«رىجيي الماز» بەن قوناەۆتىڭ كەزدەسۋى: قازاقتىڭ قوس جاناشىرى نە تۋرالى سويلەستى؟

قولىمىزعا كۇللى قازاقتىڭ ءپىر تۇتاتىن قوناەۆ پەن وسى «؛رىجيي المازدىڭ»؛ - نەسىپباي ناسەنوۆتىڭ كەزدەسۋى ءتىرالى اقپارات كەلىپ تۇسكەندە كوزىمىزدىڭ شاراسى ۇلعايعانى وتىرىك ەمەس. ءبىرى &ndash؛ زاڭدى تۇردە ەلدى باسقارىپ, اكىمشىلىك-ايماقتىق جۇيە قۇرىپ, تىزگىن ۇستاپ وتىرعان ازامات. ەكىنشىسى &ndash؛ حالىققا پايداسى تيسە دە, قالتالىلارعا «؛نايزاسى»؛ ءتيىپ جۇرگەن قىلمىستىق توپتىڭ سەركەسى. ەكەۋىنىڭ اراسىندا قانداي ورتاق تاقىرىپ, تىلگە تيەك ەتەر دۇنيە بولۋى مۇمكىن؟!

بۇل اقپاراتتىڭ تاراۋىنا الەۋمەتتىك جەلىدە جارىق كورگەن نەسىپبايدىڭ دوسى ايتقان اڭگىمە سەبەپ بولىپتى. دىنمۇحاممەد قوناەۆ قازاق ءسسر-دى بىرنەشە جىل بويى باسقارىپ, 1993 جىلدىڭ 22-تامىزىندا دۇنيەدەن وزعانىن ەسكەرسەك, بۇل كەزدەسۋ سوناۋ 90-جىلدىڭ و جاق, بۇ جاعىندا بولعانعا ۇقسايدى.

ارى قاراي ماقالا ارناسىن نەسىپباي ناسەنوۆتىڭ دوسى ايتقان قازاقتىڭ قوس جاناشىرىنىڭ ديالوگىنا بۇرساق.

ەسكەرتۋ: ديالوگتىڭ ومىردە ورىن العانى نەمەسە بولماعانى جۋرناليستكە ايقىن ەمەس. تومەندەگى ديالوگ نەسىپباي ناسەنوۆتىڭ (ەسىمى جاسىرىن) دوسى ايتقان اۋىزەكى اڭگىمە ناتيجەسىندە جازىلعان.

- دەنساۋلىعىڭ قالاي, ۇلىم؟ &ndash؛ دەدى ديماش احمەتۇلى. امانداسقان كۇيى تانىستىق ءۇشىن ءبىرىنشى بولىپ قولىن سوزدى. &ndash؛ سەن سەمەيدىڭ جىگىتى ەمەسسىڭ بە؟ ال ەندى ايتشى, نەگە سەنى «؛رىجيي الماز»؛ دەپ اتايدى؟ ەسىمىڭ نەسىپباي ەمەس پە؟ &ndash؛ دەدى مەملەكەت باسشىسى اڭگىمە سونارىن ۇزبەي.

- اسسالاۋماعالەيكۋم, اعا! &ndash؛ دەپ امانداستى نەسىپباي. &ndash؛ ءيا, مەن شىعىستىڭ بالاسىمىن. تەگىم &ndash؛ ناسەنوۆ. نىسپىم &ndash؛ نەسىپباي. مەنىڭ ادامدارىمدى ءنۇرقادىلوۆتىڭ تۋىستارىمەن شاتاستىرماس ءۇشىن «؛رىجيي الماز»؛ دەپ اتادى. ونىڭ ادامدارىن «؛چەرنىي الماز»؛ دەيدى, - دەپ جاۋاپ بەردى ساسپاستان جۇرەكتى جىگىت ەل باسشىسىنىڭ الدىندا.

