• usd 468.56

  • eur 497.56

  • rub 7.3

  • cny 67.18

29 ناۋرىز, 14:33:06
الماتى
+35°

04 ماۋسىم, 2019 ساياسات

پرەزيدەنت سايلاۋى: قاي پارتيانىڭ كانديداتى مىقتى؟

ەندى بىرنەشە كۇننەن كەيىن قازاقستان حالقى ءوز تاڭداۋىن جاسايدى.

ەندى بىرنەشە كۇننەن كەيىن قازاقستان حالقى ءوز تاڭداۋىن جاسايدى. ءبىراق, ماسەلە مىنادا: نەگە ءبارى پرەزيدەنت بولعىسى كەلەدى؟ ارينە, اركىمنىڭ سايلاۋعا تۇسۋگە, ءتيىستى زاڭدىلىقتارعا ساي ؛ پرەزيدەنتتىككە كانديدات اتانۋعا قۇقىلى. دەسەك تە, سولاردىڭ بارلىعى دا ليدەر بولۋعا لايىقتى ما؟ ماسەلە سوندا.

ابايدىڭ اتاقتى ءتامسىلى بار: «؛بولدى دا پارتيا, ەل ءىشى ءبۇلىندى»؛ دەگەن. اباي ءبۇل اتاقتى ءسوز تىركەسىن ون توعىزىنشى عاسىردىڭ ورتاسىندا ايتسا دا, ءبىز ونىڭ دانىشپاندىعى مەن كورەگەندىگىنە ءالى كۇنگە دەيىن باس ۇرامىز. ونىڭ مىقتىلىعىن مويىندايمىز. ەل ءىشى بۇلىنبەسە دەيمىز.

جالپى بۇگىنگى ساياسي دودادان انىق بايقالاتىن ءبىر نارسە بار: ءبىزدىڭ كانديداتتار بىر-بىرىنە قۇرمەتپەن قاراي الا ما؟ ارينە پرەزيدەنتتىككە ۇسىنىلعان ءار ۇمىتكەردىڭ ءوز ايتارى بار. ءبىراق بىرەۋدى مۇقاتۋ ارقىلى ەكىنشى ۇمىتكەردىڭ ؛وزىنە ساياسي ۇپاي جيناۋى قانشالىقتى ادىلەتتىلىك؟! ؛ قارسىلاسىن جامانداعاننان حالىقتىڭ كوزقاراسى وزگەرە قويار ما ەكەن؟!

قالاي ايتقاندا دا, ؛بۇل پرەزيدەنتتىك سايلاۋدا قازاقستاندىقتار ءوز تاڭداۋىن جاساۋى ءتيىس. ءبىراق قالاي؟ ەڭ الدىمەن بۇگىنگى پارتيا مەن قوعامدىق بىرلەستىكتەر اتىنان ۇسىنىلىپ جاتقان ۇمىتكەرلەر قانشالىقتى مىقتى, بۇعان دەيىن ساياسي ساحنادا ولار قانداي ىس-ارەكەتىمەن ەستە قالدى؟ ەڭ الدىمەن حالىقتى وسى ماسەدە تولعاندىرۋى ءتيىس؟ سايلاۋ كەزىندە عانا ءوزىنىڭ بار ەكەنىن ءبىلدىرىپ قوياتىن پارتيالار كىمگە كەرەك؟ مىسالى, پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا ءوز كانديداتىن ۇسىنىپ جاتقان «؛اۋىل»؛ پارتياسى وزگەلەرگە مىقتى باسەكەلەس بولعاندىقتان ءوز ادامىن پرەزيدەنتتىككە ۇسىنىپ وتىر دەگەنمەن مۇلدە كەلىسۋگە بولمايدى.

