بەرىك ءۋالي: كۇن تارتىبىندە – اشىقتىق جانە قوعاممەن كەرى بايلانىس

&ndash؛ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قازاقستان پرەزيدەنتى قىزمەتىنە كىرىسكەنىنە 4 ايدان استى. جالپى, ءوزىڭىز دە بىلەسىز, اقپاراتتىق كەڭىستىكتە قالىپتاسقان ءداستۇر بو­؛يىنشا, ءۇش ايدىڭ ىشىندە اتقارىلعان شارالاردىڭ قورىتىندىسى جاسالاتىن ەدى. الايدا, جاڭا پرەزيدەنتتىڭ 100 كۇندىك جۇمىسى جونىندە كوپ رەسمي اقپارات جاريالانبادى. مۇنىڭ قانداي دا ءبىر سەبەبى بولدى ما؟ الدە پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ايتپاقشى, سوزدەن گورى ناقتى ىسكە دەن قويدى ما؟

&ndash؛ ەڭ الدىمەن, تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحىندا ەكىنشى پرەزيدەنتتىڭ سايلانۋى &ndash؛ ەلىمىز ءۇشىن ۇلكەن تاريحي كەزەڭ. وزدەرىڭىز دە كۋا بولدىڭىزدار, بارشا حالىقتىڭ الدىندا انت بەرگەننەن كەيىن قاسىم-جومارت كەمەلۇلى مەملەكەت باسشىسى رەتىندە بىردەن جۇمىسقا بىلەك سىبانا كىرىسىپ كەتتى. مىنە, سول ۋاقىتتان بەرى كوپتەگەن ماڭىزدى ءىس-شارالار اتقارىلدى. حالىقارالىق كەزدەسۋلەر ءوتتى, وڭىرلەردى ارالادى, شەتەلدەرگە ساپارلادى, كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى.

پرەزيدەنت قىزمەتىنىڭ 100 كۇندىگىنە قاتىستى رەسمي باق-تا ماقالالار جاريالانىپ, تەلەارنالاردا سيۋجەتتەر بەرىلىپ جاتتى. ءبىراق ءدال وسى 100 كۇندىك قارساڭىندا ارىستا كۇللى قازاقستان جۇرتشىلىعىن الاڭداتقان توتەنشە وقيعا بولدى. ول ارىستاعى اعايىننىڭ عانا ەمەس, بۇكىل قازاقتىڭ قابىرعاسىن قايىستىرعان وتە قيىن جاعداي ەدى. پرەزيدەنت جەرگىلىكتى بيلىككە, قۇزىرلى ورگاندارعا شۇعىل تاپسىرمالار بەردى. كەشكىسىن, جۇمىس كۇنىنىڭ سوڭىنا قاراي ارىسقا ۇشىپ باردى. ەندى ول كەزدەگى احۋالدى وزدەرىڭىز دە جاقسى بىلەسىزدەر, باق-تان كوردىڭىزدەر.

مىنە, وسىنداي كۇردەلى ۋاقىتتا «؛مەن 100 كۇندە نە ءبىتىردىم»؛ دەپ ەمەس, ءدال سول سات­؛تە كومەككە ءزارۋ, ءبىراۋىز دەمەۋ كۇتكەن ەل­؛دىڭ جانىنان تابىلۋى ماڭىزدىراق بولدى. ارىس حالقى سول كۇنى پرەزيدەنتتىڭ تىكە­؛لەي قامقورلىعىن سەزىندى دەپ ويلايمىن. ؛

جالپى, مەملەكەت باسشىسىنىڭ ناۋرىز ايىنان بەرى اتقارعان جۇمىسى حالىقتىڭ كوز الدىندا.

وسى ۋاقىت ارالىعىندا قازاقستان پرە­؛زي­؛دەنتى 14 وبلىسقا جۇمىس ساپارىمەن باردى, 4 مەملەكەتتە بولدى, 2 ءىرى حالىقارالىق ساياسي ۇيىمنىڭ جۇمىسىنا قاتىستى. ونىڭ اراسىندا, وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر, سايلاۋ ناۋقانى ءوتتى.

سايلاۋدىڭ ەرتەسى كۇنى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. وعان جالپى, 66 باق-تان 107 جۋرناليست قا­؛تىستى, ونىڭ ء22-سى &ndash؛ قازاقستاندا تىركەل­؛گەن شەتەلدىك تىلشىلەر. سول پرەسس-كونفە­؛رەنسيادا 3 تىلدە 30-دان استام سۇراققا جان-جاقتى جاۋاپ بەردى. ياعني, پرەزيدەنت بارلىق جاعىنان, مەيلىنشە اشىق بولدى. الداعى ۋاقىتتا دا سولاي بولارىنا سەنىمدىمىن.

&ndash؛ جالپى, مەملەكەت باسشىسى وسى ءباسپاسوز ءماسليحاتىنان بولەك ءتورت ايدا باق-قا قانشا سۇحبات بەردى؟

&ndash؛ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ءتورت ايدا شەتەلدىك جانە وتاندىق باق-قا 10 سۇحبات بەردى. ولاردىڭ قاتارىندا مەم­؛لە­؛كەت باسشىسىنىڭ لاۋازىمىنا كىرىسە سالىسىمەن وزدەرىڭىزگە, ياعني «؛egemen qazaqstan»؛ جانە «؛ايقىن»؛ رەسپۋبليكالىق گازەتتەرىنە بەر­؛گەن سۇحباتى, رەسەيلىك «؛كوم­؛مەرسانت»؛, «؛روس­؛سييسكايا گازەتا»؛ باسىلىمدارى, «؛روسسيا»؛ تەلەارناسى, وزبەكستاننىڭ «؛ۋزا»؛ ۇلتتىق اقپاراتتىق اگەنتتىگى, امەري­؛كالىق white house chronicle تەلەحابارى, wall street journal گازەتى, يزرايلدىك israel hayom باسىلىمى, euronews تەلەارناسى, bloomberg اگەنتتىگى جانە بەلگىلى رەسەيلىك جۋرناليست الەكسەي پيۆوۆاروۆقا بەرگەن سۇحباتتارى بار. سوڭعىسى 21 شىلدەدە «؛31 كانال»؛ ارناسىنان فيلم رەتىندە كورسەتىلدى.

