ەسىك كولى مەن تۇرگەن سارقىراماسىنا پرەسس-تۋر

وتكەن سەنبىدە ؛الماتىنىڭ ىرگەسى ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنداعى تاريحي-مادەني جانە تۋريستىك ورىندارعا ءباسپاسوز تۋرى ۇيىمداستىرىلدى. ؛اتالمىش شاراعا ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ اكىمدىگى ۇيىتقى بولدى. ماقسات &ndash؛ ولكەنىڭ باي تاريحىن, تامىلجىعان تابيعاتىن تانىستىرا ءتۇسۋ. ايماقتىڭ تۋريستىك الەۋەتىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ.

جۋرناليستەر ايالداعان العاشقى جەر &ndash؛ "ەسىك" مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۇراجايى. بۇل &ndash؛ بىرەگەي ورىن. "التىن ادام" ەسكەرتكىشىنىڭ مەكەنى. 2010 جىلى اشىلعان مۇراجايعا بۇگىندە كەلۋشىلەر كوپ. الىس-جاقىن شەتەلدىك قوناقتاردىڭ دا قاراسى سايابىرسىعان ەمەس. جۋرناليستەر بارعان كەزدە مۇراجاي ءىشى گەرمانيالىق تۋريستەرگە تولى بولدى.

مۇراجايدا تەك جادىگەرلەر ساقتالىپ قانا قويماي, زەرتتەۋ دە جۇرگىزىلەدى. جۋرناليستەر قورىق-مۇراجاي اۋماعىنداعى قورعانداردىڭ بىرىندە ءجۇرىپ جاتقان ارحەولوگيالىق جۇمىستاردى تاماشالادى. اۋداندا 300-دەن اسا قورعان بولسا, سونىڭ ء82-سى قورعاۋ ايماعىندا ورنالاسقان. جۋرناليستەر ساپارى وسى قورعانداردىڭ ءبىرىن اشۋ جۇمىسىمەن تۇسپا-تۇس كەلىپتى. ؛قورعاندى زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ بارىسىمەن قورىق-مۇراجاي ديرەكتورى تاسقىن تويباەۆتىڭ ءوزى تانىستىردى.

وبالار ءبىر-بىر توبەشىككە ۇقسايدى. كەيبىرىنىڭ بيىكتىگى 5 مەترگە دەيىن. قورعانداردىڭ توبەشىك ىسپەتتەس بولۋىنىڭ وزىندىك سىرى بار. جەرلەنگەن ادامنىڭ ۇرپاقتارى دۇنيەدەن وتكەن باباسىنىڭ ءارۋاعىنا قۇرباندىق رەتىندە وبا ۇستىنە تاس قالاپ, توپىراقپەن بەتىن جاۋىپ وتىرعان. قۇرباندىق شالىنعان سايىن ءقابىر بيىكتەي تۇسەدى.

قابىردى تاسپەن قالاۋ ونىڭ تونالۋىنان ساقتاعان. الايدا تاس وبالاردى سىرتىنان زەرتتەۋگە كەدەرگى كەلتىرەدى. مۇراجاي باسشىسىنىڭ سوزىنشە, تاستان ەشقانداي لازەرلىك, رەنتگەن ساۋلەسى وتپەيدى. سوندىقتان قابىرلەر اشۋ ءتاسىلى ارقىلى عانا زەرتتەلەدى. وسىلايشا, ارحەولوگتار ءبىر عانا وبانى زەرتتەۋگە ۇلكەن كۇش-جىگەر مەن ەڭبەك جۇمسايدى. ارحەولوگتار سىرتتان شاقىرىلمايدى. مۇراجايدا ارنايى ارحەولوگيا ءبولىمى بار. قابىرلەردەن شىققان جادىگەرلەر ارنايى زەرتحاناعا جىبەرىلىپ, وبانىڭ قاي كەزەڭگە جاتاتىنى انىقتالادى.

