باتىس, ەۋروپا جاڭا مىڭجىلدىقتا ەۋرازيانى تورگە شاقىرۋعا ءماجبۇر!

جاڭا ؛ ءداۋىردىڭ ءبىرىنشى شيرەك عاسىرىندا قازاق ەلى باستاعان سونى ءۇردىس, تىڭ يدەالار: حالىق ارالىق كەلىسىم, ىنتىماقتاستىق شارالارى - الەمدىك ۇدەرىسكە اينالىپ, ۇلى دالا ديپلوماتياسىنىڭ شىنايىلىعىن ؛ دالەلدەپ بەردى, الەمگە مويىنداتتى. الايدا ۇلى دالانىڭ بايىرعى ەلىندە تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلى ماقساتى - ۇلت مۇراتى ايقىندالمادى. ياعني كوشپەندىلەر وركەنيەتىندەگى وتىرىقشى مادەني-وركەنيەتتى بۇرمالاپ, كوش ارتىنداعى سورلى حالىق قامىتىن كيگىزىپ قويعىسى كەلەتىن وتارشىل يمپەريانىڭ سابىرىنان سىتىلىپ شىعۋ تاۋەلسىزدىگىنە تولىق جەتپەگەن حالىقتىڭ مۇڭ زارى اسقىندى...

ماسەلەنىڭ انىعى  ؛xxi عاسىردىڭ ەكىنشى شيرەگى تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلى ماقساتى - ۇلت مۇراتى ؛ ايقىندالاتىن ؛ التىن عاسىر بولىپ قازاق تاريحىنان ورىن الاتىن سىندارلى كەزەڭ. بۇل - كەزى كەلىپ, ۋاقىتى جەتكەن تاريحي كەزەڭ اقيقاتى, عاسىر ۇدەرىسى, قوعامدىق ءومىر تالابى. تۇتاستاي العاندا تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلى مۇراتىن شىنايى سەزىنگەن, وعان قوعامدىق ومىردە قولى جەتكەن حالىق قانا ۇلى ماقساتتاردى باعىندىرا الاتىنىن بيلىك مويىندايتىن, مويىنداپ قانا قويماي جۇزەگە اسىراتىن كەز. بۇل ءوز ەلى, ءوز جەرىندە وتارشىل يمپەريانىڭ سۇمىراي ساياساتىنىڭ قۇربانى بولىپ, حالقىنىڭ 70 پايىز ادامىنان ايىرىلعان, ادامزات قوعامىنداعى ەڭ ۇلكەن گەنوسيدتى باستان كەشىرگەن قازاق حالقىنىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ, ۇلتتىق كەمەلدەنۋ كەزەڭى بولۋى ءتيىس...

اقيقاتىندا سانا تاۋەلسىزدىگى, رۋح تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزە الماعان ۇلتتىڭ, تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلى مۇراتىن سەزىنە الماۋى: مۇلگىگەن تىنىشتىقتىڭ كۇشتى داۋىلىن تۋدىراتىن اقيقات ەكەنىن تاريح بىزگە سوڭعى رەت قاتاڭ ەسكەرتىپ وتىر. كەز-كەلگەن ساناسىز ۇيىمداستىرىلعان, كوتەرلىستىڭ ارتىندا ارانداتۋشىلىق پيعىلدار بولاتىنى جانە ونىڭ ەل تۇراقتىلىعى, مەملەكەت قۇزىرەتتىلىگىنە توندىرەتىن ءقاۋپى, ونىڭ سالدارى تاۋەلسىزدىكتەن ايىرىلۋعا الىپ كەلەتىنى ادامزات تاريحىندا سان-مارتە دالەلدەنگەن اقيقات. ال بۇگىنگى اقيقات - كەڭەس داۋىرىنەن مۇراعا قالعان, ۇلتتىق مۇددەگە, ەل دامۋىنا كەدەرگى جاسايتىن كەرى تارتپا يدەولوگيالار جانە وسى يدەولوگيالىق ساياسات قۇرباندارى, ياعني ساناسى تاۋەلدى, رۋحى السىزدەر مەن ارانداتۋشىلار الاڭىنا اينالعان ەلدىڭ شاراسىز تاعدىرى...  ؛بۇلار: بىرىنشىدەن, ءبىلىمدى, ءبىراق ءبىلىمى ۇلت مادەنيەتىمەن ورنىقپاعان, ياعني تەكتىك بولمىسى كۇماندى تۇلعالار؛ ەكىنشىدەن, تۇلعالىق بولمىس, مادەني ۇستانىمى جوق توبىرلىق توپتار مەن ارانداتۋشىلار قۇربانىنىنا اينالعان ساتقىندار. اششى شىندىق اقيقاتى وسى... ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى العا باستىرمايتىن, بيۋروكراتتىق جۇيەنى قوزعالتپايتىن, جەمقورلىقتىڭ ارانىن اشاتىن, ۇلتتىق سانانىڭ مىسىن باساتىن, ءوز ساناسىنداعى اعا ۇلتتىڭ سويىلىن سوعىپ ءوز ۇلتىنا شەكەدەن قارايتىن, دۇرىسى قوعامداعى قايشىلىقتاردىڭ ءتۇپ تامىرى وسىلار. بۇل حالىقتىڭ ترادەگياسى, اسقىنعان جاراسى, جان ايقايى, كەشەگى الاش ارىستارىنىڭ اماناتى, تۇتاستاي العاندا ءبۇتىن ۇلتتىڭ, تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلى مۇراتىن سەزىنۋ ديناميكاسى.