قازىرگى قازاق اۋلىنىڭ جاعدايى قانداي ەكەنى بارىنە دە بەلگىلى. ال «؛اۋىل»؛ پارتياسى قايمانا قازاق تۇراتىن ەلدىڭ ماقسات-مۇددەسى مەن تالاپ تىلەگىنەن شىقتى ما؟ ءبىر اقيقاتتى ؛ ايتا كەتۋگە ؛ ءتيىسپىز. اتالعان پارتيانىڭ باسشىسى پارلامەنتتىك سايلاۋ باسەكەسىندە جەڭىپ شىعىپ, سودان كەيىن عانا بارىپ, پارلامەنتكە كەلدى مە؟ جوق. جالپى تەك قانا وسىنداي ەل ىشىندەگى سايلاۋ دوداسىندا عانا كورىنىپ, ارتىنان ءۇنى وشەتىن پارتيالار كىمگە كەرەك؟ 2007 جىلى پارلامەنتتىك سايلاۋدا باعىن سىناعان «؛اۋىل»؛ پارتياسى 1,51%, ال 2012 جىلى جىلى بار-جوعى 1,19% ؛داۋىس جينادى, پارلامەنتكە دە وتە المادى. وسىدان شىعاتىن قورىتىندى: حالىقتىڭ قولداۋىنا يە بولا الماعان مۇنداي پارتيانىڭ وكىلى قالاي پرەزيدەنت بولا الادى؟! وسى جولعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا «؛اۋىل»؛ ءپارتياسى ؛وز ۇمىتكەرىن ۇسىندى. تولەۋتاي راحىمبەكوۆ قازىرگى تاڭدا, "ۇلتتىق اگرارلىق عىلىمي-وقۋ ورتالىعىنىڭ" باسقارما ءتوراعاسى بولىپ قىزمەت ەتەدى. بۇعان دەيىن, اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيسە-مينيسترى, قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمىنىڭ ورىنباسارى جانە "قازاگرويننوۆاسيا" اق پرەزيدەنتى بولعان. راحىمبەكوۆ ءوز سالاسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە عانا تانىمال شىعار, ءبىراق قازاقستاننىڭ قاراپايىم حالقى ونى ءبىلىپ, تاني ما؟ جوق. «؛اۋىل»؛ پارتياسىنىڭ ءوزى سوڭعى 2007 جانە 2012 جىلعى پارلامەنتتىك سايلاۋدا 2 پايىز داۋىس الا الماي وتىرعاندا, تولەۋتاي راحىمبەكوۆ ايدى اسپانعا شىعارادى دەۋ مۇلدە قاتە. سوندىقتان «؛اۋىلدىڭ»؛ بۇل جولعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا قاتىسۋى ەلدە وسىنداي پارتيانىڭ بار ەكەندىگىن ءبىلدىرۋ عانا. باسقالاي وي جوق. اۋىلدىڭ جاعدايىن كوتەرۋ ءۇشىن كەرەمەت باستامالار كوتەرىپ, ونى شىنايى تۇردە جۇزەگە اسىرىپ جاتسا, قانەكي؟! دەمەك, بۇل پارتيانىڭ ۇمىتكەرىنەن ءۇمىت كۇتۋ مۇلدە  ؛قيىن. اۋىلعا جاعداي جاساۋعا ىقپال ەتە الماي وتىرعان مۇنداي پارتيا كىمگە كەرەك؟ پارلامەنتتىك سايلاۋدا جەتكىلىكتى داۋىس جيناي الماعان «؛اۋىل»؛ پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا نە ءۇشىن ۇمىتكەرىن قوسىپ وتىرعانى ءتىپتى تۇسىنىكسىز. ال مۇنداي ويىنشىق پارتيالاردىڭ حالىققا ءتىپتى كەرەگى جوق. 2014 جىلدان بەرى سەناتتا دەپۋتات بولىپ وتىرعان, اتالعان پارتيانىڭ باسشىسى ءالي بەكتاەۆ ەستە قالارلىقتاي قانداي دەپۋتاتتىق ساۋالناما جاسادى؟ ءبىراق پرەزيدەنتتىككە كانديدات ەتىپ ۇمىتكەرىن ۇسىنادى. قيسىنسىز, اقىلعا سىيمايتىن نارسە. جالپى مۇنداي بەلسەندى قيمىلى جوق, ۇلت ءۇشىن ۇلى ىستەر جاساي المايتىن پارتيالار كەرەك پە؟ جوق.

