“ەگىز عۇمىر” قازاق تەلەۆيزيالىق كينوسى ءۇشىن سەنساسيا بولا ما؟

جاقىن ارادا ەكرانعا قازاقستان رەسپۋبليكالىق تەلەراديوكورپوراسياسى اق ارنايى تاپسىرىسى بويىنشا «؛ەگىز عۇمىر»؛ اتتى كوپسەريالى تەلەۆيزيالىق حيكاياسى جارىق كورەيىن دەپ تۇر. ونىڭ قويۋشى-رەجيسسەرى سالىستىرمالى تۇردە ساپالى سەنارييلەرگە اۋەس - قاناعات مۇستافين. سەناريي اۆتورى - جانات قاسابەكوۆ, وپەراتورى -ايبەك اقان, جوبا جەتەكشىسى -الماس ءالىمجان.

بىر قاراعاندا ترەيلەردىڭ مازمۇنى ازىرگە تەك &ldquo؛گيتا مەن زيتا&rdquo؛ ءۇندى كينوسىنىڭ جاۋھارىنىنىڭ جەلىسىن مەڭزەپ تۇرعان سەكىلدى. دەسەك تە, ءبىزدىڭ كينو تۋىندىنىڭ فينالى وريگينالدى بولار دەگەن بار. مۇندا مەلودرامانىڭ ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى &ndash؛ وتكىر الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق سارىنعا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە كوڭىل بولىنگەن. بۇنىڭ وزىنە ءدان ريزا بولدىق, ويتكەنى, بۇگىنگى شىعىپ جاتقان تەلەجوبالاردىڭ كوپشىلىگى نەگىزىنەن ليريكالىق-رومانتيكالىق گلامۋرلى سارىنعا, فورماعا شەكتەن تىس ءمان بەرۋدە.

