توقتامىس مەندەباەۆ: وركەنيەتتى ەل تەحنولوگياسى مەن عىلىمي تابىسىن ەشكىمگە ساتپايدى

«؛كوشپەلى تەحنولوگياعا جۇگىنۋ &ndash؛ الەمدىك تاجىريبەدە بار دۇنيە. ايتسە دە سىرتتان كەلەتىن تەحنولوگيانىڭ كولەڭكەلى جاقتارى بارىن دا ەسكەرۋىمىز كەرەك. شەتەلدىك تەحنولوگياعا جۇگىنۋ &ndash؛ تەحنولوگيالىق بوداندىققا ءتۇسىرۋى مۇمكىن. بۇل جەردە تاعى ءبىر ەسكەرەتىن دۇنيە &ndash؛ بىردە-بىر وركەنيەتتى مەملەكەت تابىستى عىلىمي جەتىستىكتەرىن, بەتكە ۇستار جاڭا تەحنولوگياسىن ەشۋاقىتتا ەشكىمگە ساتپايدى»؛,-دەيدى عالىم. شەتەلدىك تەحنولوگياعا جۇگىنۋ &ndash؛ تەحنولوگيالىق بوداندىققا ءتۇسىرۋى مۇمكىن.

&ndash؛ توقتامىس ءنۇسىپقۇلۇلى, ءوزىڭىز بىلەسىز, قازىردە ءبىز ەلدەگى ءوندىرىس ورىندارىن جانداندىرۋعا بارىنشا كۇش سالۋدامىز. جالپى, ءبىز ءبىر قاراعاندا شيكىزات بۇعاۋىن بۇزىپ, تەحنولوگيالىق وڭدەۋ سالاسىنا بەت بۇرىپ جاتقان ءتارىزدىمىز. ءسىز مامان رەتىندە وسىنداي قادامدارعا قانداي باعا بەرەر ەدىڭىز؟

&ndash؛ نەگىزىندە, مەملەكەت اۋماعىندا يننوۆاسيا ەكونوميكاسىن قالىپتاستىرۋ, نىعايتۋ وڭاي شارۋا ەمەس. يننوۆاسيا ەكونومي كاسىنىڭ نەگىزى وتاندىق عىلىمنىڭ جەتىس تىكتەرىنە, ونىڭ قوعامداعى سۇرانىسىنا تاۋەلدى. كەيىنگى ون شاقتى جىل ارالىعىندا ەلىمىز ءۇشىن بۇل وتە وزەكتى ماسەلە بولىپ وتىر.

بۇگىندە شيكىزات ەكونوميكاسىنان كەلەشەگى كەمەلدى وتاندىق ءوندىرىستى جانداندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن يننوۆاسيالىق دامۋعا بەتبۇرىس جاساۋ كەرەك ەكەندىگى قانشاما القالى ماجىلىستەردە كۇن تارتىبىندە تۇرىپ, بيلىكتىڭ جوعارى بۋىنىندا وسىعان قاتىستى ءتيىستى شەشىمدەر قابىلداندى. ءبىراق, وكىنىشكە قاراي, رەسمي ستاتيستيكا مالىمەتتەرى, كۇندەلىكتى ءومىر كورىنىستەرى جانە سىرتتان اعىلىپ كەلىپ جاتقان بۇيىم دار لەگى ازىرگە ەكونوميكاداعى ونداي وزگەرىستەردى بىلدىرمەيدى. كەرىسىنشە, جىل وتكەن سايىن رەسپۋبليكا بيۋدجەتىنىڭ نەگىزىن قۇرايتىن مۇنايدى شەتكە ساتۋدىڭ كولەمى ۇلعايىپ, تاسىمالداۋدىڭ جاڭا باعىتتارى اشىلىپ جاتىر. شيكىزات ەكونوميكاسىنىڭ مەملەكەت دامۋىنا تيگىزەتىن ەڭ ءقاۋىپتى كەرى اسەرى دە بار. ماسەلەن, ءار ەلدە جۇرگىزىلگەن الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەردىڭ بۇلجىتپاس عىلىمي دالەلدەرى شيكىزات ەكونوميكاسى ەڭبەك جاسىنداعى حالىقتىڭ تەك 10-12 پايىزىن عانا جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتەتىنىن كورسەتەدى. مۇنىڭ سالدارى حالىقتى وندىرىستەن شەتتەتۋگە اپارادى. ال وندىرىستەن شەتتەتىلگەن حالىق تۇتاستاي رۋحاني كەدەيشىلىككە, توقىراۋعا ۇشىراپ, قوعامدى الەۋمەتتىك كەلەڭسىزدىكتەر جايلايدى. وسىنى ەسكەرگەن ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز سوڭعى جىلدارى يندۋستريالدى-يننوۆاسيالىق جوبالارعا سەرپىن بەرۋگە كىرىستى. ايتسە دە, مەنىڭ ويىمشا, ءبىزدىڭ ەلدە بۇل جوبالاردىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋ جاعى كەمشىن. مىنە, بۇل رەتتە الدى مەن وسى ماسەلە شەشىلۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن.

