كاسپيي جاعاسىندا پوەزيا كەشى ءوتتى

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ كەشتىڭ شىمىلدىعىن ۇلتتىق ادەبيەتىمىز بەن مەملەكەت ىسىندە وشپەس ءىز قالدىرعان  ؛كەمەڭگەر تۇلعا قازاق ادەبيەتىنىڭ پوەزيا, پروزا, دراماتۋرگيا, سىن, پۋبليسيستيكا, اۋدارما جانرلارىنا قوماقتى ۇلەس قوسقان قارىمدى قالامگەر ءابىش كەكىلباەۆتىڭ قارت كاسپييدى سۋرەتتەگەن &ldquo؛تەڭىز جاعاسىنداعى وي&rdquo؛ ولەڭىمەن اشىلدى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ءيا, ماڭعىستاۋ دەگەندە ءابىش كەكىلباەۆتان كەيىن سابىر اداي اعامىز ەسكە تۇسەتىنى راس. كيەلى ماڭعىستاۋدى قالاي جىرلاساقتا جاراسادى. ويتكەنى تاريح تەرەڭىنە سۇڭگىگەن سايىن, ءجۇرىپ وتكەن ءار ءبىر جولى مەن وقيعاسى اڭىزعا اينالعان قاسيەتتى مەكەن.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ كەشتى ولكەمىزدىڭ بويتۇمارىنا اينالعان سابىر اداي اعامىزدىڭ «؛ماڭعىستاۋ»؛ اتتى جىرىمەن ء ؛ىزدىبايۇلى رينات جالعادى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ بارشاعا قۇشاعى اشىق, پەيىلى ءتۇزۋ, تاۋ-تاسىن ءتۇرتىپ قالساڭ, سويلەپ كەتكەلى تۇرعان شەشىرەلى مەكەن ماڭعىستاۋدىڭ جاس اقىنى, وتاۋىز وراق ءتىلدى نارقاسقا ۇلى فارحاد مۋساەۆتىڭ «؛ماڭعىستاۋ»؛ اتتى ولەڭىن ابابۇكىر پەريزات قالىڭ كورەرمەنگە تارتۋ ەتتى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ كاسپييدىڭ سۇلۋلىعى دا كوپ اقىننىڭ شابىتىن شاقىردى دەسەك ارتىق ەمەس.  ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ كاسپيي ولكە تۇرعىندارىنىڭ سىرلاس دوسى. قۋانىشتى دا, مۇڭدى دا, سەزىمدى دە تۋلاعان تولقىنعا اقتارعىمىز كەلىپ تۇرادى. ءدال وسىلاي كاسپييمەن سىرلاسقان ءور رۋحتى اقىن قىز شىنار تۇيەشيەۆانىڭ ؛ «؛كاسپييگە سىر»؛ جىرىن بەكتۇرسىنوۆا نۇرگۇلدىڭ وقۋىندا اقتاۋ تۇرعىندارى تىندادى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ قازاق پوەزياسىنداعى تۇعىرى تۇلعالاردىڭ ءبىرى, قازاق دالاسىنداعى اۋزىمەن قۇس تىستەگەن ايتۋلى شايىرلاردىڭ زاڭدى جالعاسى تولەگەن ايبەرگەنوۆ شىعارمالارىن پوەزيا كەشىندە اۋىزعا الماۋ مۇمكىن ەمەس. اقيىق اقىن ءوزىنىڭ از عانا عۇمىرىندا ۇلتتىق ادەبيەتىمىزدە وشپەستەي ءىز قالدىردى. تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ «؛انا»؛, ء«؛بىر جەتسە مەنىڭ اجالىم جەتەدى»؛ اتتى جىرلارىن حاسانوۆا جۇلدىز, بازارباي ينديرا وقىپ, ماڭعاز ولكەنىڭ اسپانىنا ۇشىردى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ مايداندا قورقاق جاۋىنگەر جەكسۇرىن بولسا, ادەبيەتتە جالعان جازۋشى جەكسۇرىن... كاۋسار بۇلاقتاي ساف تازا جىر, ناعىز مولتىلدەگەن پوەزيا دەپ جاڭاوزەندىك جاس اقىن تىلەگەن ءاليدىڭ جىرلارىن ايتساق ارتىق بولماس. پوەزيا كەشىندە اقىننىڭ ء«؛پىر بەكەتتىڭ, بەكەتى»؛ اتتى جىرىن ابابۇكىر پەريزات وقىدى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ءاردايىم قارا ولەڭگە دەگەن ماحاببات وتىن تۇتاتىپ وتىرتىن,  ؛ولەڭنىڭ ؛ تۇلا بويىنا, تابيعي بولمىسىن ەڭگىزىپ دارالانىپ تۇراتىن ماڭعىستاۋدىڭ تاعى ءبىر جاس اقىنى اسىلبەك جاڭبىربايدىڭ مان-اتا جىرىن كەلگەن كورەرمەن يرزابەكوۆا جانسايانىڭ وقۋىندا تىڭدادى. ؛