كورىپ وتىرعانداي ءبىز ايتار ويدىڭ اتاۋىن ؛ ء«؛ۇشىنشى مىڭ جىلدىقتا, مادەنيەتتەر باسەكەلەستىگىنە توتەپ بەرە الاتىن ۇلتتار عانا ەلدىگىن ساقتاپ قالادى نەمەسە باتىس, ەۋروپا جاڭا مىڭجىلدىقتا ەۋرازيانى تورگە شاقىرۋعا ءماجبۇر!»؛ دەدىك. بۇل كەزدەيسوق ءسوز تىركەسى ەمەس. دۇرىسى وركەنيەت كوشىن ەۋرازياعا بۇرعان عاسىر اقيقاتى. ياعني عاسىرلار توعىسى ءوز تاڭداۋىن جاسادى. حح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا باتىستان كوشكەن وركەنيەتتىڭ, قارجى اعىمى - شىعىس ەلدەرى: قىتاي, جاپونيا, وڭتۇستىك كورەيا, سينگاپۋر, مالايزيا ەلدەرىنىڭ يندۋستريالدى ەكونوميكالىق قارقىندى دامىسىمەن الەم ەلدەرى نازارىن اۋدارىپ, ءۇشىنشى مىڭ جىلدىقتا ەۋرازياعا تابان تىرەدى. بۇل &ndash؛ اللانىڭ سىيى. ەۋرازيا حالقىنا تاپسىرعان اماناتى. ال, مۇنداي اماناتتى ارقالاۋ ءۇشىن &ndash؛ جالپى قوعامعا قاجەتتى تىڭ يدەيالاردىڭ ورايىن كەلتىرىپ ۇقساتا وركەندەتەتىن, ۇلى ماقساتتاردى جۇزەگە اسىراتىن ۇلى دالا ەلى انىقتالدى, ەۋرازيانىڭ جاڭا استاناسى ۇلى دالادا سالتانات قۇردى. بۇل كىم كورىنگەننىڭ تالقىلاپ جاتاتىن جەل وسەگى ەمەس, عاسىرلار توعىسىنىنىڭ اقيقاتى, تاريحي ءومىر شىندىعى. ؛ ولاي بولسا xxi عاسىرداعى اللانىڭ سىي ەتكەن اماناتى, عاسىرلار توعىسى جاساعان ؛ تاڭداۋ, جاڭا مىڭجىلدىقتا باتىس پەن ؛ ەۋروپانىڭ تورگە شاقىرۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىرعان قازاق ەلى ەكەنى دە اقيقات. مۇنداي ۇلى اقيقاتتى مويىنداعىسى كەلمەيتىن ارانداتۋشىلار مەن مويىنداي المايتىن ؛ ءالسىز شەن-شەكپەندىلەر, شولاق بەلسەندىلەر - مادەنيەتتەر باسەكەلەستىگىنە توتەپ بەرە الاتىن ۇلتتار عانا ەلدىگىن ساقتاپ قالاتىن عالامدانۋ ءداۋىرىنىڭ اماناتىن موينىنا العان ۇلى دالا ەلىنىڭ ءتىلى, مادەنيەتى, وركەنيەتتى ونەگەسىن بۇرمالاپ, جوققا شىعارىپ, بۇعاقتاپ وتىر. مىنە بۇلار بىزدەگى قوعامدىق ومىردەگى ۇلتتىق مۇددەگە بايلانىستى اقيقاتتار. ال كاسىپكەرلىككە بايلانىستى اقيقات قانداي؟