 ؛&ndash؛ پرەزيدەنتتىڭ ءوز جۇمىسىن وڭىرلەردى ارالاۋدان, جۇرتشىلىقپەن جۇزدەسۋدەن باستاعانىن ايتتىڭىز. بەرىك ءۋاليۇلى, بارشا جۋرناليستەر قاۋىمى وسى ساپارلار جونىندە العاشقى اقپاراتتى ءسىزدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاڭىزدان الىپ وتىردى. ءار اقپاراتتى مەملەكەت باسشىسىمەن كەلىسىپ وتىراسىز با, الدە شۇعىل حابار تاراتۋ ءۇشىن ءوزىڭىز دە شەشىم قابىلداي بەرەسىز بە؟

&ndash؛ ءيا, جاڭا ايتقانىمداي پرەزيدەنت 100 كۇندە ەمەس, ءتىپتى العاشقى ەكى ايدىڭ ىشىندە وڭىرلەردى ارالاپ شىقتى. بارعان جەرىنىڭ بارىندە جۇرتشىلىقپەن كەزدەستى. قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى, كاسىپكەرلەر, بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرى, جاستار, ءبارى دە ءوز ءوڭىرىنىڭ دامۋىنا از بولسا دا قولعابىس جاساعىسى كەلەدى. وسىنداي ماڭىزدى كەزدەسۋلەر كەزىندە كەيدە مەملەكەت باس­؛شى­؛سىنىڭ بىزگە نۇسقاۋ, تاپسىرما بەرۋگە نە­؛مەسە ءبىز تاراتقالى وتىرعان اقپارات­؛قا كوز جۇگىرتىپ شىعۋعا قولى تيە بەر­؛مەيدى. ونداي جاعدايدا, ارينە پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ نەمەسە ءبىرىنشى ورىنباسارىنىڭ كەلىسىمىن الىپ جاتامىز. جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىما الۋعا تۋرا كەلە­؛تىن ساتتەر دە بولادى. قازىرگى ەڭ جەدەل اقپارات تاراتۋ قۇرالى &ndash؛ الەۋمەتتىك جە­؛لىلەر. سوندىقتان كوپ جاعدايدا اقپاراتتى الەۋ­؛مەتتىك جەلى ارقىلى تاراتۋعا تىرىسامىز.

مەملەكەت باسشىسى اتاپ كورسەتكەن تۇيتكىلدى ماسەلەلەردىڭ شاشاۋى شىقپاي, بۇرمالانباي, ەلگە شۇعىل جەتۋىن قام­؛تا­؛ماسىز ەتەمىز, قاداعالايمىز.

مىسالى, توتەنشە جاعداي بولعان ارىس قالاسىنا باراتىنىن پرەزيدەنت ەكى كەش­؛­؛تىڭ اراسىندا ايتتى. شامامەن تۇنگى ساعات 22:00-گە تاياۋ ارىسقا جەتتىك. پرە­؛زي­؛دەنت بىردەن ارىستىقتار ورنالاسقان كو­؛مەك كورسەتۋ شتابىنا اتباسىن تىرەدى. حالىقپەن كەزدەستى, پىكىرلەستى. وسى ءساتتى ءبىز­؛دىڭ قىراعى كامەرالارىمىز دا قالت جى­؛بەر­؛مەي, ءتۇسىرىپ جاتتى. وتە جىلدام ارە­؛كەت ەتۋ كەرەك بولدى. ماسەلەن, ەكى-ۇش نى­؛سان­؛نىڭ اراسى 15-20 مينۋتتاي عانا. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ءتۇسىرىپ العان بەينەماتەريالدى ورتالىققا جىبەرىپ ۇلگەرمەيسىڭ. ونىڭ ۇستىنە قاۋىپسىزدىك ءۇشىن ارىستا ەلەكتر ەنەرگياسى سوندىرىلگەن, ينتەرنەت وتە ءالسىز بولدى. وسىنداي كەزدە بار جاۋاپكەرشىلىكتى موينىما الا وتىرىپ, ءوزىمنىڭ ۇيالى تەلەفونىما تۇسىرگەن بەينەماتەريالداردى الەۋمەتتىك جەلىگە ارەڭ جۇكتەپ, حابار تاراتۋىما تۋرا كەلدى. ويتكەنى تەك ءبىز­؛دىڭ ارىپتەستەرىمىز &ndash؛ جۋرناليستەر عانا ەمەس, كۇللى جۇرت ارىسقا قاراپ الاڭداپ وتىر­؛عان بولاتىن. بارلىق سايتتار, تەلەارنالار مەنىڭ سول ماتەريالىمدى ءبولىسىپ, شار­؛تاراپقا تاراتىپ جاتتى. پرەزيدەنتتىڭ ارىستاعى وقيعا ورنىندا بولعان ساتىنەن جانە شىمكەنتتەگى اۋرۋحانادا زارداپ شەككەندەرمەن كەزدەسۋىنەن تۇسىرگەن فوتو-بەينە جازبالارىمدى سول ساتتە عانا 3 مىڭنان استام ادام الەۋمەتتىك جەلىدە ءبولىستى. مۇنى نە ءۇشىن ايتىپ وتىرمىن؟ كەيدە وسىنداي شاپشاڭ شەشىم قابىلداۋعا تۋرا كەلەدى. بۇل جالپى ەل ءۇشىن كەرەك. ولاي جاساماساق, جاعداي كۇردەلەنە تۇسەتىن ەدى. ويتكەنى الەۋمەتتىك جەلىلەردە اركىم جاعدايدى سان-ساققا جۇگىرتىپ جاتتى. ال بۇنداي جاعدايدا ءابجىل قيمىلداۋ كەرەك, ءبىراق ەشقانداي قاتەلىككە جول بەرىلمەيدى. ياعني, وپەراتيۆتىلىك جاۋاپكەرشىلىكتەن بوساتپايدى. ءبارى قولمەن قويعانداي, كوزبەن كورگەندەي انىق, ناق بولۋى كەرەك. ؛