 ؛&ndash؛ ءقازىر بىزدە يننوۆاسيالىق جوبالاردى ورىنداۋ ماقساتىندا شەتتەن كەلەتىن كوشپەلى تەحنولوگيا عا جۇگىنۋ جاعى باسىم. قالاي ويلايسىز, شەتەلدىك تەحنولوگيا قازاقتىڭ ەكونوميكالىق, يننوۆاسيالىق الەۋەتىن كوتەرۋگە بەيىم بە؟

&ndash؛ كوشپەلى تەحنولوگياعا جۇگىنۋ &ndash؛ الەمدىك تاجىريبەدە بار دۇنيە. ايتسە دە سىرتتان كەلەتىن تەحنولوگيانىڭ كولەڭكەلى جاقتارى بارىن دا ەسكەرۋىمىز كەرەك. شەتەلدىك تەحنولوگياعا جۇگىنۋ &ndash؛ تەحنولوگيالىق بوداندىققا ءتۇسىرۋى مۇمكىن. بۇل جەردە تاعى ءبىر ەسكەرەتىن دۇنيە &ndash؛ بىردە-بىر وركەنيەتتى مەملەكەت تابىستى عىلىمي جەتىستىكتەرىن, بەتكە ۇستار جاڭا تەحنولوگياسىن ەشۋاقىتتا ەشكىمگە ساتپايدى. سوندىقتان سىرتتان كەلەتىن كوشپەلى تەحنولوگيانىڭ كومەگىنە جۇگىنە بەرۋدەن بىزگە ساقتانعان ابزال. بۇل ۇردىسكە يەك ارتا بەرسەك, ءبىز كۇنى ەرتەڭ ەسكى تەحنولوگيالاردىڭ مۇراجايىنا اينالىپ, ءومىر بويى وزگەلەردىڭ سوڭىنان ەرىپ قانا وتىرۋىمىز مۇمكىن. ءقازىر ءبىزدىڭ قوعامدا «؛عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ, جاڭا تەحنولوگيانى جاساۋعا قارجى شىعارۋدىڭ قاجەتى قانشا؟ ونىڭ ورنىنا شەتەلدىك دايىن تەحنولوگيانى ساتىپ الىپ, ءوندىرىس ورىندارىن قۇرمايمىز با؟»؛ دەگەن كەرى تارتپا پىكىرلەر دە بار. اقيقاتىندا مۇنداي تاياز وي, جاڭساق پىكىرلەرگە ءقازىر ءومىردىڭ ءوزى جاۋاپ بەرە باستادى. قىرۋار قارجى شىعىنداپ, شەتەلدىك تەحنولوگيامەن ءونىم شىعاراتىن ءوندىرىس ورىندارىن سالتاناتتى تۇردە اشقان ءقايسىبىر مەكەمەلەر جارتى جىل وتەر-وتپەستەن ءۇنسىز جابىلىپ قالعان جايتتار دا كەزدەسەدى. بۇعان سەبەپ &ndash؛ شەتەلدىك تەحنولوگيا مەن جەرگىلىكتى شيكىزاتتىڭ ۇيلەسپەيتىنى. وسىدان بارىپ شىعارعان ءونىم ساپاسىز, ساتىلۋ قابىلەتى تومەن, ىشكى سۇرانىس ماردىمسىز. ەگەر بۇل كورىنىستىڭ كەلەشەكتە مولىنان ورىن الۋى مۇمكىن ەكەنىن تۇسىنسەك, ءبىز قازاقستان عىلىمىنىڭ اياعىنا تۇساۋ بولىپ, ادىمىن اشتىرماي تۇر عان بىرنەشە كەدەرگىدەن ءۇزىلدى- كەسىلدى ارىلۋىمىز قاجەت.

