• usd 468.56

  • eur 497.56

  • rub 7.3

  • cny 67.18

29 ناۋرىز, 17:21:46
الماتى
+35°

31 شىلدە, 2019 ەكونوميكا

تەڭگەگە ءبىر ەمەس ءۇش جاقتان قىسىم ءتۇسىپ تۇر

قازاقستان نارىعىندا كەشەلى بەرى ءبىر دوللاردىڭ قۇنى 385 تەڭگەدەن اسىپ تۇر. ال ەندى تەڭگەنى قاشانعا دەيىن قالىپتى ۇستاۋعا بولادى؟ ساراپتاپ كوردىك....

مامانداردىڭ پايىمىنشا, ءقازىر تەڭگەگە ءۇش جاقتان قىسىم ءتۇسىپ تۇر. الەمدىك نارىقتاعى قۇبىلمالى مۇناي باعاسى, رەسەي نارىعىنداعى ءرۋبلدىڭ تومەندەۋى, دوللارعا دەگەن سۇرانىستىڭ ارتۋى تەڭگەنىڭ قۇنسىزدانۋىنا جول اشىپ وتىر.

بۇعان قاتىستى ماماندار:

«؛قازىر كورشى رەسەي ەلىندە دە ءرۋبلدىڭ قۇنسىزدانىپ تۇرعان تۇسى. دەڭگەيى قىرعىزدىڭ سومىنان دا تومەندەپ قالعان رەسەي ءرۋبلىنىڭ بۇلايشا ارزانداۋى رەسەيمەن ەكونوميكالىق سەرىكتەس ەلدەرگە دە جەڭىل ءتيىپ تۇرعان جوق. كەلتىرىلگەن دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, 2019 ؛ جىلدىڭ سوڭىنا قاراي بۇرىنعى كەڭەس وداعىنا مۇشە ەلدەردىڭ ءبىرقاتارى ءبىر عانا ءرۋبلدىڭ قۇنسىزدانۋىنان  ؛10 ميلليارد دوللارعا دەيىن شىعىن كورەدى. ويتكەنى ارمەنيا, گرۋزيا, ۋكراينا, وزبەكستان قازاقستان ءتارىزدى ەلدەر رەسەيمەن اراداعى قاراجات اۋدارىمدارىنا تاۋەلدى»؛, - دەيدى.