اۋىل حالقى ءۇشىن ءبىرىنشى تىرشىلىك كوزى مال جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋدە ەسكى مەن جاڭانىڭ ۇيلەسىمدى نارقىن جۇيەلى تۇردە وركەندەتۋ زامان تالابى, ۇلتتىق سەرپىلىس كوزى. الايدا اۋىلدىق جەردەگى جايلىمدىق جەردىڭ كوبى بەلگىسىز شەنەۋنىكتەردىڭ جەكە مەنشىگىندە بولعاندىقتان ولاردىڭ اتا كاسىبىن دامىتۋدى قويىپ قولداعى 4-5 مالىن شىعاراتىن جايلىمى, شابىندىق جەرى جوق. ول ما ولاردىڭ كۇن كورىسىن جاساپ وتىرعان 4-5 مالىن اۋرۋ شىقتى دەپ, از-ماز اقشا تولەپ الىپ كەتەتىندەر, اندا-سوندا كەرەگىن الىپ تۇراتىن ۇرىلارعا ەشكىمنىڭ شاماسى كەلمەيدى. قازىرگى ؛ شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋعا قولداۋ كورسەتۋگە باعىتتالعان قۇزىرلى ورگاندار مەن بولىنگەن قىرۋار اقشا ءىس جۇزىندە ەجەلدەن كەلە جاتقان كاسىپ ورىندار مەن مونوپوليالارعا قىزمەت جاسايتىنى دا ءبىر جاعىنان ول كوپتەگەن قاباتتاسقان ؛ قۇزىرلى ورگانداردىڭ وزدەرى دە سول ؛ قىرۋار اقشامەن قارجىلانىپ وتىرعانى جاسىرىن ەمەس. ال ءوز كاسىبىن باستاۋعا قاراپايىم حالىققا وندىرىستىك ورىن, قاراجات, جەر تەلىمدەرىن الۋ ىلەۋدە بىرەۋ عانا. اۋىل ادامدارىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ, ءوندىرۋ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى, ياعني حالىقتىڭ نارىقپەن, نارىقتىڭ حالىقپەن شارۋاسى جوق قوعام ىسپەتتى. مۇنداي قوعامدا نارىقتىق باسەكە تۋرالى ايتاتىن دوگماتتار حالىقتىڭ مەملەكەتكە دەگەن سەنىمى, وتانعا دەگەن قۇرمەتىنە قاياۋ سالدى, مەزى قىلدى. انا ءتىلى وتباسىلىق قانا قاۋقارلى, كوشەگە شىقسا مۇگەدەك, ال قۇزىرلى ورگاندار ەسىگىن اشسا مازاق. سوندا بايىرعى حالىقتىڭ تازا قاندى مال تۇقىمىن قۇرتۋ, حالىقتىڭ ساناسىن تاۋەلدى ەتۋ ارقىلى رۋحىن السىرەتۋ, لاجسىز كۇيگە قالدىرۋ كىمگە كەرەك بولىپ وتىر؟ جوعارىدا بۇگىنگى اقيقاتتا ايتتىق...