&ndash؛ مەملەكەت باسشىسى العاشقى ساپارىن تۇركىستاننان باستادى. قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنە, ودان كەيىن كيەلى ماڭعىستاۋعا, بەكەت اتانىڭ باسىنا زيا­؛رات ەتتى. جالپى, ەلىمىز كيەلى جەرلەرگە كەندە ەمەس. پرەزيدەنت سول جەرلەردىڭ ءبارىن ارالاپ, بابالار رۋحىنا تاعزىم جاسادى. شىنى كەرەك, بۇعان دەيىن قاسىم-جومارت كەمەلۇلى كوبىنە سىرتقى ساياساتتا, ديپلوماتيالىق ميسسيامەن شەت­؛ەلدەردە جۇرگەندىكتەن, جۇرتشىلىق جالپى جاقسى قابىلداعانىمەن, ول كىسىدەن ءدال وسىنداي قازاقيلىق كۇتپەپ ەدى... ؛

&ndash؛ ءيا, ايتپاق ويىڭىزدى ءتۇسىندىم. قازاق &ndash؛ اتا-باباسىنىڭ رۋحىن قاستەرلەگەن حالىق. مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ العاشقى ساپارىن تۇركىستاننان باستاعانىن ناعىز تۇركىلىك ۇعىمنان تۋىنداعان دۇنيەتانىم دەپ ايتۋعا بولادى. بۇل قاسىم-جومارت كە­؛مەلۇلىنىڭ شەتەلدە كوپ جۇرگەنىمەن, اتا-بابا ءداستۇرىن بەرىك ۇستاناتىنىن جانە ۇلتتىق رۋحى مىقتى ەكەنىن كورسەتەدى. سونى­؛مەن قاتار قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسا­؛تىنىڭ سالماعىن قارا نارداي كوتەر­؛گەن قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قازاقى قال­؛پىنان ەش اينىماعانىن, بابالار سالعان سالتقا بەرىك ەكەنىن بىلدىرەدى.

مەملەكەت باسشىسى رەتىندە جاۋاپ­؛كەر­؛شىلىگى اسا زور مىندەتتى كيەلى جەرلەرگە كە­؛لىپ, بابالار رۋحىنا تاعزىم ەتۋدەن باس­؛تا­؛عانى &ndash؛ ىزگىلىكتىڭ بەلگىسى. وسىعان بايلا­؛نىستى پرەزيدەنتتىڭ «؛تۇركىستاننىڭ جاڭ­؛عىرۋى جانە جاڭارۋى دامۋ جولىمىزدىڭ دۇرىستىعىن كورسەتەدى»؛ دەگەنىن دە بىلە­؛سىزدەر.

كيەلى جەرلەرى مەن دانا تۇلعالارىن ەرەك­؛شە قادىرلەي بىلگەن قازاق حالقىندا «؛مە­؛دينەدە &ndash؛ مۇحاممەد, تۇركىستاندا &ndash؛ قوجا احمەت, ماڭعىستاۋدا &ndash؛ ءپىر بەكەت»؛ دەگەن ۇلا­؛عاتتى ءسوز بار. شقو ساپارى بارىسىندا جي­؛دەبايعا ارنايى اتباسىن بۇرىپ, اباي اتامىزدىڭ باسىنا باردى, الماتىدا را­؛يىمبەك باباعا زيارات ەتتى. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەلىمىزدىڭ قا­؛سيەتتى جەرلەرىنە زيارات جاساپ, ايتۋلى تۇلعالارىنا قۇران باعىشتاپ, حالقىنىڭ اماندىعى مەن جۇرتىنىڭ تىنىشتىعىن تىلەگەنى &ndash؛ وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇلگى. ء«؛ولى رازى بولماي, ءتىرى بايىمايدى»؛ دەگەن دانا حال­؛قىمىز. سوندىقتان پرەزيدەنت اسا ۇلكەن لاۋازىمدى قىزمەتكە كىرىسەر الدىندا وسىلايشا بابالار رۋحىنا تاعزىم ەتىپ, ولاردان رۋحاني كۇش-قۋات العان بولار. بۇل ادەپتىڭ داستۇرگە اينالۋى تۇركىلىك تەگىمىز بەن قازاقى قانىمىزدىڭ مىقتىلىعىن ايشىقتاي تۇسەدى. ورايى كەلگەندە ايتا كەتەيىن, مەملەكەت باسشىسى وتكەن رامازان ايىندا دا مۇسىلمان قاۋىمىمەن بىرگە بولىپ, مەشىتكە بارىپ, قۇران وقىتىپ تۇردى. ياعني, قازاقىلىق &ndash؛ قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ قانىندا بار قاسيەت.