بۇگىنگى تەلەجوبالاردىڭ تاعى ءبىر باس اۋرۋلارىنىڭ قاتارىندا &ndash؛ تۇرمىس شىنايىلىعى مەن سيۋجەتتى اڭگىمەلەۋ بارىسىنداعى قيسىن جەتىسپەۋشىلىگىنەن بولەك, تاعى ۇلتتىق ناقىشتى ەكراننان ايقىن كورسەتە الماۋى, اسىرەسە نازىك-كينەماتوگرافيالىق تۇرعىدا تولىققاندى (!) بەرە الماۋى. ماسەلەن, ؛ &ldquo؛تراكتورشىنىڭ ماحابباتى&rdquo؛ سەريالىندا جاسوسپىرىمدىك &ldquo؛كراسيۆايا ليۋبوۆ&rdquo؛ قيال-ارمانى بايقالىپ تۇر, ال اۋىلدىڭ شىنايى بەلگىسى, ءومىردىڭ رەاليستىك سيپاتى, تابيعي اۋىل تۇرمىسى ياكي زامانا كەلبەتى از اڭعارىلادى. كەلەسى ءبىر وكىنىشتى مىسال &ldquo؛پالەنشەەۆتەر&rdquo؛ جوباسى بۇنىڭ جاعىمدى تۇسى &ndash؛ شۇكىر, كريمينالدى جانە شەكتەن تىس ليريكالىق كومپونەنتتەرى ايتەۋىر كوپ ەمەس. دەگەنمەن, كەمشىن تۇستارى بار: كومەديالىق سارىنىنىڭ ماعىنالىق-مازمۇن دەڭگەيى تىم تومەن &ldquo؛نيزكيي ۋروۆەن چۋۆستۆا يۋمورا&rdquo؛ جانە ەكى مينۋت سايىن كادر سىرتىنداعى شۋلى كۇلكى جابىستىرما دىبىس ەففەكتىسى كورەرمەنگە تەلەحيكايانى تاماشالاۋعا كەدەرگى كەلتىرەدى. ال ەڭ باستى كەمشىلىگى &ndash؛ كەيىپكەرلەرىنىڭ رۋحاني جانسارايىنىڭ تايازدىعى اشىقتان-اشىق, اپ-ايقىن اڭعارىلىپ تۇرۋى. كوتەرلىپ وتىرعان الەۋمەتتىك تاقىرىپتارىنىڭ دەڭگەيىنىڭ ۇساقتىعى ءتىپتى جاعا ۇستاتادى. وسى ىسپەتتەس ارزان الايدا, وتباسىلىق-تۋىسقاندىق سيپاتتى بۇركەمەلەنىپ, جامىلعان تۋىندىلار تىم كوبەيىپ كەتتى. ناتيجەسىندە قوعام اراسىندا رۋحاني ءداستۇرلى وتباسىلىق قۇندىلىقتار ناسيحاتتالۋدىڭ ورنىنا, كەرىسىنشە جالىقتىرىپ جاتىر. مىسالى, كۇنى بويى جاستارعا وتباسى دەگەن ءسوزدى مىڭ قايتالاي بەرسە, ولار ەشۋاقىتتا وتباسى قۇرمايتىنداي پسيحيكالىق جاعدايعا دۋشار بولار. بۇدان گورى وتباسىلىق قۇندىلىقتارعا باسقاشا قىزىقتىرۋ تاسىلىمەن كورسەتپەك ءلازىم. مىسالى, كورەي سەريالدارىندا &ldquo؛سەن وتباسىن قۇر!&rdquo؛ دەگەن داڭعازا ناۋقانشىل ۇران بايقالمايدى, ايتكەنمەن, بايىپتىلىقپەن جانە تىم-تىرىس &ldquo؛وبستانوۆكا&rdquo؛ &ndash؛دا بەينەلەگەنگەن كۇندەلىكتى وتباسىلىق قارىم-قاتىناستار قۇددى ءبىر سيقىرلى جايما-شۋاق الەم سىقىلدى كورىنىپ كەتە بارادى. اسىرەسە, شاي ىشكەندەرىن ايتساڭدارشى! بىر-بىرىنە باستارىن قاتتى يزەپ, باياۋ عانا كەسە ۇسىنعانداعى تۇستارىن كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىڭىزشى. بۇل دەتال- كورەي, جالپى شىعىس فيلمدەرىنە جاراسادى, سەبەبى اتالمىش دەتالدەر -ولاردىڭ ءتول ۇلتتىق ناقىشىنىڭ كورىنىسى. ەگەر تۋرا وسىنى اعىلشىن, نەمىس نەمەسە بەلگيالىق رەجيسسەر پايدالانسا, تىم جاساندى, &ldquo؛فالشيۆو&rdquo؛ ورىنسىز كورىنەر ەدى. ماسەلەن, امەريكانىڭ كەز كەلگەن تەلەسەريالىندا ابدەن جاۋىر بولعان ۇلكەن جۇك كولىگىندە سيگارا تارتىپ, ۆيسكي ءىشىپ وتىرعان بەتى تاباقتاي (قالتاسىندا ەكى تاپانشاسى بار) جۇرگىزۋشى جول جيەگىندەگى ءدامحاناعا توقتاپ, ەسىكتى تەۋىپ اشاتىن ەپيزود تىم قۇرىماعاندا ءبىر رەت بولسىن كەزدەسەدى. ەندى ءسىز ەلەستەتىڭىزشى, ەگەر ءدال وسى ەپيزودتى يران نەمەسە اراب رەجيسسەرى پايدالانسا, قانشالىقتى ورىنسىز ءارى ماسقارا كورىنەر ەدى!!! ويتكەنى, كورەرمەن اراب ەلدەرىندە ىشىمدىك ىشۋگە قاتاڭ تىيىم سالىنعان, ءتىپتى ەسىكتى تەپپەك تۇگىلى, قاتتى اشۋدىڭ ءوزى بەيادەپ, كەرەك دەسەڭىز حارام دەپ ەسەپتەلەتىنىن بىلەدى. ايتپاقشى, بۇل دا اراب ەلدەرىنىڭ ۇلتتىق ناقىشى ءھام ونى ولاردىڭ كينولارىنان ۇنەمى اپ-ايقىن كورە الامىز.