كەڭەستىك يدەولوگيا - ادامي قۇندىلىق, ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن سالت-سانا, عۇرىپتارعا قارسى قۇرال رەتىندە ەڭبەك ەتۋ جانە سول ەڭبەگىنىڭ ونىمىنە قاراي ءومىر ءسۇرۋ قاعيداسىنىڭ ءمانىن وزگەرتتى. ولار ەڭبەك نارقىن ورتالىقتاندىرىپ شەنەۋنىكتەرگە تاۋەلدى جۇيەسىن قۇرۋ ارقىلى بيۋروكراتيزم مەن جەمقورلىقتى كۇشەيتىپ, حالىقتى شاراسىز, نەمقۇراي, ياعني توبىرلىق سيپاتقا, باسىبايلىلىققا, قۇلدىق ساناعا بەيىمدەۋ يدەولوگياسىن جۇزەگە اسىردى. بىرىنشىدەن, قاباتتاسقان ؛ قىرۋار اكىمشىلىك جۇيە؛ ەكىنشىدەن, ۇلتتىق مۇددە, بولمىسقا كەدەرگى جاسايتىن كەرى تارتپا يدەولوگيالار, قاعاز باستى قاباتتاسقان زاڭدىق نورماتيۆتەر؛ ۇشىنشىدەن, قۇلدىق سانا, جاعىمپازدىق, ساتقىندىق سياقتى تەكسىزدىك سارىندارى باسىم ادامدارداردى لاۋازىمدى قىزمەتكە كوتەرۋ, تالانتتى, تالاپتى, ينتەللەكتۋالدى, ءبىلىمدى ۇلت پاتريوتتارىن بيلىكتەن شەكتەۋ ارقىلى ىشتەي ىرىتەتىن كەڭەستىك ءميحانيزمدى كۇشەيتۋ. قۇلدىق سانا ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاساتىن گەنوفون ۆيرۋسىنا اينالعانى سونداي قۇزىرلى ورگانداعى كوپتەگەن شەنەۋنىكتەر ءوز قالاۋىنداعى اعا ۇلتتىڭ, ارانداتۋشىلاردىڭ, ۇلتتىق مۇددە جانە شىنايى كاسىبي مۇمكىندىكتەرگە قارسى ساياسي جىمىسقى پيعىلدارىنا كوز جۇما قاراپ وتىرا بەرەدى. شىندىعى قولدايدى... ؛ ناتيجەسىندە ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ قۇربانىنا اينالعان ۇردىستەر قانشاما؟! جۋىقتا عانا ۇلى دالا ەلىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ, ەكسپورتتىق الەۋەتتىن ارتتىرۋ, ءبىر سوزبەن ايتقاندا قازاق ەلى برەندتەرىن حالىقارالىق ستاندارتقا سايكەستەندىرۋ, ۇلتتىق سەرتيفيكاتىن ايقىنداۋ ماقساتىنداعى كاسىپكەرلىكتىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ ماقساتىندا شاعىن وندىرىستەر, شارۋا قوجالىقتارىنىڭ تاۋار ءوندىرۋ مۇمكىندىگىن شەكتەۋ تۋرالى زاڭ قابىلداۋ كەرەك دەگەن استىرتىن پيعىلداعى باياندامانى تىڭداعان كونفەرەنسيا ۇيىمداستىرۋشىلارى ونى ءبىر اۋىزدان ؛ ماقۇلدادى. ساياسي ويىنشىلاردىڭ سىلتاۋى ەۋرازيالىق وداققا ستاندارت, تەحنيكالىق رەگلامەنتتەرى سايكەسپەيتىن تاۋار وندىرەتىن ؛ شارۋا قوجالىقتارىنا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ, ولاردىڭ تاۋارلارىن تۇتىنۋعا بولمايتىنىن ءتۇسىندىرۋ كەرەك مىس... ؛ تاعى ءبىر مىسال: جوعارىدا xxi عاسىر ەۋرازيانى تاڭدادى, ياعني وركەنيەتتەر توعىسى ۇلى دالا ەلىنە توقتالدى دەدىك. ولاي بولسا جاڭا عاسىردا حالىقارالىق ديپلوماتيالىق قاتىناستار, ىسكەرلىك قاتىناستار, تۋريستىك تورابى دا وسى ولكەدە بولاتىنى راس. الەم حالىقتارى وسى ۇلى مۇراتتى موينىنا العان ەلدىڭ تاريحي تامىرى, مادەني وركەنيەتتىلىگىن, تىلسىم تابيعي بولمىستارىن, قوعامدىق ءومىر سالتىن كورۋگە مۇددەلى. بۇل ۇدەرىستىڭ ايناسى ۇلتتىق تۋريزم ينفراقۇرىلىمى ەكەنەنى راس. ال بىزدە ۇلتتىق بىرەگەي قۇندىلىقتار, ؛ مادەني ۇردىستەردىڭ ىزىدە كورىنبەيتىن, سويتە تۇرا الەمدە جوق باعا ۇسىناتىن تۋريستىك قىزمەتتە ۇلتتىق تۋريستىك ينفراقۇرىلىم جانە  ؛ ؛يننوۆاسيالىق مەنەدجمەنت ءيميدجى قالىپتاسپادى. ءبىز يمپورتتى الماستىراتىن «؛ۇلى دالا ەلى»؛ برەند تاعام, اس-سۋلارىنىڭ ؛ ۇلتتىق-ەكونوميكالىق ساۋدا بەلگىسىن ەڭگىزۋ, جاڭا ستاندارتتار مەن تەحنيكالىق رەگلامەنت تالاپتارىن ازىرلەۋ جانە سىناقتان وتكىزىپ, قولدانىسقا ەڭگىزۋ ارقىلى ۇلتتىق كاسىپكەرلەردىڭ دامۋىنا جول اشۋ ماقساتىنداعى يننوۆاسيالىق, ينۆەستيسيالىق جوبانى وبلىس, اۋدان اكىمدەرى مەن شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ ماقساتىندا قۇرىلعان قۇزىرلى ورگاندارعا قابىلداتا المادىق.

