1721 جىلى امستەردامنان شىققان كارتادا الماتى مەن ابىلاي اتاۋلارى تابىلدى

تاريحتا مۇڭعۇل دەگەن حالىق, مۇڭعۇليا دەگەن مەملەكەتتىڭ بولعانىن دالەلدەيمىن دەپ, الەم ۋنيۆەرسيتەتتەرى مەن كىتاپحانالارىنىڭ كوپشىلىككە قولجەتىمدى دەرەككوزدەرىن شولىپ ءجۇرىپ, وزىمىزگە قاتىستى قىزىق ەكى مالىمەتتى تاۋىپ الدىم.

مىنا كارتا 1721 جىلى امستەردامدا شىققان ەكەن. carte de tartarie, تاتارلاردىڭ كارتاسى دەپ اتالادى, ەۋروپالىقتار سوناۋ پلانو كارپيني, ۆ. رۋبرۋك, م. پولو داۋىرىنەن باستاپ مۇڭعۇلداردى "تاتار", " تارتار" دەپ اتاعان.

كارتانىڭ تومەنگى سول جاق بۇرىشىندا lac issi - ىستىق كول تۇر.

ىستىق كولدىڭ جوعارى جاعىنا قاراساڭىزدار almalec دەگەن قالانى كورەسىزدەر, بۇل المالىق دەگەن ءسوز!

دەمەك, قازىرگى الماتى قالاسى 1721 جىلى المالىق دەپ اتالعان!

جۋىرداعى ءبىر پوستىمدا جازعام الماتى قالماق ءسوزى دەپ. اياعى -تى جۇرناعىمەن بىتەتىن جەر-سۋ اتاۋىنىڭ كوبى قالماقشا (مۇڭعۇلشا).

وسى كارتانى كورگەن سوڭ مىناداي وي كەلىپ تۇر: الماتىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى قازاقشا (تۇرىكشە) المالىق بولعان سەكىلدى, ال جوڭعارلار ونى ءوز تىلدەرىنە يكەمدەپ قالماقشا (مۇڭعۇلشا) ءالىمتى دەپ اتاعان بولۋى ءتيىس. كەيىنىرەك وسى قالماقشا اتاۋى الماتى فورماسىندا ساقتالىپ, تۇرىكشە اتاۋى ۇمىتىلىپ كەتكەن ءتارىزدى. ونىڭ سەبەبى ءبىر عاسىرعا جۋىق قالماقتارمەن جۇرگەن شايقاستار جانە جوڭعارلاردى قۇراعان مۇڭعۇل تايپالارىنىڭ جەڭىلىستەن سوڭ قازاققا ءسىڭىپ كەتۋى. تۇرىك حالىقتارىنىڭ ىشىندە مۇڭعۇلشادان كىرمە ءسوزدىڭ مولشەرى جاعىنان قازاق ءتىلىنىڭ ءبىرىنشى ورىندا تۇرۋى وسى رايىمىزدى راستاعانداي...

ەكىنشى قىزىق مالىمەت كارتانىڭ جوعارى جاعىنداعى
terres de ablay, ياعني ابىلايدىڭ جەرلەرى دەگەن ءسوز بولدى. سول جەرگە تاعى دا residence d ablay prince calmouc دەپ جازىپتى, بۇل قالماق پرينس ابىلايدىڭ ورداسى دەگەن ءسوز. كارتانىڭ اۆتورلارىنا قازاق حالقى بەيمالىم بولعان سەكىلدى, سوندىقتان ەۋروپالىقتارعا جاقسى تانىمال بولعان قالماقتاردىڭ ءپرينسى دەپ كورسەتىپتى. الدە مەن بىلمەيتىن شىنىمەن دە قالماق ابلاي دەگەن بولدى ما ەكەن, بىلەتىندەر پىكىر قوسار دەپ ۇمىتتەنەمىن. مەنىڭ ويىمشا بۇل ءوزىمىزدىڭ ابىلاي سەكىلدى, ويتكەنى ورداسى تۇرعان جەردى بۋراباي دەپ جازىلىپتى.

جالپى ەۋروپا ەلدەرىندە 1610-1890 جىلدارى ارالىعىندا شىعارىلعان ەلۋگە جۋىق كونە كارتانى شولىپ شىقتىم, قازاقتار تۋرالى مالىمەت كوپ ەمەس, وتە از. ال بارلىق كارتالاردا تارتار, قالماق, قالقا, مۇڭعۇل, وزبەك, قىرعىز, تورعاۋىت تب دەگەن سوزدەر تۇر. بۇل قازاق حاندىعىنىڭ حالىقارالىق ورتادا اسا بىلىنبەگەندىگىن كورسەتكەندەي بولدى. سوندىقتان, مىنا كارتادان المالىق جانە ابىلاي دەگەن سوزدەردى كورىپ, قۋانىپ قالدىم...

مۇرتازا بۇلۇتايدىڭ ؛facebook ؛پاراقشاسىنان الىندى