىنبەك سارسەنباەۆتىڭ وتباسىنا تيەسىلى. سول كىسىلەر گازەتتە رەفورمالار جاساعىسى كەلىپ, وسىنداي شەشىم قابىلدادى.

&ndash؛ جاس الاش قۇرىلتايشىلارىنان وسىنداي ۇسىنىس جاسالعاندا قوعامداعى كۇماندى قويۋلاتا تۇسپەيىك دەگەن ويمەن ۇسىنىستان باس تارتۋ تۋرالى وي بولدى ما؟

&ndash؛ كۇمانى «؛قويۋلاناتىن»؛ دەگەندە ولار ناقتى كىمدەر؟! ونسىز دا «؛وتىرساق وپاق, تۇرساق سوپاق»؛ قىلىپ جۇرگەن بەلگىلى ءبىر 10-15 ادامنىڭ پىكىرى ءۇشىن ينگا ءوزىنىڭ جۋرناليستىك قىزمەتىنەن, كاسىبىنەن, جوسپارلارىنان باس تارتپايتىنى تۇسىنىكتى. باستى ايتارىم &ndash؛ جاس الاش گازەتىنىڭ دەموكراتيالىق پارتياعا ەش قاتىسى جوق. ءبىز جاس الاشقا قارجىلىق قولداۋ كورسەتەتىندەي جاعدايدا ەمەسپىز. كەلەر جىلى جاس الاشتىڭ شىعا باستاعانىنا 1 عاسىر, ياعني 100 جىل تولادى. وسىنداي تاريحى, اتاعى, بەدەلى, وقىرمانى بار گازەت ءوزىنىڭ اق جولىنان تايمايدى. اقيقاتتى تۋ ەتىپ, بارلىعىنا تەڭ قارايدى. مەن تۇسىنسەم, سولاي بولا دا بەرەدى.

&ndash؛ دەموكراتيالىق پارتيا تىركەلىپ, ساياسي پارتيا رەتىندە زاڭدى تۇردە جۇمىسىن باستاپ كەتتى دەلىك. ەگەر دە نەگىز بولسا, قاجەت دەپ تاپسا جاس الاش دەموكراتيالىق پارتيانى سىناي الا ما؟

&ndash؛ بۇل ءبىر گيپوتەتيكالىق سۇراق قوي. وعان بىردەڭە دەپ جاۋاپ بەرۋدىڭ ءوزى اسىعىستىق. ەگەر دەموكراتيالىق پارتيا حالىقتىڭ تالابىمەن الدا-جالدا تىركەلىپ جاتاتىن بولسا, پارلامەنت سايلاۋىنا جىبەرىلەتىن بولسا, وندا ءبىز «؛نۇر وتاندى»؛ تاس-تالقان ەتەمىز. حالىق داۋسىنىڭ باسىم كوپشىلىگىن الامىز. ال جاس الاش كەرەك دەپ تاپسا, وعان نەگىز بولسا, سىنايدى, ارينە.

&ndash؛ تاعى ءبىر گيپوتەتيكالىق سۇراق بولسىن. «؛رەسپۋبليكا»؛ اتاۋىمەن جاڭا پارتيا قۇرعالى جاتقان باستاماشىل توپ جەتەكشىسى بەللا ورىنبەتوۆا جاس الاشقا باس رەداكتور بولىپ كەلسە, قالاي قابىلدار ەدىڭىز؟

&ndash؛ بۇنى قۇرىلتايشىلاردىڭ شەشىمى دەپ قانا قابىلدايمىن. بارى سول. ەشقانداي ساياسي استار ىزدەمەيمىن. تاعى دا اتاپ وتەيىن, جاس الاش حالىقتىق مۇددە جاعىندا جۇرگەن باسىلىم. ونى مەن وقىرمان رەتىندە عانا ەمەس, بىرنەشە جىل سوندا جۇمىس ىستەگەن ادام رەتىندە دە جاقسى بىلەم. سوندىقتان وعان كىمدى تاعايىنداسا دا ونى قۇرىلتايشىلار شەشەدى.

&ndash؛ دەموكراتيالىق پارتيا اينالاسىنداعى ساۋالدارعا كەلسەك. پارتيا قۇراتىندارىڭىزدى ايتىپ, ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزگەندە, قارجى ماسەلەسىنىڭ اشىق بولاتىنىن مالىمدەدىڭىزدەر. بۇل ءقازىر قانشالىقتى اشىق ماسەلە؟

&ndash؛ پارتيانىڭ قارجىلىق جاعدايى تولىقتاي اشىق تاقىرىپ. بىزگە حالىق ىشىنەن شىققان ازاماتتار, كاسىپپەن اينالىساتىن ادامدار قولداۋ جاساپ وتىر. الايدا ولار ۇلكەن كاسىپكەرلەر ەمەس. بيلىككە جاقىن وليگارحتىق توپتار ەمەس. ؛ ولاردىڭ اتىن اتايمىز با, جوق پا, قاشان جانە قاي ۋاقىتتا اتايمىز &ndash؛ كومەك بەرگەن كىسىلەردىڭ وزىنە دە بايلانىستى. الدىمەن ولاردىڭ رۇقساتىن الۋىمىز كەرەك. ويتكەنى ءبىزدىڭ باستاماشىل توپتىڭ قاتارىنا قوسىلعان قاراپايىم ازاماتتاردىڭ وزىنە قىسىم جاسالىپ جاتقان كەزدە, بىزگە قارجىلاي قولداۋ كورسەتەتىن ازاماتتارعا دا قىسىم كورسەتىلمەيتىنىنە كىم كەپىل؟! سونىڭ سالدارىنان ولار قازاقستاننان كوشىپ كەتۋگە ءماجبۇر بولۋى نەمەسە تۇرمەگە جابىلۋى مۇمكىن. سوندىقتان ول كىسىلەردىڭ بوستاندىعىنا قاتەر ءتوندىرۋ ؛ &ndash؛ اقىماقتىق بولار ەدى.