&ndash؛ ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ حالىقارالىق بەدەلى زور. تۇڭعىش پرە­؛زي­؛دەنتىمىزدى كۇللى الەم قاۋىمداستىعى بىلەدى, قۇرمەتتەيدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ قىزمەتىنە كىرىسكەن ساتتەن بەرى بىر­؛نەشە مەملەكەتكە ساپارمەن باردى. جال­؛پى, قازاقستاننىڭ جاڭا پرەزيدەن­؛تىن شەتەلدىكتەر, ونىڭ ىشىندە الەمدىك سايا­؛ساتقا ىقپالى بار ساياساتكەرلەر قا­؛لاي قابىلدادى؟

&ndash؛ قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى &ndash؛ ەلباسىمىز &ndash؛ الەم قاۋىمداستىعىنا سىيلى, وتە بەدەلدى ساياساتكەر تۇلعا. ەگەمەن ەلى­؛مىزدىڭ دۇنيە جۇزىنە تانىمال بولۋى, وزگە ەلدەرمەن تەرەزەسى تەڭ مەملەكەتكە اينالۋى ەلباسىنىڭ ەڭبەگى ەكەنى ءسوزسىز.

ەلباسىمەن قاتار ەلىمىزدىڭ سىرتقى سايا­؛ساتىن قالىپتاستىرۋ, الەمنىڭ وركەنيەتتى ەلدەرىمەن تەرەزەسى تەڭ بولۋى جولىندا بۇگىنگى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ دا سىڭىرگەن ەڭبەگىن ەشكىم جوققا شىعارماس. الەمدىك قاۋىمداستىققا دا وتە تانىمال جانە ىقپالدى ساياسي تۇلعا. سون­؛دىقتان جاڭا پرەزيدەنتىمىزدى ارىپ­؛تەس­؛تەرى, باسقا مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى ۇل­؛كەن قۇرمەتپەن قابىلدادى دەپ ايتا الامىن. ؛

وسى از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە, مەملەكەت باسشىسى رەسەي فەدەراسياسىنا رەسمي ساپارمەن, وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنا مەم­؛لەكەتتىك ساپارمەن, سونداي-اق شانحاي ىن­؛تى­؛ماقتاستىق ۇيىمى جانە ازياداعى ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەستىڭ سامميتەرىنە قاتىسۋ ءۇشىن قىرعىز ەلىنە, ودان ءارى تاجىكستانعا باردى. قاي ەلدە بولماسىن, وتە جىلى قابىل­؛داپ, پرەزيدەنتىمىزگە ۇلكەن قۇرمەت كور­؛سەتىپ جاتتى. بۇل &ndash؛ بىرىنشىدەن, ارينە, ەل­؛باسىنىڭ وسىعان دەيىنگى سالعان سارا جولى, بەدەلى, ەكىنشىدەن, قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ الەمدەگى ەڭ ءىرى, ىقپالدى حالىقارالىق ساياسي ۇيىم &ndash؛ بۇۇ-نىڭ باس حات­؛شىلىعىندا جوعارى لاۋازىمدا بولۋى, جەنەۆاداعى بولىمشەسىن باسقارۋى &ndash؛ مۇ­؛نىڭ ءبارى ونىڭ جەكە باسىنىڭ ساياساتكەر رە­؛تىندەگى ابىرويىن, بەدەلىن كورسەتسە كەرەك.

ودان كەيىن نۇر-سۇلتان قالاسىندا اس­؛تانا ەكونوميكالىق فورۋمى, ەۋرا­؛زيالىق ەكو­؛نوميكالىق وداقتىڭ مەرەيتويلىق ءسام­؛ميتى, جاقىندا عانا پرەزيدەنت جانىنداعى شە­؛ت­؛ەلدىك ينۆەستورلار كەڭەسىنىڭ جيىنى ءوتتى.

وسى جيىندار قارساڭىندا شەتەلدىك دە­؛لەگاسيامەن جەكە قۇرامدا, كەيىن كەڭەي­؛تىلگەن قۇرامدا كەزدەسۋلەر ءوتىپ جاتتى. سوندا بايقاعانىم, ءار ەلدىڭ دەلەگاسيا­؛سىن قابىلداعاندا اۋەلى قازاقشا سويلەپ, بارلىق مەملەكەتتىك راسىمدەردى تولىق ساقتاپ وتىردى. كەيىن ولارمەن اۋدارماشىسىز-اق, سو­؛لار­؛دىڭ تىلىندە ەركىن اڭگىمەلەسكەنىنە كۋا بولدىم.

مىسالى, پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ بەس ءتىل بىلەتىنىن ەلدىڭ ءبارى بىلەدى. ءبىراق ءبىر كۇندە بەس تىلدە سويلەگەنىن ەشكىم كورمەگەن ءشىعار. ؛بىز سونى كوردىك. استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنا ارنايى كەلگەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك كەڭەسى پرەمەرىنىڭ ورىنباسارى حان چجەنمەن قازاقشا باستاپ, ءسوزىن قىتايشا جالعاستىردى. ودان كەيىن بۇرىن فرانسيانىڭ ەكونوميكا جانە قارجى ءمينيسترى بولعان, بۇگىندە حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى كريستين لاگاردپەن فرانسۋزشا تىلدەستى. سونداي-اق فورۋمعا قاتىسۋشى شەتەلدىك جەتەكشى ساراپشىلارمەن وتكەن باسقوسۋدا اعىلشىن تىلىندە, ال ارمەنيانىڭ پرە­؛زي­؛دەنتى ارمەن ساركيسيانمەن جانە رەسەي سبەر­؛بانكىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى گەرمان گرەفپەن ورىسشا سويلەستى. ؛