وسى جولى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا قاتىسىپ جاتقان پارتيانىڭ تاعى ءبىر كاراتيست جىگىتى بار: ول ؛&ndash؛ ؛«؛جەڭەمىن, ويتكەنى حالىق مەنى تانيدى»؛ دەپ قويادى. جالپى «؛حالىققا تانىمالمىن»؛ دەپ كوكىرەك ۇرۋدىڭ زامانى وتكەن. انىق ءبىر نارسە بار, كوممۋنيستەردىڭ اتىنان ۇسىنىلىپ وتىرعان جامبىل احمەتبەكوۆ ەشقاشان پرەزيدەنت بولا المايدى. ويتكەنى بۇل پارتيانىڭ كۇنى وتكەن, بولاشاعى دا جوق. بۇكىل ۇلتتى اشارشىلىققا ۇشىراتقان قان قىزىل كوممۋنيستەردىڭ جولىن جالعاستىرۋشى پارتيانىڭ وكىلىن حالىق ەشقاشان قولدامايدى. كەشەگى كۇنگە دەيىن «؛كوسارەۆتىڭ پارتياسى»؛ اتانىپ كەلگەن بۇل ساياسي ۇيىمعا حالىق تا سەنبەيدى. بۇل ساياسي پارتيانىڭ كەلەشەگى كۇنگىرت. سوندىقتان بولاشاعى جوق پارتيا مەن ونىڭ وكىلى ەشقاشان ساياسي دودادا كوپ داۋىس الا المايدى. جالپى پارلامەنتاريزم ينستيتۋتىندا ؛ قازاقستاننىڭ دامۋى ءۇشىن مۇنداي پارتيانىڭ قاجەتى دە شامالى. سوندىقتان «؛حالىق مەنى تانيدى, ءبىز جەڭەمىز»؛ دەۋ اسىلىق. احمەتبەكوۆكە پرەزيدەنتتىك سايلاۋ تاتامي نەمەسە بەلدەسە كەتەتىن بوز كىلەم ەمەس. پرەزيدەنتتىككە كانديدات بولىپ وتىرعان مۇرتتى كاراتيست &ndash؛كوممۋنيست احمەتبەكوۆ ؛مۇنى تەرەڭ ءتۇسىنۋى كەرەك. جالپى ايتا كەتەتىن ءبىر نارسە, كوممۋنيستەرگە بولاشاق پارلامەنتتە ورىن بولادى دەۋ كۇماندى. ارينە, وعان ءبىزدىڭ بيلىك ءقازىر مۇمكىندىك جاساپ وتىر. دەگەنمەن, ؛قازاقستان پارلامەنتى مەن قوعامىن كوممۋنيزم ەلەسى كەزبەۋى ءتيىس. ەشقاشان! سوندا عانا سانا تازارادى. مىسالى, وسى جىلدىڭ باسىندا استانادا بەس پەرىشتە قازا تاۋىپ, كوپ بالالى انالار قۇقىن تالاپ ەتكەندە قىزىل كوممۋنيست كوسارەۆتىڭ قىلى دا قيسايعان جوق. ەندەشە...

«؛اۋىل»؛ مەن كوممۋنيستەر سياقتى ۋاقىتشا ويىنشىق پارتيالار كىمگە كەرەك؟ ەشكىمگە دە! حالىق ويىنشىق ەمەس. ءبىراق ولار قوعامدا ىقپالى مەن بەدەلى جانە بەلسەندىلىگى بولماسا دا, ىڭعايسىزدانباي پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر رەتىندە ءوز ادامدارىن ۇسىنادى. كەيدە ولاردىڭ وسى ارەكەتتەرىنەن امال جوق, ءوزىڭ ىڭعايسىزداناسىڭ. پارلامەنتتە دە, قوعامدا دا ورنى جوق ساناتتا بار, ساپالى ءىسى كورىنبەيتىن مۇنداي پارتيالار تۋرالى ءبارى بولاشاقتا ويلانۋى ءتيىس.

ال باسقا ۇمىتكەرلەرگە قاراعاندا, «؛اقجول»؛ پارتياسىن حالىق بىلەدى. پارلامەنتتە دە ۇلت ءۇشىن كەرەكتى دەپۋتاتتىق ساۋالنامالار جاساپ, ءوز ۇسىنىستارىن ايتىپ جۇرگەن پارتيا بۇل جولى دانيا ەسپاەۆانى كانديدات ەتىپ ۇسىندى. ارينە, «؛اقجولدىڭ ءوز ساياسي ەلەكتوراتى بار. جالپى «؛الاش ارىستارىن ارداقتاپ, ابىرويعا كەنەلىپ جۇرگەن اتالعان پارتيانىڭ پارلامەنتتە كوتەرگەن ماسەلەلەرى دە از ەمەس.  ؛مۇنى جوققا شىعارۋعا بولمايدى. دەمەك, ايەل ادامدى پرەزيدەنتتىككە ۇسىنىپ وتىرعان «؛اقجولدىڭ»؛ جايى تۇسىنۋگە تۇرارلىق. اتىن تاعى ءبىر شىعارسا, ارتىقتىق ەتپەيدى.

1998-2002 جىلدارى پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى, 2004-2007 جىلدارى ءماجىلىس دەپۋتاتى بولعان امانگەلدى تاسپيحوۆ تە &ndash؛ پرەزيدەنتتىككە كانديدات. ءقازىر ول باتىس قازاقستان وبلىستىق اۋماقتىق كاسىپوداقتار بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى. ءبىراق بۇرىنعى دەپۋتات «؛بۇقارانىڭ جۇرەگىن جاۋلايدى, ؛ حالىق سونى قالايدى»؛ دەۋ قيسىنعا كەلىڭكىرەمەيدى. مەيلى ايماققا ول تانىمال شىعار, الايدا ؛ «؛ەلدىڭ تولىققاندى تاڭداۋى تاسپيحوۆقا تۇسەدى»؛ دەۋ اقىلعا قونىمسىز.