&ndash؛ ماسەلەن, اتاپ ايتقاندا, ول قانداي كەدەرگىلەر؟

&ndash؛ ەڭ باستىسى &ndash؛ تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا مەملەكەت تاراپىنان ورىن العان عىلىمعا دەگەن نەمقۇرايدىلىق. بىزگە ناعىز عىلىم مەن ونىڭ جۇبى جازىلماس سەرىكتەسىندەي بولىپ قالعان جالعان عىلىمنىڭ ارا-جىگىن اجىراتۋ كەرەك.

بىرىنشىسىن قولداۋ قاجەت. ال ەكىنشىسىنىڭ قوعامدا ءومىر ءسۇرۋىن بولدىرماۋ عا ءتيىسپىز. بۇعان قاتىستى ايتارىم, ءارتۇرلى سالاداعى الەمدىك عىلىمنىڭ دامۋ باعىتتارىنا, باعدارلامالارىنا زەر سالا وتىرىپ, عىلىمي قاۋىمعا, عالىمدارىمىز عا ناقتى عىلىمي جوبالارعا تاپسىرىس بەرىلۋى كەرەك. سوندا ومىرلىك كۇشى جوق, بۇگىن دە قارجىنى جالماپ جاتقان جالعان عىلىم وزىنەن-وزى جوعالادى.

&ndash؛ مىسال كەلتىرە الاسىز با؟ ءسىزدىڭ ويىڭىزشا, ناق ءقازىر ءبىزدىڭ قوعامعا قانداي عىلىمي جوبا اۋاداي قاجەت؟

&ndash؛ بۇل رەتتە ايتارىم, ماسەلەن, ءبىزدىڭ جەرىمىزدە قايتارىمدى تابيعي قۋات كوزدەرىنىڭ وتە ۇلكەن قورى بار ەكەنى بەلگىلى. ارزان, ءتيىمدى ەلەكتر قۋاتىن الۋعا بولاتىن جەراستى ىستىق سۋ كوزدەرىنىڭ كولەمى شارتتى وتىن تۇرىنە شاققاندا, ەلىمىزدەگى مۇناي-گاز قورلارىن قوسىپ ەسەپتەگەندەگى مولشەردەن ون ەسە كوپ. ەندى بۇعان ماڭگىلىك سارقىلماس ازىرگە يگەرۋسىز جاتقان جەل, كۇن قۋاتىن قوسا بەرىڭىز. مىنە, عالىمدارعا, ءتيىستى ۇكىمەت قۇرىلىمدارىنا 2022 جىلعا دەيىن ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن قايتارىمدى قۋات كوزدەرىن پايدالانۋعا تولىق كوشىرۋ تۋرالى ناقتى ستراتەگيالىق تاپسىرىس بەرىلسە... مۇنداي عىلىمي جوبا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر ەنگىزىپ, قۋاتتى مەملەكەتكە اينالۋىمىزعا ۇلكەن ىقپال جاسار ەدى. ەكىنشى ءبىر عىلىمي جوبا &ndash؛ جەر قويناۋىن داعى قازبا بايلىقتاردى, جەراستى تازا سۋ كوزدەرىن ىقشامدى, زالالسىز يگەرۋدىڭ جاڭا ادىستەمەلەرىن ومىرگە ەنگىزۋ. قازىردە كەن ورىندارىندا ەجەلدەن قولدانىلىپ كەلە جاتقان ءداستۇرلى ادىستەر شاحتا, اشىق كارەرلەردىڭ جەر قىرتىسىنا, جەراستى سۋ جۇيەلەرىنە تيگىزىپ جاتقان زالالدارىنىڭ ولشەمى, ەسەبى جوق ەكەنى بەلگىلى. بۇل ادىستەرمەن ءبىر توننا قازبا بايلىقتى الۋ ءۇشىن شامامەن ءجۇز توننا بوس تاۋ جىنىستارىن قوپارىپ, جەر بەتىنە تاسىمالداۋعا تۋرا كەلەدى. قانشاما قۋات, قارجى قايتارىمسىز ەڭبەككە جۇمسالادى. وسىعان بايلانىستى جەر قويناۋىنان ۇڭعىلاۋ جۇيەسى ارقىلى تەك قازبا بايلىقتاردى عانا الىپ شىعاتىن تەحنولوگيانىڭ نەگىزىن جاساۋ جوباسى قاجەت دەر ەدىم. جوبانىڭ ناتيجەسى &ndash؛ وندىرىلەتىن قازبا بايلىقتاردىڭ وزىندىك قۇنىنىڭ ونداعان ەسە تومەندەۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.

