پۋشكيندى جەر جاستاندىرعان دانتەس قالاي ءومىر ءسۇردى؟

ايگىلى ورىس اقىنى الەكساندر پۋشكيندى جەر جاستاندىرعان دانتەس تاماشا عۇمىر كەشىپ, ەۋروپاداعى ساياسي ارەنادا زور بەدەلگە يە بولعان-مىس. اقىن قانىن موينىنا جۇكتەگەن ازامات 83 جىل ءومىر ءسۇرىپتى.

دانتەس 1833 جىلى ەلزاستان رەسەيگە قايتا ورالادى. ءوزىنىڭ ارتىنان فرانسياداعى پاتشايىم ماريا كارولينانىڭ بالاسى گەنريحكە تاقتى الىپ بەرۋ ماقساتىندا جاساعان "بۋربون-سيسيليا" كوتەرىلىسىنە قاتىستى دەگەن ءميفتى ەرتە كەلەدى.

راسىندا, زەرتتەۋشىلەر دانتەستىڭ بۋربوندار اۋلەتىنە بەرىلە قىزمەت جاساعانىن جوققا شىعارمايدى. دەگەنمەن, دانتەس جوعارىدا اتالعان باس كوتەرۋگە قاتىسپاعان دەگەن تۇجىرىم شىندىققا جاناسىڭقىرايدى.

رەسەيگە ورالۋ ساپارىندا دانتەس نيدەرلاندىلىق ەلشى – بارون لۋي گەككەرنمەن تانىسادى. سىمباتتى ءارى جاس فرانسۋز لاۋازىمدى بولسا دا, ءالى كۇنگە بالا سۇيمەگەن ەلشىنىڭ ءىشى-باۋىرىن ەلجىرەتەدى. گەككەرن دە ءوزىنىڭ جاڭا تانىسىنا بارىنشا قولداۋ كورسەتىپ, ونى بيىككە كوتەرۋگە ۇمتىلىس جاساعان.

دانتەس جاڭا تانىسى ارقىلى يمپەراتور نيكولاي ءى مەن پاتشايىممەن تانىسادى. فرانسۋز, اسىرەسە, پاتشايىمعا قاتتى ۇناعان. ال پاتشا فرانسۋزدى كاۆالەرگارد پولكىنە كورنەتتەر قاتارىنا قوسۋعا بۇيرىق بەرىپ, اقشالاي سىي جاسايدى.

اقىرىندا گەككەرن جاس فرانسۋزدى اسىراپ الادى. دانتەس تە ونىڭ تەگىن قابىلداپ, اكەلى-بالالى قاتىناسقا كوشەدى. گەككەرن ءوزىنىڭ "بالاسىنا" بارىنشا اكەلىك مەيىرىم كورسەتۋگە تىرىسىپ باقسا دا, جۇرەكسىز فرانسۋز ونى تەك ءوز پايداسىنا عانا قولدانىپ ءجۇردى.

"شاقىرىلماعان قوناق"

دانتەس رەسەيگە دە كەزدەيسوق كەلمەگەن ەدى. بۇل جاقتا ونىڭ الىس تۋىسى, گرافينيا ۆارتەنسلەبەن تۇراتىن. ول كەزىندە مۋسين-پۋشكين اتالاتىن گرافتاردىڭ بىرىنە ۇزاتىلعان. دەمەك, دانتەستىڭ ءوزى الەكساندر سەرگەەۆيچكە بوتەن ادام بولماي شىعادى.

ارادا ءبىرشاما ۋاقىت وتكەندە پۋشكين مەن دانتەستىڭ تۋىستىعى تاعى دا تەرەڭدەي تۇسكەن. فرانسۋز اقىننىڭ ايەلى ناتاليانىڭ ءسىڭلىسى ەكاتەرينا گونچاروۆانى قالىڭدىق ەتەدى.

"قىزعانىش, شىركىن..."

دانتەس پەن ناتاليانىڭ اراسىندا اقىننىڭ قىزعانىش سەزىمىن وياتارلىقتاي جاعداي ورىن الدى, المادى ما, ول جاعى بەيمالىم. ءبىراق ەل اراسىندا وسى تاقىرىپ توڭىرەگىندە ءالى كۇنگە دەيىن سىڭارجاق پىكىر قالىپتاسقان.

كوپشىلىك پىكىرىنشە, فرانسۋز ءتۇرلى كەشتەردە اقىننىڭ ايەلى ناتاليا نيكولاەۆناعا اشىقتان-اشىق جاقىندىعىن ءبىلدىرىپ جۇرگەن. تاريحشىلاردىڭ باسىم بولىگى دە وسى پىكىرگە ارقا سۇيەيدى. انىعىندا دانتەس ناتالياعا ەرىكسىز عاشىق بولىپ قالادى. سودان كەيىن جىمىسقى ويلار ساناسىن جاۋلاپ, سۇلۋ كەلىنشەكتى ءوزىنىڭ قۇشاعىنا الۋدى ويلاستىرادى.

