نۇرعالي قاناتۇلى: ءبىز قازاققا كايدزەننىڭ جات ەمەس ەكەنىن دالەلدەدىك

qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى الماتىداعى kaizen ورتالىعىنىڭ جۇمىسى جايلى كوپ سەريالى ماقالالار بەرۋدى قولعا الدى. اتالمىش ورتالىقتىڭ باستى ميسسياسى – كايدزەن تۇسىنىگىنىڭ كەڭىرەك تارالىپ, قولدانىسقا ەنۋىنە سەپتىك ەتۋ.

جاپوندىق جۇيەنى وڭ جامباسىنا ىڭعايلاپ, ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا پايدالانىپ وتىرعان قازاقستاندىق مەكەمەلەر از ەمەس. كايدزەن ورتالىعىمەن بايلانىس ارقىلى اتالمىش جۇيە ءسات ساناپ تەرەڭگە تامىر جىبەرۋدە. سونداي قازاقستاندىق ءىرى ءوندىرىس وشاقتارىنىڭ ءبىرى – الماتى جەلدەتكىش زاۋىتى. زاۋىت باسشىسى نۇرعالي قاناتۇلىمەن كايدزەن جۇيەسى مەن زاۋىتتاعى جۇمىس ۇدەرىسى تۋرالى اڭگىمە وربىتتىك.

- ءبىز بىلەتىن كايدزەن جۇيەسى ءاربىر قىزمەتكەرگە مۇمكىندىك بەرەدى, دامۋىن تالاپ ەتەدى, جۇمىستان شىعارمايدى, تابىسىن ءادىل باعالايدى. جۇيەنىڭ وسىنداي قاساڭ قاعيدالارى سىزدەردە قانشالىقتى جۇمىس جاسايدى؟ الماتى جەلدەتكىش زاۋىتى كايدزەن جۇيەسىن تولىققاندى ەنگىزگەن بە؟

- تولىققاندى ەمەس. سەبەبى, كايدزەندە شەك جوق. ءبىز ءقازىر "تولىقتاي" دەپ ايتساق, وعان شەك قويامىز. "كايدزەن" ءسوزىنىڭ اۋدارماسى قانداي؟ جالپى اۋدارماسى مەكەمەنىڭ شەكسىز دامۋى دەگەن ماعىناعا سايادى. ياعني, دامۋدىڭ شەگى جوق. سول سەبەپتى ءاردايىم ەنگىزىپ جاتىرمىز نەمەسە ەنگىزدىك جانە ودان ءارى دامىتۋدامىز دەگەنىمىز دۇرىسىراق.

مىسالى, ۇيدەن جۇمىسقا دەيىن 20-30 مينۋتتا نەمەسە 1 ساعاتتا جەتۋىڭ مۇمكىن. ال كايدزەن نە دەيدى؟ كايدزەن بويىنشا سەن جۇمىسقا 0 سەكۋندتا جەتۋىڭ ءتيىس. بۇل مۇمكىن بە؟ ارينە, مۇمكىن ەمەس. ءبىراق ماقسات – 0 سەكۋندتا جەتۋ. 1 سەكۋندتا جەتكەن جاعدايدا دا ماقسات ورىندالمادى. ەگەر وسى نارسەنى شىندىققا اينالدىرساق, سول كەزدە بارىپ, مەن كايدزەننىڭ شىڭىنا جەتتىم دەۋگە رۇقسات. دەمەك, اتالمىش جۇيەنى ىشكەرىلەندىرگەن مەكەمەنىڭ بارلىعى سول باعىتتى دامۋشىلار, ياعني, دامىتۋشىلار, ەنگىزۋشىلەر.

كايدزەندە شەك جوق جانە ورتاشا دەگەن مولشەر جوق. بۇل جۇيەدە تەك ەكى جاۋاپ بار: ءيا نەمەسە جوق.

ناقتىلىقتار تۋراسىندا..

كايدزەن ءارقاشان مەكەمەدەن دە, قىزمەتكەردەن دە ناقتىلىق پەن مۇقياتتىلىقتى تالاپ ەتەدى. مىسالى, ءار نارسە ءوز ورىنىندا تۇرۋى ءتيىس. ءسىز پاراقتاردى نەمەسە قالامداردى الىپ, توپتاستىرىپ جيناپ قويدىڭىز. ۇستەل ءۇستى جيناقى ءارى كورنەكى بولىپ تۇر. ءبىراق وسى تياناقتىلىقتى دا كايدزەن قابىلدامايدى. ويتكەنى, ءار نارسە ورىنىندا تۇرۋى ءۇشىن ونىڭ شەك سىزىقتارى سىزىلىپ, اتاۋى جازىلعان ورىنى بولۋى ءتيىس. سوندا بارىپ, ءسىزدىڭ ۇستەلىڭىزدىڭ ءۇستى كايدزەن داعدىلارىنا ساي بولىپ ەسەپتەلەدى.