- ءيا, جىگىتىم, قازىرگى زاماندا جاستار دەگەن قوعامعا قاجەتسىز بولىپ قالدى. ەگەر جاستاردى اقىلمەن, جۇيەلى تۇردە باسقارا السا, بۇل &ndash؛ وتە ۇلكەن كۇش. 86 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا كۇللى سوۆەت وداعىنىڭ كۇشى بولماعاندا, سوڭى نەمەن اياقتالار ەدى؟! مەن سەكىلدى كارى-قۇرتاڭداردان كەڭەس الۋعا كەلگەنىڭ ءۇشىن قۋانامىن, العىس بىلدىرەمىن. كەل, اقىل ايتۋعا ءاردايىم دايارمىن, - دەپ توقتادى تولقىعان ديماش احمەتۇلى. &ndash؛ شىنىمدى ايتسام, قازىرگى جاستارمەن اڭگىمە-دۇكەن قۇرعان قاتتى ۇنايدى. ءوزىڭ ايتشى, ءقازىر بىزدە جاستارمەن جۇمىس جاسايتىن ۇيىمدار بار ما, قالدى ما؟ &ndash؛ دەپ سۇراقپەن اياقتادى ءسوزىن ول.

- راحمەت, اعا! ءقازىر بىزدە جاستار كەڭەسى جۇمىس جاساپ تۇر. ءبىراق ول جەردە وتىرعانداردى جاستاردىڭ بولاشاعى, ەلدىڭ ەرتەڭى ويلانتادى دەپ ويلامايمىن. ولار ءقازىر بىرنەشە دەلدال فيرمالارمەن جۇمىس جاساپ وتىر. تەك قۇلقىندارىن ويلايدى. اسىرەسە اۋىلدا, كىشى قالالاردا, كەنتتەردە تۇراتىن جاستار ولاردىڭ جىرىنا كىرىپ-شىقپايدى. مەن كوبىنە سپورتپەن اينالىساتىن جاستارعا قولدان كەلگەنشە كومەك بەرىپ ءجۇرمىن. سپورتتان جىراق جاستاردىڭ دا جۇمىسى جەتىسىپ تۇرعانى شامالى, - دەپ اشىن جاۋاپ بەردى «؛رىجيي الماز»؛.

- دۇرىس ايتاسىڭ! ءقازىر سپورتقا عانا ەمەس, جاستاردىڭ رۋحانياتىنا دا ەشبىر كوڭىل ءبولىنىپ وتىرعان جوق. ەگەر سەن شىنىمەن تىرىسىپ جۇرسەڭ ەل ەرتەڭىن ويلاعانىڭ ءۇشىن العىس بىلدىرۋگە مىندەتتىمىن, - دەدى ديماش احمەتۇلى كوزىنە تىكە قاراپ.

مىنە, وسىنداي باعىتتا وربىگەن اڭگىمە كوپتىڭ كوكەيىندە تولعاعى قىسقان ايەلدىڭ زارىنداي بولىپ شىقپاي تۇرعان دۇنيەنىڭ باسىن اشتى. جاستاردىڭ ساۋاتسىزدانۋ ۇدەرىسىن قوناەۆ قارت سول ۋاقىتتا-اق بايقاعان. سول توقىراۋ جىلدارىنداعى «؛كوتكەنشەكتەۋدىڭ»؛ كەسىرى ءالى كۇنگە دەيىن قوعامدا كورىنىس بەرىپ كەلەدى.

جاستاردىڭ عىلىم-بىلىمگە, رۋحاني ىلگەرىلەۋگە ۇمتىلماۋىنىڭ باستى سەبەبى دە &ndash؛ وسى. اسىرەسە 80-90 جىلدارى تۋعان جاستاردىڭ اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي پايىزى كەيىندەپ قالعان. بۇل فاكتىنى &ndash؛ سول جىلدارى تۋىپ, ءوزىنىڭ ىنتا-جىگەرى ارقاسىندا بيىكتەپ كەلە جاتقان الدىڭعى تولقىن اعالار سوزىنە سۇيەنىپ ايتىپ وتىرمىن.

قوناەۆ 1993 جىلدىڭ 22-تامىزىندا مارقۇم بولدى. اراعا بەس جىل سالىپ, قازاقتىڭ قامىن جەپ, توقىم توسەنىپ, ەر جاستانعان ازامات تا يسپانيانىڭ بارسەلونا قالاسىنداعى ۆيللاسىندا قاسكويلەر قولىنان قازا تاپتى.

كەلەسى ماقالادا: «؛رىجيي المازدىڭ»؛ وتباسى تۋرالى