جالپى, 2019 جىل باستالعالى رەسەي ءرۋبلى ەڭسە تىكتەي الار ەمەس. ءرۋبلدىڭ كۇننەن كۇنگە قۇنىن جوعالتىپ جاتقانىنا قاتىستى قازىردە ەكونوميست-ساراپشىلار تىم الاڭداپ وتىر. ساراپشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا, رەسەي ۆاليۋتاسىنىڭ بۇلايشا قۇنسىزدانۋى تەڭگەگە اسەر ەتپەي قويمايدى. «؛سوندىقتان ءبىز ءۇشىن ءقازىر قاجەتتىسى ءرۋبلدىڭ ەڭسە تىكتەۋى»؛ دەيدى ساراپشىلار. بۇل رەتتە ەكونوميست-ساراپشى, مارال تورتەنوۆا: «؛رەسەيدىڭ ورتالىق بانكىنە ءرۋبلدى تەجەپ ۇستاپ تۇرۋ ارزانعا سوعىپ تۇرعان جوق. ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز رەسەيگە بايلانىپ تۇرعاندىقتان بۇل جەردە رەسەيدىڭ ۆاليۋتاسىنىڭ قۇنسىزدانۋى بىزگە اسەر ەتپەيدى دەۋگە نەگىز جوق. ازىرگە ۇلتتىق بانك تەڭگەنىڭ باعامىن قالىپتى ۇستاپ تۇرا الادى. ءبىراق بۇل ۋاقىتشا قۇبىلىس. ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز تىكەلەي مۇنايدان تۇسەتىن تۇسىممەن تولىعىپ وتىرعاندىقتان بۇل جەردە ءبىز الەمدىك مۇناي باعاسىنا قاتىستى, ەلگە تارتىلىپ جاتقان ينۆەستيسيالارعا قاتىستى دا بولجام جاساعانىمىز ابزال. ەگەر بولاشاقتا مۇنايدان تۇسەتىن ءتۇسىم ارتسا تەڭگە باعامى دا نىعايماق»؛ دەيدى. رەسەي رۋبلىنەن بولەك مۇنايدان تۇسەتىن تۇسىمگە قاتىستى مىناداي بولجامدار جاساۋعا بولادى: ا) ءبىرىنشى, پەسسيميستىك سەناريي. ؛ەگەر 2019-2020 جىلدار ارالىعىندا الەمدىك نارىقتاعى مۇناي باعامى 40 اقش دوللارىنا دەيىن تومەندەپ, احۋال قيىنداي تۇسەتىن بولسا, بىزگە مۇنداي جاعدايعا دا دايىن بولۋ كەرەك. وندا بيىلعى جىلدىڭ كوكتەمىنە جەتپەي تەڭگەنىڭ باعامى كۇرت تومەندەپ تاعى ءبىر دەۆالۆاسيا ورىن الادى. قازاقتا «؛جامان ايتپاي جاقسى جوق»؛ دەگەن ناقىل بار ەمەس پە؟ دامۋ جولىنا بەت بۇرعان ءبىزدىڭ ەلىمىز قازىردە بۇل باعىت بويىنشا دا جوسپارلار قۇرىپ, ءبىرشاما ىستەر اتقارۋ كەرەك. ءا) ەكىنشى, كونسەرۆاتيۆتىك بازالىق سەناريي. ؛ەگەر 2019-2020 جىلدار ارالىعىندا الەمدىك نارىقتاعى مۇناي باعامى 60-70 اقش دوللارىن قۇرايتىن بولسا, ءبىز ورتاشا بازالىق باعىتپەن ءجۇرۋدى ويلاستىرۋىمىز قاجەت. مۇنداي ساتتە الەمدەگى شيكىزات كوزىنىڭ باعامى 10 پايىزعا ءوسىم بەرەدى دەپ كۇتىلۋدە . بۇل بولجام دا جاعدايدى ورتاشا قالىپتا ۇستاپ تۇرادى. ؛ ب) ءۇشىنشىسى, وپتيميستىك سەناريي. ؛بۇل جاعدايدا الەمدىك نارىقتا مۇناي باعامى 85-90 اقش دوللارىن قۇرايدى دەپ كۇتىلۋدە. ال مۇنداي سەناريي ورىن السا ءبىزدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىمىز ودان ءارى قارقىندى بولا تۇسپەك. سەبەبى بۇل رەتتە الەمدىك شيكىزات كوزدەرىنىڭ قۇنى 20-25 پايىزعا دەيىن ءوسىم بەرەدى.

ارينە, ءبىز ءۇشىن ەڭ قولايلىسى وسى وپتيميستىك بولجام بولىپ تۇرعانى داۋسىز. مۇنداي باتىل بولجامدارعا حالىقتىڭ دا ءىشى جىلي تۇسەتىنى راس. سونداي-اق ماماندار ءبىزدىڭ ەلىمىزگە ەنەتىن ينۆەستيسيا الەۋەتى تومەندەمەگەنىن, كەرىسىنشە, ەلدە ينۆەستورلارعا قولايلى جاعداي جاسالىپ وتىرعانىن العا تارتۋدا. ماماندارىمىز «؛بۇل ماسەلە دە تەڭگەنىڭ باعامىن وسى قالىپتا ۇستاپ تۇرۋعا ىقپال ەتەدى»؛ دەسەدى. دەگەنمەن, ءبىز ءقازىر ازۋى ايدى بىلەگەن قىتاي ەلىنەن باستاپ ءبىرقاتار ەۋروپا ەلدەرى الدەقانداي زامان بولسا ابدىراپ قالماۋعا دايىندىق جاساپ جاتقانىن ەستەن شىعارماعانىمىز ءجون. ءبىز نەگىزىنەن قىتاي مەن رەسەيدى قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋداداعى باستى ارىپتەستەرى دەپ بىلەمىز. قىتاي ەلى بۇگىندە الەم حالقىنا اجداھاداي كورىنگەن قارجىلىق داعدارىس كەلە قالسا وعان توتەپ بەرۋ ءۇشىن بارىن سالىپ ساقتانىپ جاتىر. رەسەيدەگى جاعداي بىزگە بەلگىلى. ال وسى تۇستا ء«؛بىز دە قاراپ قالماۋىمىز قاجەت»؛, - دەيدى ماماندار.