مىنە, وسى – كايدزەن. بارلىعىن ستاندارتتاۋ كەرەك, بارلىعىن جوسپارلاپ, بەلگىلەۋ كەرەك.

كايدزەندەگى ءادىل باعالاۋ قاعيداسى تۋرالى...

- كايدزەندە ماسەلە بونۋستا ەمەس, بونۋستىڭ اقشاسىندا نەمەسە جۇيەسىندە ەمەس, ءادىل باعالاۋدا. كايدزەندەگى ەڭ باستى ەرەكشەلىك – ءادىل باعا.

بىز جۇمىسشى جوسپاردى ورىنداسا 5 پايىز, 5س قاعيدالارىن ەنگىزسە 15 پايىز بونۋس السىن دەگەن سياقتى جۇيەلەردى, ول مەيلى كايدزەن بولسىن نە بولماسىن, ويلاپ تابۋعا ۇستامىز. ەندى ساناسى ءتۇزۋ ادامنىڭ ويىندا كەلەسى سۇراق تۋىندايدى. ونى كىم باعالايدى؟ ونى كىم ەسەپتەيدى؟

كەيبىرەۋلەر "كايدزەندى وتىرعىزدىم, كومەكتەسپەيتىن جۇيە ەكەن" دەگەندەي قاۋەسەتتەردى تاراتىپ جۇرەدى. ول ادامدار كورسەتكىشتەردى قويادى. بارلىعىن دۇرىس باستايدى. ءبىراق نەگە ناتيجە بەرمەيدى؟ ويتكەنى, ول باعالاۋ ادىستەرىن جولعا قويماعان.

وسى نارسەلەردى ەسكەرە وتىرىپ, مەكەمەسىنە كايدزەن جۇيەسىن ىشكەرىلەندىرمەك بولعان ازاماتتار كورسەتكىشتەردى ورناتپاي تۇرىپ, ول كورسەتكىشتەردىڭ ناتيجەسىن قالاي باعالايمىن دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەۋ كەرەك. ايتپەسە, كەز-كەلگەن جۇيە ناتيجە بەرمەيدى.

قىزمەتكەردى اسىرا باعالاساڭ دا, تومەندەتە باعالاساڭ دا ناتيجە شىقپايدى. ويتكەنى, سوعان قىزمەتكەر داعدى الىپ قالادى. قاشان ءادىل باعالاۋ بولادى, سول كەزدە كورسەتكىش تە ناتيجە بەرە باستايدى.

مەكتەپ مىسالى...

مەن ءاردايىم باعالاۋ تاسىلىندە مەكتەپتەگى جۇيەنى مىسالعا الامىن. نەگە؟ ويتكەنى, ادامعا مەكتەپتەن وزگە ەشقانداي جەر ءادىل باعا بەرىپ, باعاعا سايكەس جۇمىس جاساتا الماعان.

ساعان ەڭ جاقسى جالاقىنى بەرسە, ءبىراق دىم جۇمىس جاساماسا... بۇل – كەز-كەلگەن مەكەمەدە جۇمىس جاسايتىن جۇمىسشىلاردىڭ ارمانى. ويتكەنى, ولار مىندەتتى جالاقىنى بەلسەندى جۇمىس جاساسا دا نەمەسە ەل قاتارلى ءىلىنىپ-سالىنىپ جۇرسە دە الاتىنى ءبىر جالاقى.

ال مەكتەپتە قالاي؟ مەكتەپتە بالاعا بەستىك قويا بەرسە نەمەسە ءبىرىڭعاي ەكىلىك قويا بەرسە دە ول وقۋدى دوعارادى. ال بەلسەندى تۇردە ءۇي تاپسىرماسىنا دايىندالىپ كەلسە, بەستىك قويىپ, وقىماسا تومەن باعالاسا, بەستىكتىڭ ءدامىن تاتقان وقۋشى تالپىنىس جاساي تۇسەدى. كايدزەن دە تۋرا وسىلاي. قىزمەتكەردىڭ جۇمىسى ءادىل باعالانىپ وتىرسا, ونىڭ بەلسەندىلىگى ويانىپ, جۇمىسقا دەگەن قۇلشىنىسى ەرىكسىز ارتادى.