ەندى نە ىستەمەك كەرەك؟! بايىرعى ؛ حالىقتىڭ ءوز جەرىندە قوجايىن بولىپ, وز-وزىنە, ەلىنە جەرىنە ەڭبەك ەتۋ قۇقىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن اۋىلداعى جەر شەنەۋنىكتەردەن الىنىپ اۋىل حالقى, اۋىل اكىمىنە بەرىلۋى كەرەك. اۋدان, اۋىل اكىمى ءوز اۋىلىندا قۇزىرەتتى قوجايىن, جانە مەملەكەت پەن حالىق الدىندا سول جەر, حالقى ءۇشىن باسىمەن جاۋاپ بەرەتىن تۇلعا ەتەتىن زاڭمەن بەكىتىلۋى ءتيىس. ولار ءبىلىمى ۇلتتىق مادەنيەتپەن ورنىققان ينتەللەكتۋالدى, بەرىك ۇستانىم, تالعام-تارازىسى نىق رۋحاني ساۋاتتى تۇلعا بولۋى ءتيىس, ياني مۇلگىگەن تالعامسىز ورىنداۋشى قۇلدىق سانانىڭ قۇربانى بولماۋى شارت. اۋىل دەگەن شيكىزات ونىمدەرىن دايىنداۋ, قايتا وڭدەۋ, تۇتىنۋ تاۋارلارىن ءىرى مەگاپوليستەر مەن ەكسپورتقا ؛ جونەلتۋدىڭ ءبىر سوزبەن ايتقاندا قازىرگىدەي مۇلگىگەن ۇيقىنىڭ ەمەس قايناعان ەڭبەكتتىك ساحناسىن سومداۋى كەرەك. ياعني ەڭبەك نارقىن قازىرگىدەي شەنەۋنىكتەرگە تاۋەلدى بولۋدان ءبىرجولا ازات ەتىپ, حالىقتى جاپپاي ەڭبەك نارقىنا جۇمىلدىرا وتىرىپ, ولارعا مۇمكىندىك جاساي وتىرىپ, وتاندىق تاۋار ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋدىڭ ؛ لوگيستيكالىق جۇيەسىن قۇرۋ مىندەتى تۇر. مىنە سوندا عانا حالىق شاراسىز جاعدايدان, جۇمىس جوقتىقتان, كوش ارتىنداعى سورلى حالىق قامىتىنان قۇتىلماق! ۇلى ابايدىڭ تۋعان حالقىن ەڭبەككە, كاسىپكە باۋلۋ, كوش ارتىندا ەمەس, كوشباسشى ەتۋ اماناتىن ورىنداۋ ۇلى مۇراتى تۇر.