تاسقىن تويباەۆتىڭ ايتۋىنشا, بيىل كەلۋشى شەتەلدىكتەردىڭ سانى ەرەكشە كوپ. وعان ديماش قۇدايبەرگەننىڭ ينستاگرامداعى "التىن اداممەن" تۇسكەن سۋرەتى سەبەپ بولعان. ءانشىنىڭ ەرەكشە جادىگەرگە قىزىققان شەتەلدىك جانكۇيەرلەرى ديماشتىڭ ەلوردادا وتكەن كونسەرتىنە كەلگەندە ارنايى وسى ولكەگە ات باسىن بۇرعان. سونداي شەتەلدىكتەردىڭ ءبىرى مۇراجاي ىشىندە ءجۇردى. 82 جاستاعى روبەرت ەسىمدى تۋريست ايەلىمەن اقش-تان, كاليفورنيا شتاتىنان كەلگەن.

قورىق-مۇراجايعا كىرگەندە الدىمەن ءدالىز قابىرعاسىنا ىلىنگەن ارحەولوگيالىق كارتا كوزگە تۇسەدى. كارتادا ەلدىمەكەن, عيباداتحانا, پەتروگليف سياقتى ەرتە تەمىر داۋىرىنە ءتان ەسكەرتكىشتەر بەينەلەنگەن. دالىزبەن ارى قاراي جۇرگەندە مۇراجايدىڭ ەكسپوزيسيالىق زالدارى باستالادى. العاشقىسى ساق مادەنيەتىنە ارنالسا, ەكىنشى زال "التىن ادامنىڭ" اشىلۋ تاريحىنا بايلانىستى. سونداي-اق "قازاقستان ارحەولوگياسى" زالى, كورمەلەر وتەتىن زال جانە بەكمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى مەموريالدىق كابينەتى جۇمىس ىستەيدى.

جۋرناليستەر مۇراجايدىڭ ەكىنشى زالىندا ورنالاسقان باستى جادىگەر &ndash؛ "التىن ادامدى" كورۋگە اسىقتى. مۇراجاي قىزمەتكەرلەرى قازاق مەملەكەتىنىڭ سيمۆولىنا اينالعان ەسكەرتكىش حاقىندا كوپتەگەن مالىمەتتەر بەردى. جادىگەردىڭ ءتۇپنۇسقاسى تولىقتاي ساف التىنمەن كومكەرىلگەن. ونىڭ ءار ەلەمەنتى ۇلكەن ماعىناعا يە. كيىمدەگى ءاربىر زات سول زاماننىڭ فيلوسوفيالىق, دۇنيەتانىمدىق تۇسىنىگىنەن حابار بەرەدى. قاڭقا سۇيەگىن زەرتتەي كەلە ونىڭ ەر بالا ەكەنى دالەلدەنگەن. بويى 165 سم بولعان. ساق زامانىندا, شامامەن ب.ز.ب. 5 عاسىرىندا ءومىر سۇرگەن. ونى كيىمى مەن قابىردەن تابىلعان 4 مىڭعا جۋىق التىن جاپسىرما ىشىندەگى 165 اڭدىق ستيلدەگى جاپسىرما ايعاقتايدى. «؛التىن ادامنىڭ»؛ باس كيىمى ياعني ءتاجى جانە ءمور قىزمەتىن اتقارعان قولىنداعى ساقيناسى ونىڭ بيلەۋشى بولعانىن بىلدىرەدى. سايكەسىنشە, بۇل جادىگەر 2500 جىل بۇرىن قازاق جەرىندە مەملەكەت بولعانىنىڭ زاتتاي ايعاعى.

"ەسىك" مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۇراجايىندا وسىنداي قۇندى دەرەكتەرگە قانىق بولعان جۋرناليستەر ساپارى ەسىك كولىندە جالعاستى.

كول ەسىك قالاسىنان وڭتۇستىككە قاراي 17 شاقىرىم جەردە, ەسىك شاتقالىندا, تەڭىز دەڭگەيىنەن 1759 مەتر بيىكتىكتە ورنالاسقان. عالىمداردىڭ دەرەگىنشە, كول 8-10 مىڭ جىل بۇرىن تاۋ جىنىستارىنىڭ ىعىسۋىنان پايدا بولعان. تابيعي جولمەن قالىپتاسقان بوگەتكە تاۋ مۇزدىقتارى, قار, جاۋىن-شاشىن cۋى جينالىپ, تاۋ ارالىعىنداعى اسەم كولگە اينالعان.