ادامعا تەك ءبىر كاتەگورياداعى كىسىلەر عانا قالاعانىن ىستەتكەن. ولار – مۇعالىمدەر. ءۇي تاپسىرماسىن بەرەدى. ورىنداساڭ ورىندادىڭ, ورىنداماساڭ امال جوق. ءبىراق وزىڭە ءىشىڭ تولمايدى. ويتكەنى, ساعان باسقا ەشكىم باعا قويعان ەمەس. مىنە, وسىلاي.

- ءادىل باعالاۋدىڭ ارتىندا قاراجات ايىرماشىلىعى تۇرادى. دەمەك, باسەكەلەستىكتى ارتتىرۋدىڭ نەگىزگى فاكتورلارىنىڭ بىرىنە ستاندارتتى ەمەس جالاقى دا كىرەدى عوي؟

- ارينە. تاعى دا مەكتەپ مىسالىنا سۇيەنەيىك. اقشا دەگەن ول الگى باعانى جۋرنالعا ەنگىزۋ. ساباق ايتىپ بولعان وقۋشى دا ورىنىنا بەتتەپ بارا جاتىپ ءمۇعالىم قولىنداعى قالامنىڭ جۋرنالعا قانداي باعا تۇرتكەنىن اڭعارعىسى كەلەدى. مويىنىن سوزىپ, ۇزىلە قارايتىنى دا سول.

باعانىڭ كۇشى دە وسىندا. ونىڭ جۋرنالعا ءتۇرتىلۋى ارقىلى وقۋشى كۇش الادى. كىل ۇشتىككە وقيتىن وقۋشى ءبىر رەت دايىندالىپ كەلىپ, وعان ءمۇعالىم بەس دەگەن باعا قويسا, وندا ول وقۋشى كەلەسى جولى دا شىققان بيىگىنەن تۇسپەۋگە تىرىسادى. بۇل – اۆتوماتتى تۇردە قىزمەتكەردىڭ (وقۋشىنىڭ) ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىراتىن فاكتور.

موتيۆاسيا – اقشا ەمەس, موتيۆاسيا – باعا. بۇل ەكەۋىن ەشقاشان شاتاستىرۋعا بولمايدى. اقشا دەگەن الگى الىنعان باعانىڭ جۋرنالعا قويىلۋى. باستىسى – باعانى الۋ, سول باعاعا جەتۋ جولىنداعى ەڭبەك.

باعالاۋدىڭ اشىقتىعى تۋرالى...

- باعالاۋدىڭ اشىق بولۋى – وتە ماڭىزدى. بارلىعى ادىلەتتى بولۋى ءتيىس. مەكتەپ مىسالىن قولدانا بەرەلىك. ءسىز بەستىك الۋعا تالپىنىپ ءجۇردىڭىز دەلىك. ءبىراق ءمۇعالىم ءسىزدىڭ تۋىسقانىڭىز بولىپ شىعىپ, ءسىز ونى بىلمەسەڭىز دە, بۇل – ادىلەتتى.

بىراق كايدزەن جۇيەسىمەن جۇمىس جاسايتىن مەكەمەلەردە باعالاۋدىڭ اشىق بولعانى ماڭىزدى. بۇل ارقىلى ءبىز قىزمەتكەردىڭ ساناسىندا ەشقانداي كۇدىكتىڭ بولماۋىنا قول جەتكىزەمىز. ال "باستىق جەيدى", "بۋحگالتەر انا تۋىسىنا كوپتەۋ جازادى" دەگەن قاساڭ قاعيدالار – ەڭبەك ونىمدىلىگىن تەجەيتىن بىردەن-بىر فاكتور. سوندىقتان, باعالاۋدىڭ, ءار قىزمەتكەر ءوزىنىڭ اي سوڭىندا قانشا جالاقى الاتىنىن ءبىلىپ وتىرعانىنىڭ پايداسى زور. مىنە, كايدزەن جۇيەسى وسىنى قولدايدى.

- وسى كايدزەن جۇيەسىن وتاندىق مەكەمەلەردىڭ ىشكەرىلەندىرۋى بارىسىندا "بۇل جۇيە قازاقتارعا جات", "قازاقتار قاتاڭ تارتىپتە جۇمىس جاساي المايدى", "قازاقتار تايم-مەنەدجمەنت, ءپرينسيپتى جۇمىس دەگەندى بىلمەيدى" دەگەن قاڭقۋ سوزدەر ءجۇر. شىندىعىندا قازاق ۇلتى جاپون جۇيەسىن پايداسىنا جاراتۋى قيىندىق تۋعىزادى ما؟

- بوس ءسوز. قاڭقۋ ءسوز. ادام دەگەن بىردەي. جۇمىسقا كەلگەندە, تاپتىق بولىنىسكە كەلگەندە ۇلتقا, تىلگە, ناسىلگە ءبولۋ قيسىنسىز. مىناداي ءبىر مىسال ايتىپ بەرەيىن.