سونداي-اق مۇنداي ادىستەر جەر قويناۋىن ساقتاۋعا جانە ونىڭ باستاپقى تابيعي قالپىنا ەش زيانىن تيگىزبەس ەدى. مەنىڭشە, بۇعان قوسا يننوۆاسيالىق جوبالاردىڭ قاتارىنا جەل قۋاتىن يگەرۋ جانە الماتى قالاسىنىڭ اۋا كەڭىستىگىن زياندى قالدىقتاردان تازارتۋعا ارنالعان ۇسىنىستاردى دا جاتقىزۋعا بولادى. مىسالى, الماتىنىڭ تاۋ باۋرايىندا ورنالاسقانىن ەسكەرە وتىرىپ, قالانىڭ اۋا قاباتتارىنىڭ قوزعالۋ زاڭدىلىقتارىن, قىسىمىن جانە قىزۋىن زەرتتەپ, تاۋدان قالاعا قاراي جۇرگىزىلەتىن اۋا قىسىمى جوعارى جانە تومەن القاپتاردى جالعاستىراتىن قۇبىرلار جۇيەسىن سالۋعا بولادى. سوندا قۇبىردىڭ ەكى باسىنداعى اۋا قىسىمىنىڭ الشاقتىعى قۇبىردا وتە قۋاتتى, تىعىز, جىلدامدىعى ۇلكەن, باسقارىلاتىن جاساندى جەل وزەندەرىن تۋعىزادى دا, قۇبىردىڭ ىشىنە بويلاي ورنالاستىرىلعان تۋربينالار تىزبەگىنەن ەلەكتر قۋاتىن الۋعا بولادى. ال قۇبىردان شىققان اسا ەكپىندى جەل وزەندەرى الماتىنىڭ اۋا كەڭىستىگىن تازالاۋعا باعىتتالعان بولار ەدى. مۇنداي عىلىمي جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا اسا كوپ قارجىنىڭ, ۋاقىتتىڭ قاجەتى جوق. شامامەن ءۇش-تورت جىل جەتەدى.

&ndash؛ ءسىز بۇل ۇسىنىستارىڭىزدى جوعارىعا باعىتتاپ ايتىپ كوردىڭىز بە؟ نەلىكتەن, مۇنداي ۇسىنىستارىڭىز ەسكەرىلمەي ءجۇر؟

- بۇل ۇسىنىستار ءبىراز جەردە ايتىلدى. ەسكەرەتىن نارسە, عىلىمي يننوۆاسيالىق جوبالاردى تاڭداۋ, قارجىلاندىرۋ شارۋالارىندا اسىعىس, تاياز شەشىمدەر قابىلداپ, ناۋقانشىلىققا ۇرىنۋعا بولمايدى. بۇدان بىرنەشە جىل بۇرىن ەشبىر كاسىبي ساراپتامالارسىز عارىش باعدارلاماسى بويىنشا زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە بيۋدجەتتەن كوپ مولشەردە قارجى بولىنگەنى بەلگىلى. تەك بۇگىنگە دەيىن, باعدارلامامەن قانداي جوبالار جۇزەگە اسىرىلعانى, ناتيجەلەرى جانە قارجىنىڭ قالاي جۇمسالعانى بەلگىسىز. بەلگىلىسى &ndash؛ 60 ميلليون اقش دوللارىنا رەسەيدەن ساتىپ الىنىپ, عارىش كەڭىستىگىندە ءىز قالدىرماي جوعالىپ كەتكەن قازاقستاندىق كازسات-1 جەر سەرىگى. وعان كىم جاۋاپتى, ول جاعى &ndash؛ تاعى قۇپيا. مىنە, وسىنداي سالعىرتتىققا بوي الدىرماۋ ءۇشىن ءار عىلىمي جوبانى جان-جاقتى زەرتتەپ بارىپ قارجىلاندىرعان ءجون دەپ ەسەپتەيمىن.