بۇل رەتتە ەكونوميست-عالىم, ءجۇمادىلدا باياحمەتوۆ:  ؛ «؛جالپى, تەڭگە باعامىن قالىپتى ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن دوللارعا تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋىمىز كەرەك. ال ءبىزدىڭ التىن-ۆاليۋتا قورىنىڭ 40 پايىزى دوللارمەن جيناقتالىپ وتىرعانىن ەسكەرسەك, بۇل جەردە ساقتىق شارالارىن قاراستىرماۋعا تاعى بولمايدى. ءرۋبلدىڭ كۇن ساناپ قۇنسىزدانۋى ەكى ەل اراسىنداعى ساۋداعا كەرى اسەرىن تيگىزىپ, بىزگە تۇسەتىن ءتۇسىم كولەمى ازايادى. ەكونوميكانىڭ ىرعاقتى ءوسۋ نەگىزىن ينۆەستيسيالار لەگى قۇرايتىنى داۋسىز. راس, ينۆەستيسيالار تاسقىنى كەلىپ جاتىر, ءبىراق ءبىز وتاندىق كاسىپورىنداردىڭ جۇمىسىن جانداندىرماي دوللارعا تاۋەلدىلىكتەن قۇتىلا المايمىز. ەندەشە بولاشاقتا تەڭگەمىز جىل وتكەن سايىن قۇنسىزدانا تۇسپەسىن دەسەك, وتاندىق ءوندىرىستى دامىتۋعا بارىنشا كۇش سالعانىمىز ابزال. راس, ازىرگە ۇلتتىق بانك تەڭگەنىڭ باعامىن ۇستاپ تۇرا الادى. دەگەنمەن كەلەر جىل باسىنان-اق شيكىزات باعاسىنىڭ ءتۇسىپ, ەكسپورتتان تۇسەتىن ءتۇسىمنىڭ ازايعانىن ەسكەرسەك, ءبۇل-بىزدىڭ التىن-ۆاليۋتا قورىمىزعا قاۋپ توندىرەتىن جايت. ەستەرىڭىزدە بولسا, 1998 جىلى ۇلتتىق بانك تەڭگەنىڭ قۇنىن ۇستاپ تۇرۋى ءۇشىن ەكى ايدا 2,5 ملرد دوللاردان استام قارجى جۇمساپ جىبەردى. سوندىقتان بولاشاقتا بۇل رەتتە العىشارتتاردى قاراستىرۋ كەرەك. كورشى رەسەيدە بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق تۇرالاۋدىڭ سالقىنى بىزگە ءبارىبىر ءوز اسەرىن بەرەدى. دەمەك ۇكىمەتتىك تۇرعىدا ساقتىق شارالارىن قايتا قاراستىرۋ كەرەك. بۇعان قاتىستى وتاندىق ءوندىرىستى قولداۋدىڭ جاڭا شارتتارى تۇزىلگەنى ءجون. سەبەبى قازىردە رەسەي ءۇشىن سىرتقى ينۆەستيسيانىڭ ءتيىمسىز ەكەنى ناقتى بەلگىلى بولدى. رەسەيدەن ينۆەستيسيالار لەگى قاشىپ جاتىر. ءبىز بۇدان ساباق الۋىمىز كەرەك. سىرتتان كەلگەن ينۆەستيسيا قانشا جەردەن ءتيىمدى دەگەنمەن, ونىڭ قاۋىپتىلىگى دە بار. سوندىقتان الدەقانداي زامان تۋعاندا ينۆەستيسيا سىرتقا ىدىراي قاشپاۋى ءۇشىن وتاندىق ءوندىرىستى قولداۋعا بارىنشا نازار اۋدارۋىمىز كەرەك. دوللاردان ارىلۋعا دا, تەڭگەنىڭ باعامىن قالىپتى ۇستاۋعا دا, ءتۇسىمدى ارتتىرۋعا دا ىقپال ەتەتىن بىردەن-بىر فاكتور وسى»؛, - دەدى.

قارلىعاش زارىققانقىزى ؛

 ؛

"قامشى" سىلتەيدى

قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.

پىكىر قالدىرۋ

پىكىر