اقىرى ورايى كەلگەندە ايتا كەتەيىن, بىشكەكتەگى شىۇ سامميتىنەن كەيىنگى قوناق­؛اسى كەزىندە قىتاي مەن ءۇندىستان مەم­؛لەكەت باسشىلارىنىڭ ورتاسىندا وتىرىپ, بىرىمەن قىتايشا, ەكىنشىسىمەن اعىلشىنشا اڭگىمەلەسىپ وتىردى. ال وزگە ەلدىڭ باسشىلارى اۋدارماشى ارقىلى سويلەسىپ وتىرعانىن كوردىك. قازاقتىڭ «؛جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل, جەتى ءتۇرلى ءىلىم ءبىل»؛ دەيتىن دانالىعى وسى بولسا كەرەك.

وسى ماڭىزدى حالىقارالىق الاڭداردىڭ بارلىعى &ndash؛ مەملەكەتىمىزدىڭ جانە ەل پرە­؛زيدەنتىنىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي ەليتاسىندا الاتىن ورنىن كورسەتەدى دەپ ويلايمىن. ؛ ؛

شەتەلدىك ارىپتەستەرى, جالپى شەتەلدىك سارى ءتىستى ساياساتكەرلەر قالاي قابىلدادى دەگەنگە كەلسەك...

مىسالى, سايلاۋ ناتيجەسىنەن كەيىن پرە­؛زيدەنتتىڭ اتىنا 134 ەلدىڭ مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارىنان, 26 ءىرى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ جەتەكشىلەرىنەن قۇتتىقتاۋ جەدەلحاتتار كەلىپ ءتۇستى. ولاردىڭ اراسىندا ۆلاديمير پۋتين, دونالد ترامپ, سي سزينپين, ەممانۋەل ماكرون, انگەلا مەر­؛كەل, تەرەزا مەي, رەجەپ تاييپ ەردو­؛عان, انتونيۋ گۋتەرريش, دونالد تۋسك, پان گي مۋن جانە باسقا دا كوپتەگەن ءىرى ساياسات­؛كەرلەر بار. ودان بولەك, قاسىم-جومارت كەمەلۇلىن جەكە تانيتىن الەمدىك تۇلعا­؛لار دا ءوز قۇتتىقتاۋلارىن جولداپ جاتتى. ولاردىڭ ءبارى دە قازاقستانمەن ىنتى­؛ماق­؛تاستىقتى ودان ءارى جالعاستىرىپ, دوستىق بايلانىستاردى تەرەڭدەتۋگە نيەتتى ەكەندىكتەرىن جەتكىزدى. ؛ ؛

ياعني, قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ الەمدىك ساياساتتاعى, حالىقارالىق قاۋىم­؛داس­؛تىقتاعى بەدەلىنىڭ ءوزى, ەلىمىزدىڭ دامۋى­؛نا, ەلگە ينۆەستيسيا تارتۋدا, شەتەلدىك الپاۋىت كومپانيالارمەن سەرىكتەسىپ جۇمىس ىستەۋدە كوپ ىقپالىن تيگىزەتىنىنە سەنىمدىمىن.

&ndash؛ ەلدەر مەن ولاردىڭ پرەزيدەنتتەرى اراسىنداعى ءوزارا ىنتىماقتاستىق, دوستىق قاتىناستار ءوز الدىنا. ال ءباس­؛پاسوز حاتشىلارى قانشالىقتى بەل­؛سەن­؛دى بايلانىس ورناتقان؟ ءسىز وسى ۋاقىت ارا­؛لىعىندا قاي ەلدەردەگى ارىپتەستەرىڭىزبەن قانداي قارىم-قاتىناستار ورناتىپ جاتىرسىز؟

&ndash؛ جالپى, حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ ءوزى ديپلوماتيالىق بايلانىستاردان بو­؛لەك, جەكە ادامي قارىم-قاتىناستارعا تىكە­؛لەي بايلانىستى. بۇعان ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ دوستىق قارىم-قاتى­؛ناستارعا سۇيەنە وتىرىپ, كەزىندەگى رەسەيدىڭ پرەزيدەنتى ب.ەلسينمەن, قحر جانە وزبەكستان باسشىلارىمەن شەكارا ماسەلەسىن ىڭ-شىڭسىز شەشۋى, سونداي-اق اقش-تىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتتەرى دج.بۋش, ب.كلينتونمەن جاقسى بايلا­؛نىس­؛تارىنىڭ ارقاسىندا قازاقستانعا اقش ينۆەستيسياسىنىڭ كەلۋى سەكىلدى مىسالداردى كوپتەپ كەلتىرۋگە بولادى.

سول سياقتى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ دا كوپتەگەن ەلدەر باس­؛شى­؛لارىمەن جانە حالىقارالىق ۇيىمدار جە­؛تەكشىلەرىمەن, جەكەلەگەن بە­؛دەل­؛دى ساياسات­؛كەر­؛لەرىمەن جەكە تانىستىعى, دوس­؛تىعى ءبىر توبە.

