ۇيدى كىم بۇلدىرەدى, ەلدى كىم بۇلدىرەدى؟

- ەلدى كىم, ءۇيدى كىم بۇلدىرەدى؟ ؛- دەپ سۇراپتى قارت نەمەرەسىنەن.

 ؛- اتا, ەلدى وسەكشى بۇلدىرەدى, ءۇيدى اقىلسىز بالا بۇلدىرەدى.

- جوق, بالام, ولاي ەمەس! ەسىڭدە بولسىن, اقىلسىز باسشى ەلدى بۇلدىرەدى, اقىلسىز ايەل ءۇيدى بۇلدىرەدى. اكىم &ndash؛ اقىلسىز بولسا &ndash؛ ەل توزادى, وسەك اكىمدى وسىرمەيدى. وسەكتى تىڭداۋ - اكىمگە جاراسپايدى, وسيەتتى تىڭداماۋ تاقتاعى حانعا جاراسپايدى, - دەپتى قاريا.

- ۇيدەگى التىن قازىق كىم؟ ؛- دەپتى قارت.

- اتا, ۇيدەگى التىن قازىق ەر جىگىت, - دەپتى نەمەرەسى.

 ؛- جوق بالام, ۇيدەگى التىن قازىق &ndash؛ انا. انا اقىلدى بولسا, بالا دانا بولادى. انا تاربيەسى قىزعا ۇلگى, اكە تاربيەسى ۇلعا ۇلگى. انا اقىلشىڭ, اكە قامقورشىڭ, اعاڭ قورعاۋشىڭ, ءىنىڭ سۇيەنىشىڭ, قارىنداسىڭ قاناتىڭ ەكەنىن ۇمىتپا. انانى سىيلاماعاننىڭ اقىلى كەم, اكەنى سىيلاماعاننىڭ جاقىنى كەم. انانىڭ مەيىرىمى كوزىندە, ىقىلاسى كوڭىلىندە, اقىلى سوزىندە, - دەيدى قارت.

- ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن نە قاجەت؟ ؛- دەپتى قارت.

- اتا, ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن التىن, اقشا, نان, مال قاجەت, - دەپتى بالا.

 ؛- جوق بالام, ادامنىڭ ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن سۋ, وت, تۇز, قىز, اقىل قاجەت. سۋ تىرشىلىكتىڭ ءنارىن بەرەدى, وت ءومىردىڭ ءسانىن بەرەدى, تۇز استىڭ ءدامىن كەلتىرەدى, قىز كوڭىلدىڭ ءسانىن كەلتىرەدى, اقىل ءومىردىڭ ءمانىن بەرەدى. ادام اقىلمەن اعايىندى تابادى, اقىلسىز ادام اعايىننان بەزەدى, - دەپتى قارت.

 ؛- شىندىقتى نە بۇزادى؟ ؛&ndash؛ دەپتى قارت.

- اتا, شىندىقتى ءتىل بۇزادى, - دەپتى.

 ؛- دۇرىس, بالام, شىندىقتى ءتىل بۇزسا, وكىنىشى كوبەيەدى, نە وسەك كوبەيەدى. شىندىقتى ءبىلۋ قيىن, ايتىلعان ءسوزدى توقتاتۋ قيىن. ادال ادام شىندىقتى بىلسە, وسەك قىلادى. وسەك ەردى بۇزادى. وسەكتى كوپ ايتقان شىندىقتى بىلمەيدى, شىندىقتى بىلگەن وسەكشىگە ەرە بەرمەيدى. ومىردە شىندىقتى وسەك بۇزادى, - دەپتى قارت.

 ؛- ادامعا اقىل بەرەتىن كىمدەر؟ ؛- دەپتى قارت.

 ؛- انا ءتىلى عوي اقىل بەرەتىن, - دەپتى نەمەرەسى. &ndash؛

 ؛جوق بالام, انا ءتىلى ويدى وسىرەدى. ادامعا اقىل بەرەتىن اتا-انا, ۇستاز, دوسى ەكەنىن ۇمىتپا. اتا-انا اقىلىن بالاسى مەن قىزىنا ايتادى, ۇستاز شاكىرتىنە ايتادى. جاقسى اقىل ادامدى تەز ەسەيتەدى. ادامعا اقىل بەرەتىن ادال دوس. ادال دوس اقىلشىڭ, اقىلشى دوس &ndash؛ جاقىنىڭ. دوسى كوپتىڭ تابىسى كوپ, تابىسى كوپتىڭ جاقىنى كوپ. دوستىقتىڭ كوزى اقىلدان باستالادى, - دەيدى قارت سوندا.

 ؛- ادامنىڭ اقىلى قايدا؟ ؛- دەپتى قارت.

 ؛- ادامنىڭ اقىلى تىلىندە, اتا, - دەپتى جىگىت. - جوق بالام, ءتىل اقىلدىڭ ايناسى, اقىل ءىستىڭ پايداسى. ەسىڭدە بولسىن, حاننىڭ اقىلى تاعىندا, اكىمنىڭ اقىلى جانىندا, عالىمنىڭ اقىلى باسىندا, انانىڭ اقىلى جاسىندا, جىگىتتىڭ اقىلى جاقسىلىعىندا, اقىماقتىڭ اقىلى كىم كورىنگەننىڭ قالتاسىندا, - دەپتى قارت.

- دوستىقتى نىعايتاتىن نە؟ ؛- دەپتى قارت.

- اتا دوستىق پەن جولداستىقتى ىنتىماق, بىرلىك, تەڭدىك, تۋىستىق, باۋىرمالدىق نىعايتادى.

- دۇرىس, بالام, سەنىڭ ايتقانىڭ دوستىق پەن جولداستىقتى دامىتادى. ەسىڭدە بولسىن, شىن دوستىڭ اقىلدىعا ءتان ەكەنىن ۇمىتپا. ومىردە دوس بولۋدى ويلاساڭ &ldquo؛سالەمەتسىز بە, كەشىرىڭىز, راحمەت, ساۋ بولىڭىز, سالەم ايتىڭىز, رۇحسات پا؟&rdquo؛ دەگەندى ۇيرەن. سالەمدەسۋدى بىلگەن كەشىرە دە بىلەدى, كەشىرە بىلگەن راحمەت تە ايتا بىلەدى. ءجون ءسوز كوڭىلىڭدى وسىرەدى, ءجونسىز ءسوز ءومىرىڭدى وشىرەدى, - دەپتى قارت ءوز ويىن قوسىپ.

 ؛«؛بابالار ءسوزى &ndash؛ تاربيە كوزى»؛ دەپ دانا حالقىمىز بەكەر ايتپاعان عوي. سوندىقتان, ءاربىر تاربيەلى, يماندى, يبالى ۇل-قىزدارىمىز قاريالارعا جاقىن بولىپ, ول كىسىلەردىڭ ومىرلىك قازىنالارىنان ونەگەلى جولدارىن ۇيرەنىپ, اقىلدارىنا قۇلاق اسا ءبىلۋى كەرەك. قارياسىن سىيلاعان, اقىلىنا توقتاعان ۇرپاق ەشقاشان جامان بولمايدى.