ەكونوميكاسى ارتتا قالعان قارا قىتايدى جارتى عاسىردا الەمدىك كوشباسشى ەتكەن بار بولعانى وسىنداي عانا قاراپايىم جاپپاي ەڭبەك جانە لوگيستيكالىق جۇيە ەكەنىنىن اشىق مويىندايتىن كەز كەلدى. ميللياردتان اساتىن قىتاي حالقى ؛ ءوز-وزىن اسىراپ قانا قويماي مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاسىن تولتىرۋعا ۇلەس قوسادى. ال مەملەكەت ولارعا كاسىپپەن اينالىسۋعا ءىس جۇزىندە شىنايى مۇمكىندىك جاسايدى. بار بولعانى وسى. جاپونيا, كورەيا, شۆەسيا سياقتى ت.ب. ەۋروپا ەلدەرىن الىپ قاراساق تا, جەرىندە بايلىعى جوق, الايدا حالقى كاسىبي ساۋاتتى, ەڭبەكقور. ال مەملەكەتتەرى ولارعا عىلىم, ءبىلىم, ەڭ باستىسى كاسىبي بىلىكتىلىك الۋ, كاسىپپەن ايلانىسۋىنا, ءوز ەلى ءوز جەرىندە وز-وزىنە قوجايىن بولۋىنا مۇمكىندىك جاساعان. راس قاعاز جۇزىندە مۇنداي ۇردىستەر بىزدە دە بار, الايدا قوعامدىق ومىردە اكىمدىكتەر مەن ونىڭ اياعىنداعى السىزدەر كاسىبي بىلىكتى كاسىپكەرلىكتى ەسىگىنەن دە قاراتپايدى. قوعامنىڭ شىنايى بەينەسى وسى-عانا. كەز كەلگەن ارتتا قالعان ەلدەردە ءبىر ورتاق اقيقات بار. ول حالقىن مەملەكەتكە تاۋەلدى ەتۋ, ياعني مەملەكەتكە ماسىل بولدىرۋ. مۇنداي ەلدىڭ الەۋمەتتىك پروبلەمالارى ەش ۋاقىتتا دا شەشىلمەيتىندىكتەن, ول ەلدىڭ ەكونوميكاسى دا تىعىرىقتان شىقپايتىنىن ؛ قازىرگى الەمدە ەكونوميكاسى ارتتا قالعان, وتە-موتە كەدەي, شاراسىز كۇيدە وتىرعان 70-تەن اسا ەلدەن كورۋگە بولادى.

مەملەكەت اۋىل جانە ەل, ونەركاسىپ جانە ۇلتتىق ءونىم, ۇلى دالا برەندتتەرى باعدارلاماسىن جاسايتىن كەز كەلدى! ؛ ول ءۇشىن كوورپوروسيالاۋدى تۇرعىندارى شامادان تىس از قالعان اۋىلداردى بىرىكتىرۋ, ولاردى كوشىرىپ, قونىستاندىرۋعا قاراجات ءبولۋ, ەل كولەمىندەگى مەگاپوليستەر - ىرگەلەس ەلدى مەكەندەرمەن ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتىق اۋىل جۇيەسى قازاقستاندىق نارىقتىق مودەلىن قالىپتاستىراتىن, مەملەكەتتىك جاڭا تۇرپاتتاعى دامۋ كارتاسىن جاساۋدان باستالۋ كەرەك. ؛ سەبەبى جاڭا عاسىرداعى الەمدىك اقۋال ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە تىكەلەي بايلانىستى ەكەنى داۋسىز. ال بۇل ۇدەرىس ەۋرازيانىڭ ۇلانعايىر شۇرايلى دالاسىندا جاتقان قازاق ەلى ءۇشىن ۇلكەن مۇمكىندىك. ۇلى دالا ەلىنە ءوزىن اسىراپ قانا قويماي الەم حالىقتارىنىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە وڭ ىقپال جاساۋ ارقىلى ەكونوميكاسىن تولتىرۋعا, حالىق باقۋاتتى ءومىر سۇرۋگە قىرۋار مۇمكىندىك ءوزى-اق كەلىپ تۇر. ياعني الەمدىك ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىك ديناميكاسىنىڭ بىزگە بەرىپ وتىرعان ۇلكەن مۇمكىندىگىن اسا ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ەل ەكونوميكاسى شيكىزات تاسىمالداۋشىدان تۇتىنۋ تاۋارلارىن ءوندىرۋشى جاپپاي كاسىپتىك ەڭبەك نارقىنا كوشىرۋ ەلىمىزدىڭ ساياسي-ەكونوميكالىق جول كارتاسىنا اينالۋى كەرەك.  ؛

بۇل حالىقتى مەملەكەتكە تاۋەلدى بولۋدان, مەملەكەتكە ماسىل بولۋدان ازات ەتۋدىڭ بىردەن-بىر شارتى! ۇكىمەت, پارلامەنت, قوعامدىق ۇيىمدار وسى ماسەلەلەردى تالقىعا سالىپ, قالىپتاسقان جۇيەنى وڭتايلاستىرۋ قاجەت بولىپ وتىر.

سانسىزباي ونەرحان
«؛kult.fora»؛ رۋحاني-ادامگەرشىلىك جانە مادەني قۇندىلىقتار»؛ قق ؛ ءتوراعاسى,
«؛ناسيونالنىي سەنتر پولنوسەننوگو پيتانيا ي پرودلەنيا جيزني «؛اس-ارقاۋ»؛
ينوۆاسيالىق, ينۆەستيسيالىق جوباسى جەتەكشىسى.