پرەزيدەنتتىككە كانديدات تاعى ءبىر ازامات&ndash؛ ول سادىبەك تۇگەل. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, جازۋشى سادىبەك تۇگەل ۇلتتىق «؛ۇلى دالا قىراندارى»؛ حالىقتىق قوزعالىسى اتىنان ۇسىنىلعان ۇمىتكەر جانە ءوزى اتالعان قوزعالىستىڭ ءتوراعالارىنىڭ ءبىرى. ۇلت ءۇشىن ۇلكەن ىستەردىڭ ۇيىتقىسى بولىپ جۇرگەن ازامات. ايتسە دە, ول باسقا قارسىلاستارىن باسىپ وزا المايدى كۇدىك كوپ.

ال «؛ۇلت تاعدىرى»؛ قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ اتىنان پرەزيدەنتتىك دوداعا تۇسكەن جۋرناليست, وپپوزيسيونەر ءامىرجان قوسانوۆتى الەۋمەت قانشالىقتى قولدايدى؟ سوڭعى جيىرما جىلدان استام ۋاقىت بويى وپپوزيسيادا كەلە جاتقان قايراتكەر تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىدە ازىرگە قولداۋشىلار بارشىلىق. ءبىراق قوسانوۆ قارسىلاستارىن قانشالىقتى باسىپ وزادى؟ ەندى ونى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ ناتيجەسى كورسەتەدى.

بىراق بۇل پرەزيدەنتتىك سايلاۋ الدىندا ءقازىردىڭ وزىندە ايقىن بولعان ءبىر نارسە بار: پارتيالار مەن وپپوزيسيانىڭ كانديداتتارى ؛ بيلىكپەن الىسىپ جاتقان جوق. اقيقاتى, تىرناق استىنان كىر ىزدەپ, ولار بىر-بىرىنە وپپوزيسيا بولىپ, حالىقتىڭ الدىندا وزدەرىنىڭ ماسقاراسى شىعىپ جاتىر...

مۇنداي جاعدايدا ەل ءۇمىت ارتىپ وتىرعان, حالىق باسىم داۋىس بەرەتىن, ساياسي مۇمكىندىگى زور توقاەۆپەن تىرەسۋ ولارعا وڭايعا سوقپايدى. راسىن ايتۋ كەرەك, وپپوزيسيالىق كوزقاراستاعى كانديداتتاردىڭ كەيبىر جاقتاستارى ەل ءىشىن الا تايداي ءبۇلدىرىپ, الەۋمەتتىك جەلىدە ويىنا ؛ كەلگەنىن جازىپ جاتىر. مۇنىمەن كەلىسۋگە بولمايدى.

مۇنى قاراپ وتىرىپ, سايلاۋ ناۋقانى مەن ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن وتە ساۋاتتى جۇرگىزىپ وتىرعان «؛nur otan»؛ پارتياسىنىڭ جۇمىسى باعالاۋعا تۇرارلىق دەپ اتاۋعا بولادى. ؛

ال «؛nur otan»؛ پارتياسىنىڭ كانديداتى توقاەۆ نەگە مىقتى؟

  1. مۇنى ەڭ الدىمەن ەلدىگىمىزدى, مەملەكەتتىگىمىزدى قالىپتاستىرعان ەلباسى, قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن ەلىمىزدەگى جەتەكشى پارتيا «؛nur otan»؛ قولداپ وتىر.
  2. ساياسي تاجىريبەسى مەن ۇيىمداستىرۋشىلىق مەنەدجەرلىگى وتە كۇشتى «؛nur otan»؛ پارتياسى ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن وتە ساۋاتتى ءارى بەلسەندى جۇرگىزىپ جاتىر. ؛
  3. نۇرسۇلتان نازارباەۆ قالىپتاستىرعان ەلدىڭ تىنىشتىعى مەن تۇراقتىلىعىن قالايتىن حالىق سوندىقتان دا «؛nur otan»؛ ۇسىنعان كانديداتقا باسىم داۋىس بەرەتىنى اقيقات. ؛
  4. «؛nur otan»؛ پارتياسىنىڭ كانديداتى قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستاندا جانە ودان سىرت جەرلەردە وتە تانىمال قايراتكەر.

اتالعان وسى قاعيدالار قاسىم-جومارت كەمەلۇلىن پرەزيدەنتتىك سايلاۋ باسەكەسىندە العا شىعاراتىنى انىق. ال الەۋمەتتىك جەلىدە ءبىر-بىرىن قارالاپ جاتقاندار قاشان دا كوش سوڭىندا قالادى. بۇل &ndash؛ ءومىردىڭ ناقتى كورىنىسى...

بەرىك بەيسەنۇلى

اۆتورمەن ونىڭ facebook پاراقشاسى ارقىلى حابارلاسۋعا بولادى.

جازىلىڭىز

"قامشى" سىلتەيدى

قاتە تاپساڭىز, قاجەتتى بولىكتى تاڭداپ ctrl+enter باسىڭىز.

پىكىر قالدىرۋ

پىكىر