وسى سوڭعى ساپارلار بارىسىندا رە­؛سەي پرە­؛زيدەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى, پرە­؛زي­؛دەنت اكىمشىلىگى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى دميتريي پەسكوۆپەن, وزبەكستان پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى جەتەكشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى, ءباسپاسوز حاتشىسىنىڭ مىن­؛دەتىن اتقارۋشى ازيز ماگرۋپوۆپەن, بە­؛لارۋس پرەزيدەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى ناتاليا ەيسمونتپەن, قىرعىزستان پرەزي­؛دەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى تولعوناي ستاماليەۆامەن, تاجىكستان پرەزيدەنتىنىڭ ءباس­؛پاسوز حاتشىسى ابدۋفاتتوح شاريف­؛زودامەن جاقىن تانىسىپ, ارالاسىپ كەتتىك. بىر-بىرىمىزگە حابارلاسىپ, مەرەكەلەردە قۇتتىقتاپ تۇرامىز. ؛

باسپاسوز حاتشىلارى اراسىنداعى جاق­؛سى قارىم-قاتىناس, ەڭ الدىمەن, ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدىڭ تيىمدىلىگىن, ساپاسىن ارت­؛تىرادى. سوندىقتان ارىپتەستەرمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتۋدىڭ ماڭىزى زور. مىسالى, پرەزيدەنتتىڭ وزبەكستانعا مەملەكەتتىك ساپارى كەزىندە قازاقستاننىڭ وزبەكستانداعى جىلىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىن ارىپتەسىم ازيز ماگرۋپوۆپەن كەلىسىپ, 2 ساعاتتىڭ ىشىندە ءىس-شارانى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە كورسەتۋگە مۇمكىندىك تۋعىزدىق. ؛ ؛

سول سياقتى, بۇرىن ەكى ەل باسشى­؛لارى­؛نىڭ ماسكەۋدە ءوتىپ جاتقان كەزدەسۋلەرىنەن تىكەلەي ترانسلياسيا جاساۋ بولماعان ەكەن. ارينە, تىلشىلەر تىكەلەي بايلانىسقا شى­؛عىپ, رەپورتاجدار بەرىپ جاتادى. الايدا, پرەزيدەنتتەردىڭ 1 ساعاتقا جۋىق باسپاسوزگە ارنالعان مالىمدەمەلەرىن تىكەلەي كورسەتۋ جولعا قويىلماپتى. ءبىز سول ءباسپاسوز ءماس­؛ليحاتىن رەسپۋبليكالىق «؛حابار 24»؛ ارناسىنان تولىق ترانسلياسيا جاساۋعا مۇمكىندىك الدىق. ؛

سودان كەيىن قىرعىزستاننان شىۇ-نىڭ, تاجىكستاننان اوسشك-نىڭ سامميتتەرىنەن تىكەلەي قوسىلىپ, القالى جيىنداردىڭ جۇمىسىن حالىققا كورسەتتىك. ءبىز بۇدان ۇتپاساق, ۇتىلعان جوقپىز. مۇنىڭ ءبارى, ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە پرەزيدەنتتەردىڭ ءباسپاسوز حاتشىلارىنىڭ اۋىزبىرلىگى, تۇسىنىستىگى دەپ ويلايمىن.

&ndash؛ مەملەكەت باسشىسى ءوز قىزمەتىنە كىرىسكەن كۇننەن باستاپ ءباسپاسوز قىز­؛مەتىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى بەلسەن­؛دىلىگى ايتارلىقتاي ارتتى. جەلى قولدا­؛نۋ­؛شىلار كوپتەگەن مالىمەتتەردى جەدەل وقۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. بۇل ءۇردىس نەمەن بايلانىستى؟ ؛

&ndash؛ دۇرىس ايتتىڭىز, پرەزيدەنتتىڭ ءباس­؛پاسوز قىزمەتى بۇگىندە بارلىق تانىمال الەۋمەتتىك جەلى پلاتفورمالارىندا بار. بىرىنشىدەن, بۇل &ndash؛ قازىرگى ۋاقىتتىڭ تالابى. مۇنىمەن ساناسپاۋعا بولمايدى. ەكىنشىدەن, مەملەكەت باسشىسى 2011 جىلدان بەرى تۆيتتەر الەۋمەتتىك جەلىسىنىڭ بەلسەندى قولدانۋشىسى. بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى, جەنەۆاداعى بولىمشەنىڭ باس ديرەكتورى قىزمەتىندە ءجۇرىپ, «؛ۆيرتۋالدى جەلىنىڭ»؛ مۇمكىندىكتەرىن كەڭ پايدالانعان. بۇگىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ تۆيتىندە 130 مىڭعا جۋىق وقىرمانى بار.

قازىر پرەزيدەنت تۆيتتەردەگى پاراق­؛شا­؛سىنان ەلىمىزدەگى قوعامدىق, الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق, ساياسي ماسەلەلەرگە نەمە­؛سە وقيعالارعا قاتىستى پىكىرىن جازىپ, ۇسى­؛نىستارى مەن تاپسىرمالارىن بەرىپ وتىر. 280 تاڭبالى قىسقا ءارى نۇسقا جازبانىڭ ىقپالى وتە زور. سەبەبى قازىرگى زامان ۇزاق-سونار باياندامالاردى ەمەس, مەيلىنشە ىقشامدىلىقتى تالاپ ەتەدى. سونداي-اق مۇنداي جۇمىس ءستيلىنىڭ باستى ۇتىمدى تۇسى &ndash؛ ۋاقىت ۇنەمدەيتىنى. پرەزيدەنت ءۇشىن بۇل &ndash؛ وتە ماڭىزدى فاكتور. سەبەبى بەرىلگەن تاپسىرمانىڭ دەرەۋ نازارعا الىنىپ, قاجەتتى شەشىمىن تابۋى &ndash؛ باستى ماقسات.

