• usd 468.56

  • eur 497.56

  • rub 7.3

  • cny 67.18

28 ناۋرىز, 14:16:29
الماتى
+35°

«؛بارومەتر»؛ تالداۋ ورتالىعىنىڭ ەسەبىنشە قازاقستاندا مەملەكەتتىك مونوپوليالاردىڭ «؛اشكوزدىگى»؛ ەلدەگى ينفلياسيا كولەمىن ءوسىرىپ, حالىققا قىمباتشىلىق قامىتىن كيگىزىپ وتىر. بۇل رەتتە قارجىگەر ارمان مۋسين بولاشاقتا مىنا جايتتار ەسكەرىلۋى كەرەكتىگىن ايتىپ وتىر:

ا) قىمباتشىلىقتى دا, قۇنسىزدانۋدى دا تۋدىراتىن ءبىرىنشى كەزەكتە, مەملەكەتتىك مونوپوليالاردىڭ ازدىعى. بۇل رەتتە ءبىرىنشى مۇناي نارىعىنىڭ جەكەمەنشىك مونوپولياعا تاۋەلدىگى ويلانتۋى ءتيىس. مۇناي ونىمدەرىن ساتۋدىڭ جەكەلەگەن توپتارعا مۇددەلى بولۋى. ولاردىڭ بىر-بىرىمەن تەكەتىرەسىپ, باسەكەلەستەرىن بولدىرماۋ ءۇشىن نارىقتان ورىن بەرمەۋى بىزدە ابدەن ورشىگەن. مۇنىڭ سوڭى مۇناي ونىمدەرىنىڭ باعاسىن قىمباتتاتىپ وتىر. ءقازىر الەمدىك نارىقتا مۇناي ارزان بولعانىمەن, بىزدە جانار-جاعارماي باعاسى قىمبات. سەبەبى بىزدە مۇناي وڭدەيتىن كومپانيانىڭ دەنى جەكەلەگەن اۋقاتتىلاردىڭ قولىندا. ال جەكەمەنشىك ادام ءبىرىنشى حالىقتىڭ ەمەس ءوزىنىڭ قالتاسىن ويلايدى. سوندىقتان بىزدەگى جانارماي باعاسى ارزاندامايدى. ال جانارماي قىمباتتاسا, بارلىق تاۋاردىڭ باعاسى كوتەرىلەدى دەگەن ءسوز. مىنە, بىزگە ەكىنشى وسى ماسەلەنى شەشۋگە تىرىسقان ابزال.

ا) جىلۋ مەن جارىق, ەنەرگيا كوزدەرىن الۋ دەگەن سالانىڭ بارلىعىن جەكەلەگەن مونوپوليسترەدىڭ قولىنا بەرىپ قويدىق. ءقازىر 2019 جىلدا تاريفتەردىڭ باعاسى ءسال-سال تۇسىڭكىرەدى. ءبىراق بۇل دا حالىقتىڭ جاعدايىنا وڭتايلى اسەر ەتىپ وتىر دەپ ايتا المايمىز. جىلۋ مەن جارىق بەرۋشى جەكەلەگەن مونوپوليستەر ءبارىبىر وزدەرىنىڭ پايدالارىن ارتتىرىپ الادى. سوندىقتان بۇلاردىڭ تاريف باعاسىن ءتۇسىرۋىن حالىقتى ەمەكسىتۋ دەپ قانا ءبىلۋ كەرەك.

ب) جەكەلەگەن ۇيلەرگە كوگىلدىر وتىن تارتۋ ماسەلەسى دە جەكەلەگە نمونوپوليستەردىڭ قولىندا. مىسالى, الماتى ماڭىندا جەكەمەنشىك ءۇي سالساڭىز كوگىلدىر وتىن تارتۋ ءۇشىن جەكە كومپانياعا 500 مىڭ تەڭگەگە دەيىن قارجى تولەيسىز. بۇل ماسەلە دە ءقازىر وتە وزەكتى دۇنيە بولىپ وتىر.