پۋشكيننىڭ جانە ونىڭ جاقىن دوستارىنىڭ 1836 جىلى بەلگىسىز جولداۋشىدان "روگونوسەستىڭ ديپلومى" دەگەن ماتىندەگى حاتتار الۋى – ونىڭ جىمىسقى ويلارىنىڭ جەمىسى. ابىرويىن اياققا تاپتاعان فرانسۋزدىڭ داراقىلىعىنا توزبەگەن پۋشكين ونى دۋەلگە شاقىرۋعا ءماجبۇر ەدى.

الەكساندر سەرگەەۆيچ دۋەلگە شاقىرۋ تۋرالى حابارلاما جىبەرگەندە, ونى "ۇلىنىڭ" اتىنان گەككەرننىڭ ءوزى قابىلدادى. ارتىنشا ەكى اپتا مۇرسات بەرۋىن سۇرادى. ال وسى ەكى اپتا ۋاقىت ىشىندە دانتەس ەۋروپادان ءبىر-اق شىعىپ, ەكاتەرينا ارقىلى اقىننىڭ اشۋىن باسۋىن وتىنەدى. ايەلىنىڭ ءسىڭلىسىن باقىتسىز ەتكىسى كەلمەي, امالى تاۋسىلعان اقىن اقىرى دۋەلدى شەگەرۋدى ۇيعارادى. دانتەس وسى ارالىقتا, ناقتىراق ايتساق, 1837 جىلدىڭ 10-قاڭارىندا ناتاليانىڭ سىڭلىسىمەن ۇيلەنۋ تويىن جاسايدى.

حات ارقىلى شەشىلگەن تاعدىر...

ەكاتەرينا گونچاروۆا اپكەسى سەكىلدى سۇلۋلىعىمەن ەرەكشەلەنبەيتىن. وسى سەبەپ بولدى ما, الدە عاشىقتىق وتى بايىز تاپقىزبادى ما, ايتەۋىر نەكە قيۋ راسىمىنەن سوڭ-اق دانتەس قايتادان ناتاليانى جاعالاي باستادى.

مۇنى بايقاعان پۋشكيننىڭ ءسابىر-توزىمى وسى تۇستا تۇگەسىلدى. قاڭقۋ سوزدەردەن, بەيتانىس حاتتاردان مەزى بولعان اقىن گەككەرننىڭ وزىنە حات جازىپ, حاتىندا ەكى تۋىسىن دا ۇيىنەن كورگىسى كەلمەيتىنىن, ال دانتەستىڭ مەرەزبەن اۋىراتىنىن جايىپ سالادى.

وسى حاتتان كەيىن عانا دۋەلگە ەكى تاراپتىق كەلىسىم جاسالادى. 27-قاڭتار كۇنى قارا جاعالاۋدا اتاقتى دۋەل ورىن الادى. جەكپە-جەك كەزىندە دانتەس تە, پۋشكين دە جاراقات الادى. ىشىنە تيگەن وق ەكى كۇننەن كەيىن اتاقتى اقىننىڭ جانىن جالمادى. ال دانتەستىڭ قولىنان العان جاراقاتى وپ-وڭاي جازىلىپ كەتكەن.

ناپالەوننىڭ ءىىى سەنىمىنە كىرگەن دانتەس ءۇش باعىتتا ءتۇرلى ساياسي ميسسيالاردى مۇلتىكسىز ورىندادى. ولار – رەسەيلىك, اۆستريالىق جانە پرۋسسيالىق باعىت. فرانسيانىڭ سۋلسە قالاسىنىڭ مەرى دەگەن اتاققا دەيىن كوتەرىلسە دە, دانتەس رەسەي جايىن ۇمىتا المادى.

اسىرەسە, ايەلى ەكاتەريان گونچاروۆا ومىردەن وتكەن كەزدە, گونچاروۆتار وتباسىنا قايتا شۇيلىگىپ, ورنىنا ايەل بەرۋدى تالاپ ەتەدى. كوزدەگەنى – پۋشكيننىڭ بالالارىنىڭ اناسى ناتاليا. ءبىراق ونىڭ تالاپتارىنا قاتقىل جاۋاپ الادى.

دەنساۋلىعىنان كىنارات بولماسا دا, بايلىعى  اسىپ - توگىلىپ جاتسا دا, دانتەستىڭ كوڭىلىن الاڭ قىلعان ءبىر جاي بار ەدى. ول – فرانسۋزدىڭ پسيحيكالىق اۋىتقۋلارعا شالدىققان قىزىنىڭ پۋشكين ولەڭدەرىن قۇلاي ءسۇيۋى.

دۋەل تۋرالى وقىپ-بىلگەن قىزى ونى ولە-ولگەنشە قانىپەزەر دەپ اتاپ كەتكەن. اكە مەن قىزدىڭ سۇيەگى قازىرگى كۇنى دە قالالىق مازاراتتا قاتار جاتىر.