عالىمدار توبى ساراپتامالىق سىناق جۇرگىزىپتى. ناتيجەسىندە, مەملەكەتتىڭ 20 پايىزى ۇرلىقتى تۇراقتى تۇردە جاسايدى, 20 پايىزى مۇلدە جاسامايدى, ال 60 پايىزى مۇمكىندىك بولسا جاسايدى. مۇمكىندىك بولسا جاسايدى دەگەنىمىز, جۇيە قاتال بولسا, باسىن سۇقپايدى. ال زيان شەكپەيتىنىن ءبىلىپ تۇرسا, ۇرلىقتان تارتىنىپ قالمايدى.

بۇل قاي مەملەكەت؟ بۇل – بارلىق مەملەكەت. ادامزاتتىڭ ءبارى وسىنداي. دەمەك, كەز-كەلگەن جۇيەنى ورنىقتىرار كەزدە ۇلتتىڭ, ەلدىڭ جاعدايى قاتتى اسەر ەتەدى دەپ ويلامايمىن.

تۇپتەپ كەلگەندە, مىنا ءبىز دە – قازاقتارمىز. جاسادىق قوي. قانشا ادام كۋا. قازاقتاردىڭ ىشكەرىلەندىرگەن جۇيەسىنە اتالمىش جۇيەنى ويلاپ تاپقان toyota كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى كەلىپ, وتە جوعارى باعا بەرگەن. كورسەتكىش پە؟ كورسەتكىش!

كايدزەندى ىشكەرىلەندىرۋ بارىسىنداعى تاربيە مەن ادامي قۇندىلىقتار جايلى...

- كەز-كەلگەن مەملەكەتتى مىسالعا الىپ قاراساڭ, سىبايلاس جەمقورلىق تا, قىلمىس تا بارشىلىق. ال ويلاپ قاراساڭ, ادامزات تاريحىندا بالاسىن وسىنداي بول دەپ تاربيەلەگەن اتا-انا جوق. ءابسوليۋتتى فاكت!

بىراق ءبارىبىر كەز-كەلگەن قوعامدا جەمقور دا, قىلمىسكەر دە بار. بۇل – ادامداردىڭ وزدەرىن قالىپتاستىرۋى بارىسىندا تاڭدايتىن جولى.

دەمەك, كايدزەندى وتىرعىزۋ بارىسىندا ەشقانداي ۇلتتىق, ناسىلدىك, تىلدىك ەرەكشەلىكتەر ءرول ويناي قويمايدى. بارلىعى ادامعا, ياعني, قىزمەتكەرگە بايلانىستى.

- ەندى مىناداي سۇراق. كايدزەن جۇيەسىن ەنگىزۋگە قادام جاساۋ ارقىلى جەمقورلىقتى, تۋعان-تۋىستى جۇمىسقا تارتۋ ينستيتۋتىن ءبىرجولا جويا الامىز با؟

- جەمقورلىقتى ويلاۋدىڭ دا قاجەتى شامالى. بۇل جەردە باعاناعى ءادىل باعالاۋ, ستاندارتتى كورسەتكىشتەر دەگەن سەكىلدى دۇنيەلەر بارلىعىن وزدىگىنەن اۆتوماتتى تۇردە شەشىپ وتىرادى.

ەكىنشى ماسەلە – تۋعان-تۋىستى جۇمىسقا تارتۋ. مەن قايتا كايدزەن جۇيەسىندە تۋىسقانىمدى جۇمىسقا الا الامىن. ەگەر كايدزەن بولماسا, مەن ونى جۇمىسقا السام, ول ماعان ارقا سۇيەپ جۇمىس جاسامايدى عوي.

كايدزەندە ءبارى باسقاشا. مەن وعان كومەكتەسكىم كەلىپ, بۇيرەگىم بۇرسا دا, قولىمنان تۇك كەلمەيدى. ويتكەنى, ونىڭ قىزمەتىن باعالايتىن جۇيە بار, ستاندارت بار, كورسەتكىش بار. ول سوعان باعىنادى. ەگەر تۋىسىما كومەك جاسايتىن بولسام, مەك بۇكىل مەكەمەدەگى جۇمىس ۇدەرىسىن تاس-تالقان ەتەمىن. بۇل ماعان كەرەك پە؟

تۋىسقانىمدى جۇمىسقا السام, ول بۇرىنعى قىزمەتكەردىڭ ءىسىن جالعاستىرادى. ونىڭ كورسەتكىشتەرىن, ونىڭ العان بونۋستارىن ول دالمە-دال قايتالاپ, ءتىپتى, ودان ءارى قاراي دامىتا ءتۇسۋى ءتيىس.