ەگەر سالىستىرمالى تۇردە ايتاتىن بولساق, الەمدەگى تۆيتتەر جەلىسىن ەڭ بەل­؛سەندى پايدالاناتىن ساياساتكەر دونالد ترامپ ەكەن. ونىڭ ءوزى ءتۆيتىن تەك اعىل­؛شىن تىلىندە جازادى. ال قاسىم-جومارت كەمەلۇلى قازاق, اعىلشىن جانە ورىس تىل­؛دەرىندە, ياعني 3 تىلدە جازادى. ءبىزدىڭ پرە­؛زيدەنتتىڭ وسى ارتىقشىلىعىن كەشەگى فيلمىندە رەسەيلىك جۋرناليست ا.پيۆو­؛ۆاروۆ تا اتاپ ءوتتى.

پرەزيدەنت ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدار­؛لا­؛ماسىندا, كەيىن وتكىزىپ جۇرگەن جيىنداردا ؛ دا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بارلىق دەڭگەيدەگى ءبىرىنشى باسشىلارى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە تىركەلىپ, سول ارقىلى جۇمىستى جەدەلدەتۋدى, تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدى تاپسىرىپ كەلەدى.

 ؛ بۇدان بولەك, ءساۋىر ايىندا قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ ينستاگرامم جە­؛لى­؛سىندە رەسمي اككاۋنتى اشىلدى. ءقازىر وندا جارتى ميلليوننان استام وقىرمانى بار.

بۇلار &ndash؛ مەملەكەت باسشىسىنىڭ جەكە اككاۋنتتارىنا قاتىستى. سونداي-اق رەسمي اقوردا سايتىنان بولەك, ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ فەيسبۋكتەگى, تۆيتتەردەگى جانە ينستاگراممداعى اككاۋنتتارى جەدەل تۇردە سوڭعى جاڭالىقتاردى تاراتىپ وتىر. بۇلاردىڭ تاعى ءبىر جاقسى جاعى &ndash؛ اقپاراتتى جەدەل تاراتىپ قانا قويمايسىز, بىردەن كەرى بايلانىس ورنايدى. ياعني, وقىرماندار ءوز پىكىرىن ءبىلدىرىپ قانا قويماي, ساۋال جولداپ, ۇسىنىستارىن جازا الادى.

&ndash؛ بەرىك ءۋاليۇلى, كەرى بايلانىس دەمەكشى, وسىدان ءبىراز بۇرىن akorda.kz رەسمي سايتىندا پرەزيدەنتتىڭ ۆيرتۋالدى قابىلداۋى اشىلدى. سول ۆيرتۋالدى بايلانىسقا شىعىپ, حات جازىپ, حابارلاسىپ جاتقاندار بار ما؟ جالپى, ونىڭ تيىمدىلىگى قانداي؟

&ndash؛ ءيا, بيىل 22 ساۋىردە www.akorda.kz سايتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرە­؛زي­؛دەنتىنىڭ ۆيرتۋالدى قابىلداۋى اشىلدى. ونىڭ نەگىزگى ماقساتى &ndash؛ ازاماتتاردىڭ جەكە نەمەسە ءتۇرلى قوعامدىق ماسەلەلەرگە قاتىستى وتىنىشتەرىن قاراۋ, اقوردانىڭ قوعاممەن تىكەلەي ديالوگ ورناتۋىنا جول اشۋ, ەل ىشىندە بولىپ جاتقان وقيعالاردى باقىلاپ وتىرۋ جانە جەدەل شارالار قابىلداۋ.

ۆيرتۋالدى قابىلداۋ اشىلعالى, نەبارى وسى 3 ايدىڭ ىشىندە 1500-گە جۋىق حات كەلىپ ءتۇسىپتى. ونىڭ جارتىسىنان كوبى قارا­؛لىپ, ءتيىستى جاۋاپتار بەرىلدى.

ال ونىڭ تيىمدىلىگى تۋرالى ايتار بول­؛ساق, ەسىڭىزدە بولسا, ماۋسىم ايىنىڭ سو­؛ڭىندا پرەزيدەنت تابىسى از, الەۋمەتتىك تۇرمىسى تومەن توپتاعى ازاماتتاردىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن العان تۇتىنۋ نەسيەلەرى مەن ولاردىڭ ۇستەمەلەرىن كەشىرۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. بۇل ساناتقا كوپ بالالى وتباسىلار, مۇگەدەك بالالارى بار وتباسىلار, جالعىز اسىراۋشىسىنان ايىرىلعان وتباسىلار, اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الاتىندار, جەتىم بالالار كىرەدى. ولار &ndash؛ ءتۇرلى سەبەپتەرمەن قيىن جاعدايعا تاپ بولىپ, ءوز اتتارىنا العان كرەديتتىك مىندەتتەمەلەرىن ورىنداي الماي قالعاندار.

ال بۇل پروبلەما قايدان شىقتى؟ جاڭاعى ايتىپ وتىرعان پرەزيدەنتتىڭ ۆيرتۋالدى قابىلداۋىنا ەڭ كوپ جازىلعان ماسەلە وسى كرەديت پروبلەماسى ەكەن. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسى الگىندەي وتىنىشتەردىڭ بارلىعىن جيناقتاپ, وسىنداي شەشىم قابىلدادى. كۇنى كەشە عانا وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن جيىنىندا پرەزيدەنت مۇنىڭ ءبىر رەتتىك اكسيا ەكە­؛نىن, قايتا جالعاسىن تاپپايتىنىن ەسكەرت­؛تى. مىنە, ۆيرتۋالدى قابىلداۋدىڭ تيىمدى­؛لىگىنىڭ ناقتى مىسالى وسى بولسا كەرەك.