ال بىزدە شە؟ قازاق ۇلتتىق ناقىشتارى, ونىڭ ىشىندە ماقتانارلىقتاي ءوزىمىزدىڭ جەرگىلىكتى ىرىم-جورالعىلاردىڭ ءوزى بايقاعان ادامعا ەلىمىزدە كەڭ تارالعانى جانە بىرەگەيلىلىگى بەلگىلى. مىسالى, ءماجيت بەگالين, شاكەن ايمانوۆ, سۇلتان قوجىقوۆتىڭ كينو تۋىندىلارىنان سوۆەتتىك لەپتەن گورى, ۇلتتىق لەپ كوبىرەك ەسەدى. شاكەن ايمانوۆتىڭ &ldquo؛اتامەكەن&rdquo؛ ءفيلمىنىڭ العاشقى كادرىنان-اق, تەك دومبىرا ءۇنى ەستىلىپ قانا قويماي, بارلىق بەينە &ndash؛ قازاقى سيمۆوليكاعا تولى: اۋىل ەستەتيكاسى, سىلاقتى اياقپەن يلەۋ, اقساقالدىڭ دانا ۇنسىزدىگى جانە كادرداعى سارى دالا كەڭىستىگىنىڭ وتە ورىندى ءارى ايرىقشا ۇيلەسىمدى كورىنىس تابا بىلگەنى ت.ب. ارينە, جاپونيانىڭ سەگۋن داۋىرىنەن كەلە جاتقان ەكى مىڭ جىلدىق داستۇرشىلدىگىمەن جارىسۋعا &ndash؛ ەرتەرەك, دەسەك تە, ءبىزدىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىمىزدى جوق دەپ اتۋعا ەشقالاي كەلمەيدى. ايتسە دە, كينو سالاسىندا ۇلتتىق ناقىش تۇرماق, كەيدە ءومىر قيسىنى, لوگيكا قيسىنى تابىلماي جاتادى. مۇنى كەيبىر رەجيسسەرلەردىڭ دارىنىسىزدىعىنا, كەيبىر پروديۋسەرلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىكتەرىنىڭ جوقتىعىنا جانە ساپالى زاماناۋي تەحنيكانىڭ تاپشىلىعىنا سىلتەي سالۋعا بولار ەدى. ءبىراق, بۇل ماسەلەنىڭ باقانداي 25 جىلدىڭ ىشىندە تىم باياۋ شەشىلىپ كەلە جاتقاندىعى &ndash؛ قازاق كينەماتوگرافياسىنىڭ &ldquo؛سيستەمنايا پروبلەما&rdquo؛ەكەندىگىن دالەلدەپ تۇر. اتالمىش ماسەلە نەدەن تۋدى؟ رەجيسسەرلەر قابىلەتسىز سەناريستەرگە سىلتەيدى, سەناريستەر دارىنسىز رەجيسسەرلەرگە سىلتەيدى, رەجيسسەرلەر مەن سەناريستەر اڭگۇدىك پروديۋسەرلەرگە قوسىلا سىلتەيدى. ال پروديۋسەرلەردىڭ پىكىرىنشە: ء&ldquo؛بىزدىڭ كورەرمەننىڭ تالعامى ءالى وسكەن جوق!&rdquo؛ دەۋمەن الەك. كورەرمەنننىڭ كوپشىلىگى ءالى كۇنگە دەيىن جوعارى تالعامدى ۇلتتىق كينو تۋىندىلارىن سارعايىپ, اسىعا كۇتىپ وتىر... ال مەنىڭ ويىمشا بارلىق ماسەلە &ndash؛ cسەناريستەر مەن رەجيسسەرلەردىڭ ۇلتتىق ناقىشتى تۇسىنبەۋى نەمەسە تۇسىنگىسى كەلمەۋى, مەنسىنبەۋى, كەرەك دەسەڭىز ءتىپتى مۇلدە-مۇلدە نازارعا الماۋىندا بولىپ تۇر. ولار ۇلتتىق ناقىشتى جوقتان ىزدەيدى. ءابىلقايىر زامانىن قازبالايدى دا وتىرادى, ودان قالسا جانىبەك زامانىنا بارىنشا ۇڭىلەدى, ال شىنايى ۇلتتىق ناقىش &ndash؛ قازىرگى زاماندا, كانىگى حالىق اراسىندا امان-ەسەن ءجۇر! شاماسى وسىنى بۇگىنگى ونەر قايراتكەرلەرىنە سۇيىنشىلەپ جەتكىزۋ كەرەك!!!