مەن وعان باعا بەرە المايمىن. مىسالى, جابدىقتاۋشىعا باعانى قويما مەڭگەرۋشىسى بەرەدى. وعان باعانى ءوندىرىس باسشىسى بەرەدى. ال ءوندىرىس باسشىسىنىڭ ەڭبەگىن ساتۋ ءبولىمىنىڭ مەنەدجەرى باعالايدى. دەمەك, ءبارى بىر-بىرىنە باعىنىشتى. جانى اشىپ, قابىلداۋشى تاراپ ارتىق باعا قويسا, ءوزى ءسوز ەستىپ, ەڭبەك ونىمدىلىگىنىڭ كورسەتكىشىنە زالال كەلتىرەدى. بۇل وعان كەرەك پە؟ مىنە, باسقارۋ جانە باعالاۋ ۇدەرىسى وسىلاي ءوربيدى.

مەن سوندا ەشكىمگە باعا قويمايمىن. تەك باعالاردىڭ ءادىل قويىلۋىن قاداعالايمىن.

- جۇيە تۋراسىندا ءبىرشاما وي ءبولىستىڭىز. ەندى سۇراق باعىتىن الماتى جەلدەتكىش زاۋىتىنىڭ ونىمدەرىنە قاراي بۇرساق. زاۋىت ءونىمى ەلىمىزدىڭ ءار قالاسىنداعى ءىرى-ىرى قوعامدىق ورىنداردى (ۆوكزال, ويىن-ساۋىق ورتالىقتارى, ساۋدا ورتالىقتارى, اۋەجاي) قامتيدى. بۇدان بولەك, الىس-جاقىن شەتەلدەرگە ءونىم شىعاراسىزدار ما؟

- ارينە, الماتى جەلدەتكىش زاۋىتىنىڭ ونىمدەرى ەكسپورتتالادى. رەسەي, قىرعىزستان, lg كومپانياسىنىڭ برەندىمەن وزبەكستان نارىعىنا جىبەرىلەدى. اتالعان ەلدەردەگى ءىرى قۇرىلىستاردىڭ يەلەرى تاپسىرىس جاسايدى, تاپسىرىس بويىنشا ءبىز جەلدەتكىشتى ءوندىرىپ شىعارامىز.

- شيكىزات وزىمىزدەن بە, الدە ونى دا اتتاي قالاپ الدىراسىزدار ما كورشى ەلدەردەن؟

- باسىم كوپشىلىگى ءوزىمىزدىڭ شيكىزات. بىزدەگى شيكىزات قورىنىڭ باي ەكەنىن ەسەپكە الساق, بۇل سوزىمە سەنۋگە بولادى. دەگەنمەن, بارلىعىن قازاقستاننان الۋ – اقىلعا سىيىمسىز دۇنيە.

ەگەر كىمدە-كىم مەنىڭ ءونىمىمنىڭ 70 پايىز شيكىزاتى وزىمىزدەن شىققان دەسە, سەنۋگە استە بولمايدى. بۇل – وتىرىك. ەگەر ءونىمنىڭ 40 پايىز شيكىزاتى وتاندىق بولسا, وندا ول ءونىم مىقتى دەگەن ءسوز.

بىزدە ەشكىم شىنايى دەڭگەيدى كورسەتپەيدى. سودان كەلىپ, وتىرىك ستاندارتتاۋ العا شىعادى. بارلىعى تازا پايىزىن كورسەتەر بولسا, تاڭداۋ جاساۋ دا, باسەكەلەستىكتى دۇرىس جولعا قويۋ دا شيەلەنىسپەس ەدى.

اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

كايدزەن جۇەسى تۋرالى qamshy.kz سايتىندا جارىق كورگەن وزگە دە ماتەريالداردى وقي وتىرىڭىز:

1. جەلدەتكىش زاۋىتىنداعى كايدزەن جۇيەسى: بونۋس بەرەتىن بەرەكەلى بيزنەس

2. ورازاعا كايدزەن ادىسىمەن دايىندالۋ

3. كايدزەن ورتالىعىنا كىردىڭ – عاجايىپقا ساپار شەكتىڭ (فوتورەپورتاج)

4. كايدزەننىڭ 6 قاعيداسى. جاپوندار ءومىرىن قالاي جەڭىلدەتتى؟

سۇحباتتاسقان: ادىلەت مادەنيەت