پرەزيدەنتتىڭ ۆيرتۋالدى قابىلداۋىنا كەلىپ تۇسەتىن ءاربىر ءوتىنىش مىندەتتى تۇردە قارالادى, ونىڭ ءبارىن بىردەي مەملەكەت باسشىسىنىڭ قاراۋى مۇمكىن ەمەس, ول كىسىنىڭ باسقا دا شارۋالارى جەتىپ جاتىر. ءبىراق ءار حاتتى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى, قۇزىرلى ورگاندار قارايدى. ولارعا جاۋاپ جازىلۋى, شەشىم قابىلدانۋى &ndash؛ پرەزيدەنتتىڭ جەكە باقىلاۋىندا.

&ndash؛ قازاقستان تاريحىنداعى ەكىنشى پرەزيدەنتتىڭ العاشقى ءباسپاسوز حاتشىسى بولۋ &ndash؛ تاريحي وقيعا. جاۋاپكەرشىلىك جۇگى دە جەڭىل ەمەس ەكەنى تۇسىنىكتى. جالپى, پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى قانداي بولۋى ءتيىس؟

&ndash؛ ءيا, مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بولۋ &ndash؛ مەن ءۇشىن, شىن مانىندە, تاريحي وقيعا. قاسىم-جومارت كەمەلۇلى جاۋاپكەرشىلىگى اسا زور وسى مىندەتتى ما­؛عان سەنىپ تاپسىردى. پرەزيدەنتتىڭ سەنى­؛مىن اقتاۋ ءۇشىن جانە ەلگە, مەملەكەتكە قالت­؛قىسىز قىزمەت ەتۋ ءۇشىن, جۋرناليست ارىپ­؛تەستەرىمنىڭ دە كوڭىلىن قالدىرماي, مەيلىنشە اشىق بولۋعا تىرىسىپ, بار كۇش-جىگەرىمدى سالىپ جۇمىس ىستەپ جاتىرمىن.

باسپاسوز قىزمەتى &ndash؛ قازاقستان پرەزي­؛دەن­؛تىنىڭ اتقارىپ جاتقان قىزمەتىنىڭ ايناسى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ اقپارات كەڭىس­؛تىگىندەگى نەگىزگى سەنىمدى وكىلى بولعاندىقتان, ءباسپاسوز حاتشىسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى وتە جوعارى. قاتەلەسۋگە جول جوق. سوندىقتان ءباسپاسوز حاتشىسى وسىنداي تالاپتارعا ساي بولۋعا ۇمتىلۋى ءتيىس.

&ndash؛ سۇحبات بارىسىندا قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ 5 ءتىل بىلەتىنىن ايتىپ ءوتتىڭىز. پرەزيدەنت كوپ جەردە قازاقشا سويلەپ ءجۇر, دەگەنمەن بىلايعى جۇرت ول كىسىنى ءورىستىلدى دەپ ويلايدى. مەملەكەت باسشىسى ءقازاقتىلدى باق-تى وقي ما؟

&ndash؛ ارينە «؛egemen qazaqstan»؛, «؛ايقىن»؛, «؛استانا اقشامى»؛ گازەتتەرىن كۇندەلىكتى وقيدى. ولاردان باسقا «؛انا ءتىلى»؛, «؛تۇركىستان»؛, «؛قازاق ادەبيەتى»؛, «؛جاس قازاق»؛, «؛الماتى اقشامى»؛ سەكىلدى اپتالىقتاردى قاراپ, باقىلاپ وتىرادى. ەگەر جاقسى ماقالالار, سۇحباتتار شىقسا, اسىقپاي وقىپ, استىن سىزىپ, ءتىپتى كەيبىرىنە قاتىستى بۇرىشتاما سوعىپ جاتادى. مەرزىمدى باسىلىمدارعا شىققان سىني نەمەسە پروبلەمالىق ماقالالاردى وقىپ, قۇزىرلى ورگاندارعا ارنايى تاپسىرمالار بەرەتىن كەزدەرى دە بولادى. ؛ ؛ ؛ ؛

قوعامداعى ماڭىزدى ماسەلەلەردى كوتەرەتىن تەلەحابارلاردى كورىپ, الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ءوزىنىڭ پىكىرىن ءبىلدىرىپ وتىراتىنىن وزدەرىڭىز دە جاقسى بىلەسىزدەر. ماسەلەن, ءوزىم جۇرگىزگەن «؛1-ستۋديا»؛ ساياسي توك-شوۋىنا قاتىستى كەزىندە قاسىم-جومارت كەمەلۇلى تۆيت جازىپ, جىلى لەبىزىن ءبىلدىردى. بۇل ۇجىم ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش بولعان ەدى. سول سياقتى ۇلتتىق ارناداعى «؛دارا جول»؛ باعدارلاماسىنا دا ىقىلاسىن ءبىلدىرىپ, شىعارماشىلىق ۇجىمعا جانە جۋرناليست دانا نۇرجىگىتكە العىسىن بىلدىرگەن بولاتىن. «؛تاڭشولپان»؛ باعدارلاماسىنىڭ دا تۇراقتى كورەرمەنى. «؛شالقار»؛ راديوسىن ۇنەمى تىڭداپ وتىرادى. «؛ناعىز قازاققا جاقىن اڭگىمەلەر ايتىلادى»؛ دەپ پىكىر بىلدىرگەنى ەسىمدە.

ياعني, قازاق گازەتتەرىن وقيدى, تەلەجوبالاردى قارايدى, قازاق راديوحابارلارىن تىڭدايدى.

&ndash؛ اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

 ؛اڭگىمەلەسكەن ؛سەرىك ابدىبەك,

«؛egemen qazaqstan»؛