&ndash؛ ءوزىڭىز بىلەسىز, قازىردە كوپتەگەن ەلدەر نانوتەحنولوگيانىڭ قارىمىنا جۇگىنۋدە. ءسىز ءبىزدىڭ وسىعان قاتىستى تىندىرىپ جاتقان شارۋالارىمىز تۋراسىندا نە ايتاسىز؟

&ndash؛ نانوتەحنولوگيا زەرتتەۋلەرىمەن ۇزاق جىلدار بويى اينالىسىپ كەلە جاتقان اتى الەمگە ايگىلى عالىمداردىڭ پىكىرىنشە, نانو تەحنولوگيا دەگەنىمىز &ndash؛ كەلەشەكتە جەكە اتومدار مەن مولەكۋلالاردىڭ ادام قولىمەن ۇيلەستىرگەن جيىنتىعىنان تۇراتىن, تۇرمىستا بەلگىسىز زات. جيىنتىقتىڭ عىلىمي نەگىزى, ىسكە اسىرىلۋ ادىستەرى, قولدانىلاتىن اسپاپ-سايمانداردىڭ تۇرلەرى ازىرگە بەيمالىم. ورىندالۋ ۋاقىتى تۋرالى جالپىلاما بولجامدار عانا ايتىلادى.

ال ءبىز نانوتەحنو لوگيا بولمىسىن انىقتاۋ ءۇشىن كولەمدى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە سايكەس جابدىقتالعان زەرتحانالارىمىزبەن ماماندارىمىزدىڭ جوقتىعىنا قاراماستان, بۇل سالاداعى جەتىستىكتەرىمىز جايىندا بارشا الەمگە جار سالا باستادىق. مۇنى ءوز تاراپىمنان دۇرىس دەپ ويلامايمىن. سەبەبى وركەنيەتتى ەلدەردىڭ دەنى بۇلاي ىستەمەيدى. ولار ابدەن سارالاپ, جەتىستىگىنە كوز جەتكىزىپ بارىپ جاڭالىقتارىن ءبىر-اق جاريا ەتەدى. ال ءبىز قىلاڭ ەتكەن دۇنيەنى جالپاق الەمگە جايىپ سالامىز...

&ndash؛ سوندا ءبىز نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ اشىلعان جاڭالىقتى جاريا ەتپەسەك, وندا ونىڭ وزىندىك قۇنى نەدە بولادى؟

&ndash؛ ەلىمىزدە عىلىم سالالارىن, اسىرەسە ونىڭ قولدانبالى ءتۇرىن دامىتۋ جولىندا الىنباس قامالداي بولىپ تۇرعان كەدەرگى &ndash؛ وتاندىق عىلىم مەن ىشكى ءوندىرىستىڭ اراسىن داعى بايلانىستىڭ السىزدىگى. جاڭالىقتاردى وندىرىسكە ەنگىزۋ مۇمكىندىگىنىڭ تومەندىگى. مۇنى ءسىز دە, مەن دە بىلەمىن. سەبەبى ەلىمىزدەگى ءىرى ءوندىرىس, كەن ورىندا رىنىڭ كوپشىلىگى شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ ەنشىسىندە. ولار ءوز ەلدەرىنىڭ مۇددەسىن قورعاۋ جولىندا جانە بانكتەردەن الىنعان نەسيەنىڭ كەلىسىمشارتتارىنىڭ باپتارى بويىنشا, ينۆەستيسيا رەتىندە قارجى ەمەس, وزدەرىندە شىعاتىن بۇيىمداردى اكەلۋگە ىنتالى.

ماقسات &ndash؛ ەلدەرىندە جۇمىس ورىندارىن ساقتاۋ, الىناتىن سالىقتى وزدەرىندە قالدىرۋ, سونىمەن بىرگە بۇيىمداردىڭ باعا سىن جاساندى تۇردە بارىنشا جوعارىلاتىپ كورسەتۋ, شىعىندارىن ۇلعايتۋ, ءسويتىپ تۇپتىڭ-تۇبىندە ءونىم نەمەسە پايدا بولىسىندە تيەسىلى ۇلەس سالماقتارىن كوبەيتۋ. بۇل ورايدا بىزگە دە وسى ساياساتتى ۇستانۋ كەرەك. ءبىز اشىلعان جاڭالىقتى جاريالاۋعا ەمەس, ونى ءوندىرىس ورنىنا ەنگىزۋگە, جاڭالىقتىڭ ۇلەس سالماعىن كوبەيتۋگە كۇش سالۋىمىز كەرەك. وندىرىسكە ەنە الماعان عىلىمنىڭ ءومىرى ۇزاققا بارمايدى. بۇل جەردە وسىنى قاتاڭ ەسكەرگەنىمىز ابزال.