ۆ) قاتتى وتىن ساتۋ دا جەكەلەگەن مونوپوليستەرىڭ قولىندا. ولار دا كومىر باعاسىن كوتەرىپ, ءتۇسىرىپ «؛وينايدى»؛. تابيعي گاز, جارىق, سۋ نارىعىنىڭ جەكەمەنشىككە ءوتۋى نارىقتا دەلدالداردىڭ كوپتىگى كوگىلدىر وتىن, سۋ, جارىق باعاسىنىڭ شەكتەن تىس قىمباتتاۋىنا جول بەرىپ وتىر. گاز تاسىمالداۋ ينفراقۇرىلىمى دامىماعاندىقتان كەيبىر ءوندىرىس ورىندارى قىمبات باعاعا گاز ەنگىزەدى. ونى ەنگىزىپ العاننان كەيىن اي سايىنعى تولەيتىن باعاسى دا قىمبات. ءونىم شىعارۋ ءۇشىن نە كەرەك, گاز كەرەك, جارىق, سۋ كەرەك. سوندا كوممۋنالدىق تولەمگە قىمبات اقى تولەپ وتىرعان كاسىپورىنعا «؛تاۋارىڭدى ارزانعا سات»؛ دەپ ءقايتىپ ايتا الامىز؟! سوندىقتان بۇل دا شەشىمىن تابۋى كەرەك دۇنيە.

گ) تاۋار باعاسىن وسىرۋگە بىردەن-بىر اسەر ەتەتىن وسى مونوپوليستەر. ولار كەدەندەگى, جول ۇستىندەگى جانە باسقا دا تەكسەرۋشى قۇرىلىمدارداعى زاڭسىز الىم-سالىقتارعا كەتكەن شىعىنىن تاۋار باعاسىنا ۇستەمە قوسىپ شىعارىپ الۋعا تىرىسادى. مىنە, ءبىرىنشى كەزەكتە باعا وسىلاي شارىقتايدى.

ع) اگروسەكتوردا دا جەكەلەگەن مونوپوليستەر قاپتاپ وتىر. بۇل سالادا ءونىم ساقتايتىن قويمالاردىڭ, بيرجالىق ساۋدا ءتۇرىن ۇيىمداستىرۋ بارلىعى جەكەلەگەن ادامداردىڭ قولىندا. اگرو-ونىم وندىرۋشىلەرگە باقىلاۋ جوق. سوسىن ولار دا نارىقتى باعدارلاي الماي, «؛تەك پايداعا شىقسام بولدى»؛ دەپ ءونىم باعاسىن قىمباتتاتا بەرەدى.

ەڭ نەگىزگىسى: مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ جۇيەسىنىڭ جەتىلمەۋى. تەندەردەگى زاڭسىزدىق. مەملەكەتتىك ۆەدومستۆالىق كاسىپورىنداردىڭ استىرتىن جەكەلەگەن مونوپوليا قۇرۋى. مەملەكەتتەن بولىنگەن قارجىنىڭ 97 پايىزىن وسىنداي مونوپوليستەر الادى. تەندەردى تامىر-تانىستىق جايلاعان. بۇل دا نارىقتىق ەكونوميكانىڭ زاڭىنا قايشى دۇنيە.

مىنە, وسى جايتتاردى العا تارتىپ وتىرعان مامان بولاشاقتا مەملەكەت جەكەمەنشىك مونوپوليستەرگە باقىلاۋدى كۇشەيتۋ كەرەكتىگىن العا تارتتى.

«؛مونوپوليستەر حالىقتى قاشانعى تونايدى؟!. سوندىقتان بۇلاردى ناقتى باقىلاۋ قاجەت. زاڭدى قاتايتىپ, جەكەلەگەن مونوپوليستەردىڭ باعانى نەگىزسىز وسىرە بەرۋىنە وسىدان 10 جىل بۇرىن شەكتەۋ قويىلۋى كەرەك ەدى. بارلىعىنىڭ جەكەلەنىپ كەتۋى مەملەكەتكە ۇلكەن ءقاۋىپ. بۇعان بەيقام قاراپ وتىرۋعا بولمايدى»؛, ؛&ndash؛ دەيدى قارجىگەر ارمان مۋسين.

قارلىعاش زارىقحانقىزى

"قامشى" سىلتەيدى

قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.

پىكىر قالدىرۋ

پىكىر