ەتنوگراف-عالىم مەشىت جاماعاتىنا ءدارىس وقىدى

الماتىداعى «؛بايكەن»؛ مەشىتىندە مادەنيەتتانۋشى, ەتنوگراف-عالىم, قازاقتىڭ سالت-داستۇرلەرى تۋرالى جازىلعان بىرنەشە كىتاپتىڭ, اتاپ ايتقاندا «؛قازاق سالتتارىنىڭ ءىنجۋ-مارجاندارى»؛, «؛سالتتار الەمىنە ساياحات»؛ ەڭبەكتەرىنىڭ اۆتورى بەردالى وسپان جاماعاتقا ءدارىس وقىدى. بەسىن نامازىنان كەيىن وتكەن دارىسكە مەشىت يمامى دانيار جۇماباەۆ پەن ءجۇز شاقتى جاماعات قاتىستى.

سوز تىزگىنىن قولىنا العان ب.وسپان حالقىمىزدىڭ ءبىرقاتار سالتتارىنا توقتالىپ ءوتتى. «؛قازاق ءوز سالت ءوز سالت-داستۇرلەرىن تۋ ەتكەن حالىق. سالتتارىمىز ادام دۇنيەگە كەلگەننەن باستاپ جاۋىرىنى قارا جەرگە تيگەنگە دەيىنگى ۋاقىتتى قامتيدى. بالا تۋعاننان باستاپ «؛شىلدەحانا»؛ تويىمەن باستالاتىن سالتارىمىز ادام بالاسىن ءومىر بويى قولداپ, جەلەپ-جەبەپ جۇرەدى. ءومىردىڭ قاي جاعىن الىپ قاراساڭىز قازاقتىڭ رۋحاني باي سالتتارىن كورۋگە بولادى. مىسالى: «؛باتا بەرۋ»؛, ء«؛سۇيىنشى سۇراۋ»؛, «؛كورىمدىك بەرۋ»؛, «؛ەرۋلىك بەرۋ»؛, «؛قۇدالىق»؛, «؛توركىندەۋ»؛, «؛جار سالۋ»؛, «؛ۇرانداتۋ»؛, «؛جار سالۋ»؛, «؛توي باستار»؛, تاعىسىن تاعىلار»؛, &ndash؛ دەدى ول.

قازاق جانە ءبىر باعا جەتپەس وزىندىك بولمىسى دەۋگە بولاتىن قىرى, ول عاسىرلار بويى حالقىمىزدى بىرىكتىرىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرىمىز. وسى سالتتارىمىز قازاق حالقىنىڭ قاي وكىلى بولسا دا, ەلدىڭ قاي تۇكپىرىندە جۇرسە دە ءوزىنىڭ ۇلتتىق بولمىسىن جوعالتپاۋىنا يگى اسەرىن تيگىزىپ كەلدى. ءالى دە سولاي جالعاسىپ كەلەدى.

دارىسكەردىڭ سوزىنشە, قازاق سالتتارى ۇلتىمىزدىڭ جاسى ۇلكەن ۇرپاقتىڭ جاستار الدىندا ابىرويلى بولۋىنا سەپتەسەتىن جانە كەلەشەك ۇرپاقتى تاربيەلەيتىن بىردەن-بىر باعا جەتپەس قۇرالى. رۋحاني قۇندىلىقتار وزىنشە ءبىر زاڭنامانى قۇرايدى دەسەك قاتەلەسپەيمىز. قازاق حالقى ءارقاشان ءوز سالت-داستۇرلەرىنە سۇيەنىپ ءومىر سۇرگەن. سالتتار ءوز تامىرىن تاريحتىڭ تەرەڭىنەن باستايدى جانە قوعام بولىپ, ۇلت بولىپ ءومىردىڭ سىناقتارىن جەڭۋگە ارنالعان بىردەن-بىر باعا جەتپەس قۇرال دەپ ايتۋعا بولادى. وسىلاي ەكەنىن تاريح تالاي دالەلدەگەن. مىسالى قازاقتا «؛دوس بولۋ»؛,سالتى ەڭ ءبىر قاسيەتتى سالتتاردىڭ ءبىرى. بۇل سالتتىڭ قازاقتىڭ بابالارى ساقتار زامانىنان باستالاتىن ەرەكشە دوستىق تاريحى بار.

«؛وسىنداي جاعدايدا قازاقتىڭ ۇلتتىق سالتتارىنا كومەك رەتىندە دىندەر دە ءوز تاراپىنان قولىنان كەلگەنشە جۇمىستار اتقارۋدا. سەبەبى جاستاردى يماندىلىققا, ادامگەرشىلىككە, ۇلتارالىق تاتۋلىققا شاقىرۋدا بۇگىنگى ءدىني ورىنداردىڭ الاتىن ءوز ورنى بار. ءداستۇر مەن ءدىن قاتار جۇرەن جەردە قوعا ۇكەن جەتىستىكتەرگە جەت الادى دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى»؛, دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى ەتنوگراف.

بۇل ءدارىستى «؛ادىرنا»؛ ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى الماتى قالاسى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ ء«؛داستۇر مەن ءدىن»؛ جوباسى اياسىندا وتكىزدى.