- جالپى, قازىردە «؛قوعامدا جاڭاشىل يننوۆاسيالىق جوبالاردى قولدانىسقا ەنگىزۋگە ءقايسىبىر ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايلار دا كەدەرگى»؛ دەگەن پىكىرلەر دە بار. ءسىز بۇعان قوسىلاسىز با؟

&ndash؛ قوسىلۋعا بولادى. سەبەبى بۇگىندە مەملەكەتتىڭ مۇددەسى مەن مەملەكەتتىڭ اتىنان شەشىم قابىلدايتىن شەنەۋنىكتەردىڭ مۇددەسى قاراما-قايشى كەلىپ جاتاتىن قۇبىلىستار كەزدەسەدى. بىلايشا ايتقاندا, مەملەكەتكە ءتيىمدى جوبا, شەنەۋنىكتەرگە ءتيىمسىز بولۋى دا مۇمكىن. مىسالى, ءتيىستى ورىندا وتىرعان شەنەۋنىككە ەلدى مەكەندى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ەكى جوبا ۇسىنىپ كورىڭىزشى. ءبىرىنشىسى, ەسكى تاسىلمەن ون ۇڭعى بۇرعىلاۋ كەرەك. ەكىنشىسى, جاڭا ءادىس, وزىق تەحنولوگيانى قولدانىپ, ءبىر ۇڭعى بۇرعىلاپ, ەلدى مەكەنگە قاجەتتى كولەمدە سۋدى بەرۋگە بولادى. ارينە, شەنەۋنىك شىعىنى ون ەسە كوپ ءبىرىنشى جوبانى تاڭدايدى. ويتكەنى ونىڭ جەكە قالتاسىنا تۇسەتىن تابىسى ءبىر ۇڭعىعا قاراعاندا الدەقايدا كوپ بولادى عوي.

&ndash؛ وزىڭىزگە بەلگىلى, ءبىز, نەگىزىنەن, تابىستى شيكىزات كوزىنەن كورىپ وتىرمىز. ال ءقايسىبىر حالىقارالىق ساراپشىلار «؛ۋاقىت وتە كەلە شيكىزات كوزىنەن تۇسەتىن تابىس كولەمى ازايادى»؛ دەسەدى. ءسىز عالىم رەتىندە بۇل بولجامعا سەنەسىز بە؟

&ndash؛ راس, ءبىزدىڭ رەسپۋبليكا بيۋدجەتىنە سىرتتان كەلەتىن قارجىنىڭ قوماقتى بولىگى مۇناي, گاز, ۋران ساتۋدان ءتۇسىپ جاتقانى ستاتيستيكا مالىمەتتەرىنەن بەلگىلى. ءبىراق الەمدەگى قۋات كوزدەرىن پايدالانۋدى زەرتتەيتىن حالىقارالىقورتالىقتاردىڭ بولجامدارىنشا, كومىرسۋتەكتى كەن ورىندارىنىڭ جەرشارىنداعى بەلگىلەنگەن قورى شارتتى وتىن ەسەبىندە 350 ملرد توننا بولسا, ولاردى جىلدىق تۇتىنۋ كولەمى 15 ملرد توننا. وسىعان وراي «؛2025 جىلدان ءارى قاراي, كومىرسۋتەكتى قازبا-بايلىقتاردان وندىرىلەتىن قۋاتتى پايدالانۋعا باعىتتالعان ەكونوميكانىڭ كەلەشەگى بۇلىڭعىر»؛ دەگەن بولجامدار ايتىلۋدا.

بۇعان قاتىستى ايتارىم, ءبىز ءۇشىن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزدىڭ, ەگەمەن ەل رەتىندە ساقتالۋىمىزدىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى &ndash؛ يننوۆاسيا ەكونوميكاسى. ونىڭ نەگىزى &ndash؛بەرەرى مول. سوندىقتان ءبىز بولاشاقتا وتاندىق عىلىمنىڭ جولىندا تۇرعان جوعارىدا اتالعان كەدەرگىلەردى جويۋىمىز كەرەك. ونسىز قوعامدا وڭ وزگەرىستەربولا قويمايدى.

سۇحباتتاسقان: قارلىعاش زارىققانقىزى