ەندى &ldquo؛ەگىز عۇمىر&rdquo؛ تەلەحيكاياسى تۋراسىندا ءبىر اۋىز ءسوز ايتساق, سەريالدىڭ رەجيسسەرى قاناعات قۇرمانعازىۇلى &ndash؛ تيمۋر بەكمامبەتوۆ پەن ەرمەك تۇرسىنوۆ سىقىلدى ءمۇيىزى قاراعايداي شەتەل فەستيۆالدەرىنە قۇمار-اق ەمەس, بايان ەسەنتاەۆا مەن نۇرلان قويانباەۆ سىندى تىم جەڭىل كومەديالارعا دا عاشىق ەمەس, دەمەك, قاناعات مىرزانىڭ بۇگىنگى قازاق كينەماتوگرافياسىندا وزىندىك دارا جولى بار. سىنشىلار ايتۋى مۇمكىن: &ldquo؛ول دا ەكشنگە قىزىعادى &rdquo؛ دەپ. دەگەنمەن, ول ءتىپتى سول ەكشننىڭ وزىنەن ۇلتتىق ناقىش پەن ءوزىنىڭ قولتاڭباسىن ىلعي ىزدەيتىنىنە بەك سەنەمىن! ەڭ باستىسى, وسى باعىتتا كاسىبي ءوسۋ مۇمكىندىگى بار. ەندى سول ءبىر مۇمكىندىكتى پايدالانسا بولعانى.

اتالمىش تەلەحيكايادان ۇلتتىق قازاقى ناقىشتى, الەۋمەتتىك شىنايىلىقتى, بايانداۋ, بەينەلەۋ قيسىنىن كورەمىز دەگەن يگى نيەت بار. بۇيىرسا, اعىلشىنداردىڭ &ldquo؛شەرلوك&rdquo؛, امەريكالىقتاردىڭ &ldquo؛يگرا پرەستولوۆ&rdquo؛ سىندى الەم بويىنشا باسەكەگە قابىلەتتى, شىتىرمان سيۋجەتى اسا مازمۇندى ءارى تەرەڭ جۇيەلەنگەن سيپاتقا يە, وقيعا جەلىسى ءتىرى ءھام شىنايى ومىرگە تولى ء(تىپتى, سيۋجەت فەنتەزي بولسا دا), ءارى ءار دەتالى مەن ديولوگى كورەرمەنگە نانىمدى, ءتىلى شۇرايلى, جاندى تۋىندى بولار دەپ سەندىك! سەبەبى, &ldquo؛اراي مەديا گرۋپ&rdquo؛ ءجشس-نىڭ باس پروديۋسەرى &ndash؛ ايگۇل قىدىرعاليقىزىنىڭ ىقتيارلىعى مەن ىسكەرلىگىنە ءارى ستۋديا ديرەكتورى &ndash؛ الماس بولاتۇلىنىڭ جانە جالپى بارشا ءتۇسىرىلىم توبىنىڭ سەريال فينالىن دايىنداۋداعى كاسىبيلىگىنە دە ءۇمىت ارتىپ وتىرمىز. ۋاقىت كورسەتەر...

ريزا ىسقاق