اسپانمەن شاعىلىسىپ, ەرەكشە تۇسكە كومكەرىلىپ جاتقان كول سۋى بۇرىن بۇدان دا ۇلكەن بولعان دەسەدى. اڭگىمە سۋدىڭ 1963 جىلعى سەلگە دەيىنگى دەڭگەيى تۋرالى. ؛اپاتقا دەيىن مۇندا اۆتوبۋستار ايالدايتىن اۆتوۆوكزال بولعان. ونىڭ قيراعان عيماراتى ءالى كۇنگە دەيىن تۇر. كەزىندە سول جەرگە الماتىدان دەمالىس كۇندەرى ءار جارتى ساعات سايىن اۆتوبۋس قاتىناعان. كەلۋشىلەرگە ارنالعان ءقوناقۇي, مەيرامحانا, مونشا, شاشتاراز, بي الاڭدارىنا دەيىن جۇمىس ىستەگەن. كولگە قالا تۇرعىندارىنان بولەك, قازاقستانعا كەلگەن مەملەكەت باسشىلارى, شەتەلدىك مەيماندار سوقپاي كەتپەگەن. بۇل جەر د.قوناەۆتىڭ دا ءجيى دەمالاتىن ورىندارىنىڭ ءبىرى بولعان. 1963 جىلعىاپاتقا قوناەۆتىڭ ءوزى كۋا بولعان دەگەن دەرەك بار. اپاتتان سوڭ 1973 جىلى سەلدەن قورعايتىن جاڭا بوگەتتەر, ەسىك وزەنىمەن ارتىق سۋ اعىپ كەتەتىن پلوتينا سالىندى. سونداي-اق تاسقىننىڭ كولگە قۇيىلعان تۇسىنا شليۋزدەرى بار بوگەتتەر دە بوي كوتەرگەن.

بۇگىندە كول قازاقستاندىقتاردىڭ سۇيىكتى ورنى. سۋ بەتىندە سەيىل قۇرام دەۋشىلەر ءۇشىن موتورلى قايىقتار جۇيىتكىپ تۇر. اۋماقتا تاماقتاناتىن جەرلەر دە جوق ەمەس. دەسە دە كوپشىلىك تامىلجىعان تابيعات اياسىندا كاۋاپ ازىرلەپ, اس-سۋىن دالادا ىشكەندى قۇپ كورەدى.

مۇنان سوڭ ەڭبەكشىقازاق اۋدانى ؛ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باسشىسى ؛مومۋنجان يسلاموۆ, اۋدان اكىمىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى دينارا ؛تيۋلەميسوۆا باستاعان ۇيىمداستىرۋشىلار جۋرناليستەردى فورەل شارۋاشىلىعىنا اپاردى.

شارۋاشىلىق قىزمەتىمەن تانىسقان سوڭ جۋرناليستەر باعدارلاما بويىنشا تۇرگەن سارقىراماسىنا جول تارتتى. باستاۋشى توپ جەرگىلىكتى جەردىڭ تاريحىمەن تانىستىرىپ, ولكەدە وتكەن ايتۋلى وقيعالار تۋرالى ماعلۇمات بەردى. سولاردىڭ قاتارىندا اتاقتى "قاراش-قاراش وقيعاسى" بولعان ماڭدى كورسەتتى. جارتى ساعاتتا كولىك جۋرناليستەردى تۇرگەن شاتقالىنىڭ ەتەگىنە اكەپ تىرەدى.

تۇرگەندە جالپى جەتى سارقىراما بار. جۋرناليستەر "ايۋلى" دەپ اتالاتىنا باردى. بۇرىندارى ايۋلار مەكەن ەتكەندىكتەن حالىق بۇل جەردى "ايۋلى" دەپ اتاپ كەتكەن. كولىك توقتايتىن جەردەن سارقىراماعا دەيىن 1300 مەتر. شىرشالارمەن كومكەرىلگەن تاستاق جول بيىككە قاراي تارىلا بەرەدى. ءارى يىرىمگە تولى. كەي جەرلەردە تىك كوتەرىلەتىن تۇستار بار.

وسىنداي جولدى باسىپ وتكەن سوڭ جارتاستىڭ قۋىسىنان 30 مەتر بيىكتىكتەن قۇلاي اققان سارقىراما شىعادى.

بۇل ؛&ndash؛ ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ اسەم جەرلەرىنە ارنالعان پرەسس-تۋردىڭ سوڭعى نۇكتەسى ەدى.