&ndash؛ جالپى قارجىلىق جاعدايلارىڭىز قالاي؟

&ndash؛ بىزدە قارجى جاعىنان تارشىلىق بار. ويتكەنى ءبىزدىڭ قارجىلىق مۇمكىندىكتەرىمىز ايتارلىقتاي ەمەس. سول سەبەپتى شتابتاعى ازاماتتار ۆولونتەرلىك نەگىزدە جۇمىس ىستەيدى. ءبىز ەشكىمگە جالاقى تولەپ, كوممەرسيالىق نەگىزدە جۇمىسقا تارتىپ وتىرعان جوقپىز. الماتىداعى كەڭسەمىزدى, وندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ سانىن كورىپ كەز كەلگەن ادام بۇل ايتىلعاندارعا كوز جەتكىزە الادى. ءبىز يدەيانىڭ توڭىرەگىندە توپتاسىپ, جۇمىس ىستەپ وتىرمىز. پارتيا تىركەلىپ جاتسا, جارنا جۇيەسىن ەنگىزەتىن شىعارمىز.

&ndash؛ جۋرناليست, جسدپ پارتياسىنىڭ بۇرىنعى ءتوراعاسى, قازاقستانداعى بىرنەشە پارتيانىڭ قۇرىلۋىنىڭ باسى-قاسىندا بولعان ەرمۇرات باپي پارتيا قۇرۋعا كەمى جارتى ملن-نان 1 ملن دوللارعا دەيىن قاراجات كەتەدى دەيدى. سىزدەردىڭ ەسەپتەرىڭىزشە, شامامەن قانشا قاراجات كەتەدى ەكەن؟

&ndash؛ ەرمۇرات باپي ايتقان بۇل سوما ءبىز ءۇشىن وتە ۇلكەن قاراجات. ءبىزدىڭ مۇمكىندىكتەرىمىز بۇل سومانىڭ ماڭايىنا دا جۋىمايدى. ءدال ءقازىر بىزدەن شىعىپ جاتقان قارجىنىڭ نەگىزگى بولىگى ەل ارالاۋعا جۇمسالۋدا. وندا دا پويىزبەن, وڭتۇستىكتەگى وڭىرلەرگە ءوزىمىزدىڭ جەكە اۆتوكولىكتەرىمىزبەن بارىپ ءجۇرمىز. بۇعان مەيلىنشە از قارجى جۇمساۋعا تىرىستىق. سەزد وتەتىن جەردى جالعا الدىق. بۇدان بولەك بىزدە قاراجات قاجەت ەتەتىن شىعىندار جوق.

&ndash؛ سەزد قاتىسۋشىلارى ءوز قاراجاتىنا كەلە مە؟

&ndash؛ ءيا, ولار ءوز قارجىسىنا كەلەدى. ءبىز و باستا سولاي كەلىسكەنبىز. وڭىرلەردەن كەلەتىندەردىڭ جول-پۇلىن تولەۋگە مۇمكىنشىلىگىمىز جوق.

&ndash؛ قازاقستاندا بيلىكتى سىناۋشىلاردىڭ ءوزىن بىرەۋ سىناي قالسا, وندا ول بيلىكتىڭ جوباسى, بيلىكتىڭ ايتاعىمەن سىناعان بولىپ شىعا كەلەدى؟ بۇنىڭ تۇپسەبەبى نەدە دەپ ويلايسىز؟

&ndash؛ ونىڭ ءارتۇرلى سەبەپتەرى بولۋى مۇمكىن. مەن ءوزىمىز تۋرالى ايتار بولسام, دەموكراتيالىق پارتيانىڭ سىناپ جاتقان ول &ndash؛ بيلىكتىڭ رەسۋرستارى. نەگىزى ءار جاعداي ءارتۇرلى عوي. ءبىزدىڭ جاعدايىمىزدا سىناۋشىلار تاعى دا ايتام, بيلىككە جاقىن نە بولماسا سولارمەن اۋىز جالاسقان توپتار.

&ndash؛ ءوزىڭىز سىندى قالاي قابىلدايسىز؟

&ndash؛ ابدەن قالىپتى قابىلدايمىن. سىناسا, دەمەك, قاۋىپتەنەدى, ساناسادى دەگەن ءسوز. ءبىراق ءار سىناۋشىعا, قارالاۋشىعا جاۋاپ بەرىپ وتىراتىن ۋاقىتىم جوق. ءوزىم ۇرىس-كەرىسكە, داۋ-دامايعا تۇسەتىن ادام ەمەسپىن. سىنشىلارعا ايتار جاۋابىم: ءبىز ادال جولدا ەكەنىمىزدى سوزبەن ەمەس, ىسپەن دالەلدەيمىز. حالىقتى سوڭىمىزدان ەرتىپ, ويداعىداي ناتيجەلەرگە جەتكەن كەزدە ول ءسوزدىڭ ءبارى دالادا قالادى دەپ ويلايمىن.

&ndash؛ سۇحباتىڭىزعا راحمەت!

وقي وتىرىڭىز:

&diams؛ ؛ەرمۇرات باپي: توقاەۆتىڭ توڭىرەگى نازارباەۆشىلداردىڭ قورشاۋىندا قالدى

&diams؛ ؛"بيلىك جانبولات مامايدىڭ اۋزىن مايلاپ ساتىپ الدى نەمەسە ءوزى كوندى"