ادەبيەت سۇيەر قاۋىم ءۇشىن وتە تانىمال تۇلعا,  ؛مۇنارالى ماڭعىستاۋدىڭ ءتول اقىنى سۆەتقالي نۇرجان اعامىزدىڭ ولەڭدەرىن «؛پوەزيا كەشىندە»؛ جاستاردىڭ وقۋى بىردەن ءبىر پارىز دەپ بىلەمىز. ؛ ويتكەنى اقىن ءوزىڭنىڭ كوركەم ءسوز زەرگەرلىگىمەن ءبىزدىڭ رۋحاني ءومىرىمىزدى بايىتىپ, كوكىرەگىمىزگە ۇلتتىق سەنىم مەن سانا ۇيالاتىپ ءجۇر. سۆەتقالي نۇرجان اعامىزدىڭ «؛سەنىڭ نۇرىڭ»؛ اتتى جىرىن

ورالباەۆا اينۇر وقىدى.

-بۇل, «؛پوەزيا كەشى»؛ جاستار جىلى مەن «؛اباي مدك»؛ 45 جىلدىق مەرەكەسىنە وراي, «؛اق جول-جاستار»؛ جاستار قاناتىنىڭ تارتۋى. ماقساتىمىز, قازاق پوەزياسىنىڭ رۋحىن بيىكتەتۋ, ناسيحاتتاۋ. قارا ءسوزدىڭ ءقادىرىن تۇسىنەتىن حالىققا ەلىمىزگە, وبلىسىمىزعا تانىمال ازۋلى اقىنداردىڭ جىرلارىن ۇسىندىق. سونداي-اق, ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاق قازاق ادەبيەتىنىڭ جاۋھار جىرلارىن جاتتاسىن, ءبىلسىن دەگەن وي. بۇل اشىق اسپان استىنداعى پوەزيا كەشىن الداعى ۋاقىتا جالعاسىن تاۋىپ, داستۇرگە اينالدىرعىم كەلەدى. كەيىنگى بولاتىن كەشتەردە باسقا اقىنداردىڭ جىرلارىن توگەتىن بولامىز, دەيدى «؛اق جول-جاستار»؛ جاستار قاناتىنىڭ جەتەكشىسى عازيزا باقتيارقىزى.

قازاق پوەزياسىنا جۇرەكتەن شىققان نازىك ليريزم مەن سانانى سىلكىندىرەر شىنشىل سەزىمىن اكەپ اجارلاندىرعان, كوكتەمگى اق جاۋىنداي تۇرلەندىرگەن اقۇشتاپ باقتىگەرەەۆا. بۇگىنگى, ۇرپاققا ايتىلعان اقىل-وسيەتى, تاڭبا باسقانداي جازعان ويلارى اقىننىڭ ولەڭىندە سايراپ تۇر. سونىڭ ءبىرى «؛سىڭىلگە سىر»؛ اتتى جىرى. كەشتە بۇل جىردى جىرسۇيەر قاۋىمعا شارانى ۇيىمداستىرعان عازيزا باقتيارقىزى وقىدى.  ؛

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ قازاقتىڭ ليريك اقىنى, مۇزبالاق اقىن, ماحاببات تاقىرىبىنىڭ جىرشىسى مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ جىرلارى دا پوەزيا كەشىندە ورىندالدى.

سونىمەن قاتار, اقشاگۇل رامازانوۆا, مۇحتار شاحانوۆ, انار شامشادينوۆا, قالقامان سارين, اقبەرەن ەلگەزەكتىڭ دە ولەڭدەرى وقىلدى.

 ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ ؛ «؛رۋحاني جاڭعىرۋ»؛ اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان شارادا كورەرمەن ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ, ۇيىمداستىرۋشىلارعا راحمەتىن ايتتى.

 ؛