ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ جاڭعىرۋى – تەرروريزمنىڭ الدىن الۋ فاكتورلارىنىڭ ءبىرى

بۇگىنگى تاڭدا الەمدە ۇلكەن ءقاۋىپ ءتوندىرىپ تۇرعان فاكتورلاردىڭ ءبىرى &ndash؛ تەرروريزم مەن ەكسترەميزم ماسەلەلەرى. ءدىن اتىن جامىلىپ, كەرى پيعىلدى ارەكەتتەردى جۇزەگە اسىرىپ وتىرعان جات اعىمدار قوعامدىق ساناعا بارىنشا ەنىپ, ادامدار اراسىندا تۇسىنىسپەۋشىلىك پەن الاۋىزدىق تۇدىرۋى بۇگىنگى كۇنگە دە, بولاشاق ءۇشىن دە ۇلكەن ءقاۋىپ توندىرەدى.

زاماناۋي اقپاراتتىق-ساندىق قوعامدا جات اعىمداردىڭ قولدانىپ وتىرعان قۇرالدارى دا وتە كۇشتى. ولار ماتەريالدىق, ەكونوميكالىق, ساياسي فاكتورلارمەن قاتار ادامداردىڭ رۋحاني قۇندىلىقتىق اۋماعىنا دا قول سۇعىپ, ءدىني ساۋاتى جوق جاستاردى وزدەرىنىڭ «؛اقيقات»؛ دەپ جۇرگەن پسەۆدويدەولوگياسىمەن ارباپ, باسقارىلاتىن قۋىرشاققا اينالدىرۋدا. بۇنداي كەرى ارەكەتتەردى شەشۋدەن گورى, الدىن العان ابزال, سەبەبى دەسترۋكتيۆتىك اعىمداردىڭ ىقپالى مەن ارباۋىنا تۇسكەن ادامداردى الىپ شىعۋ قيىنعا سوعادى. ولار ادەتتە «؛كور سوقىر»؛, «؛قۇلاقتارى بەكىتىلگەن»؛ دۇرىسى مەن بۇرىسىن اجىراتپايتىن سوقىر ءدىندارلارعا اينالادى. سوندىقتان دا, بۇنداي جاعدايدى بولدىرماستىڭ امالىن جاساپ, تەرروريزم جانە ەكسترەميزممەن كۇرەسۋدە مەملەكەت, قۇزىرەتتى ورگاندار تاراپىنان جاسالىپ جاتقان شارالار از ەمەس, دەگەنمەن ەركىن دەموكراتيالىق قوعامنىڭ ازاماتتارى رەتىندە ءاربىر ادام مەملەكەتتىڭ تىنىشتىعى مەن تۇراقتىلىعىنا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋى قاجەت. قۇندىلىقتىق جۇيەلەرى بەرىك, ءوزىنىڭ ءتىلى مەن دىنىنە سىيلاستىعى باسىم, ۇلتتىق مادەنيەتىن قۇرمەتتەيتىن, وتان سۇيگىشتىگى مەن بىرلىگى جاراسقان قوعامدا عانا تەرروريزم مەن ەكسترەميزم يدەولوگياسىنا جول بەرىلمەيدى.

«؛قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى 2018 &ndash؛ 2022 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاما»؛ اياسىندا حالىق اراسىندا مەملەكەتتىڭ ءدىن سالاسىنداعى ساياساتتى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ «؛مونيتورينگ جانە تالداۋ ورتالىعىنىڭ»؛ ۇيىمداستىرۋىمەن ارنايى قۇرىلعان ءاقپاراتتىق-تۇسىندىرۋ توبى ارقىلى جۇرگىزىپ جاتىر. تەرىس ەكسترەميتتىك ءدىن اتىن جامىلعان مىسىق تىلەۋ ميسسيونەرلەر مەن شەيح سىماقتاردىڭ قۇرعان ارباۋىنا ءتۇسىپ, شىرماۋىنا شىرمالعان ازاماتتارىمىزدىڭ بۇنداي قاتەلىككە بوي الدىرۋلارىنىڭ بىردەن-بىر سەبەبى دەر كەزىندە دۇرىس اقپاراتقا قول جەتكىزە الماۋىندا بولىپ وتىر. وسى ولقىلىقتىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا اتالمىش ورتالىقتىڭ باستى جۇمىسى قالا تۇرعىندارىنىڭ دەسترۋكتيۆتى جات اعىمداردىڭ جەتەگىندە كەتۋدىڭ الدىن الۋعا, مەملەكەتىمىزدىڭ ءدىن سالاسىنداعى ۇستانعان ساياساتى مەن ءدىني دۇرىس باعىت-باعداردى تۇسىندىرۋگە باعىتتالعان ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋ.

قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارى مەن ءابۋ حانيفا مازھابىنداعى يسلام ءدىنى ءبىر بىرىنە ەشقاشان قايشى كەلگەن ەمەس. كەرىسىنشە, حانافي مازھابى ءبىزدىڭ مادەنيەتىمىزگە ءسىڭىسىپ, قازاق حالقىنىڭ دۇنيەتانىمى مەن ومىرلىك قۇرىلىمىنىڭ بولىگىنە اينالدى. بۇگىنگى كۇندە «؛بيدعات»؛, «؛شيرك»؛, «؛حارام»؛ سوزدەرىن ءجيى پايدالاناتىن, ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا «؛قارا پەردە»؛ تاعاتىن, كەلىن ءيىلىپ سالەم سالماۋ كەرەك, مۋزىكا تىڭداماۋ كەرەك, مەملەكەتتىك مەرەكەلەردى اتاماۋ كەرەك دەگەن اداسۋشىلىققا الىپ كەلەتىن جالعان ۇستانىمدار مەن «؛جيھادقا»؛ شاقىراتىپ جات اعىمداردىڭ كەرى پيعىلدى يدەولوگيالارى ادامداردىڭ بويىندا كۇمان تۋدىرىپ, اداسۋشىلىققا الىپ كەلەدى. ناتيجەسىندە, ادامداردا ءدىني ۇستانىمدارى مەن ۇلتتىق بولمىسى اراسىندا دا قايشىلىقتار تۋىنداپ, ءدىن مەن ۇلت اراسىندا تاڭداۋ جاساۋىنا يتەرمەلەيدى. الايدا يسلام ءدىنى بۇنداي الالاۋشىلىقتى كوزدەمەيدى, كەرىسىنشە باسقا ءدىن وكىلىنە بولسىن, بىر-بىرىنە بولسىن ءتوزىمدى قارىم-قاتىناس تانىتۋ قاجەت ەكەندىگىن العا تارتادى. جانە سەنىمى (اقيدا), ەتيكاسى (احلاك) جانە شاريعاتى (فيكھ) ءوزارا كەلىسىم مەن بىتىمگەرشىلىكتى قۇرايدى. بۇل دەگەنىمىز, سەنىم مەن ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتار ءبىر قاتاردا تۇراتىندىعىن كورسەتەدى. سوندىقتان قازىرگى وسكەلەن ۇرپاقتىڭ بويىنا دۇرىسى مەن بۇرىسىن اجىراتا الاتىنداي ءدىني ساۋاتتىلىقتى, ۇلتتىق مادەنيەتتىن وزەگىن قۇرايتىن مادەني مۇرالار مەن جادىگەرلەرگە, وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى, ءداستۇرلى-ۇلتتىق, ادامگەرشىلىكتىك-مورالدىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋدى, ازاماتتىق سانا مەن ۇلت الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى ءسىڭىرىپ تاربيەلەۋ ماڭىزدى ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون. سەبەبى, بۇل &ndash؛ بەيبىت بولاشاقتىڭ كەپىلى بولماق.

 ؛

ج.قاڭتارباەۆا,

ال-فارابي اتىنداعى

قازۇۋ-نىڭ دوسەنتى,

الماتى قالالىق

اقپاراتتىق-تۇسىندىرۋ

توبىنىڭ مۇشەسى