قازان شۇڭقىرلار. ادامزاتتىڭ جەر-انانى قورلاعانىنىڭ دالەلى دەرسىڭ...

ادامنىڭ اتاق-ابىروي, اقشا-داۋلەت ءۇشىن جەر-انانىڭ بايلىعىن قالاي توناعانىن, جازىلماس تەرەڭ جارانى قالاي سالعانىن qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى تومەندەگى 7 مىسال ارقىلى  كورسەتىپ, وقىرمانعا وي سالماقشى.

1.وڭتۇستىك افريكاداعى كيمبەرلي الىپ شۇڭقىرى                                                                        /kimberlly big hole south africa 

وڭتۇستىك افريكانىڭ "كيمبەرلي" دەگەن قازان سياقتى وراسان زور شۇڭقىرى. بۇل ادامزات قولىمەن جاسالعان دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن شۇڭقىرلاردىڭ بىرەۋى. 1097 مەتر تەرەڭدىكتە. بۇل شاحتا 1994 جىلى جابىلعان. جابىلۋىنان بۇرىن بۇل شاحتادان 3 تونناداي الماز ءوندىرىپ الىپتى.

 

2. كاليفورنيا, مونتيسەللو, گلوري حول                                                                                                      (glory hole - monticello dam, california)/             

كاليفورنيانىڭ مونتيسەللو ولكەسىنە ورنالاسقان "گلوري حول". گلوري دەپ اتالاتىن وسى قازان تارىزدەس شۇڭقىردى تەڭىز دەڭگەيى كوتەرىپ, سۋ اپاتى ءقاۋپى تونگەن كەزدە سۋ دەڭگەيىن تومەندەتۋ ءۇشىن پايدالانادى. مونتيسەللو سۋ بوگەتىنىڭ جانىندا ورنالاسقان "گلوري حول" سۋ تارتۋ ماقساتىمەن ادام قولىنان جاسالعان الەمنىڭ ەڭ ۇلكەن شۇڭقىرلارىنىڭ ءبىرى. بۇعان سەكۋندىنا 14,400 كۋب.م. كولەم سۋدى قۇيۋعا بولادى

.

 

3. يۋتا شتاتى, بينحام كانيون شاحتاسى                                                                                                     (binghan canyon mine utan)/                                                                 

يۋتا شتاتى, بينحام كانيون شاحتاسى. قازىرگى جاعدايمەن بۇل شاحتا جۇمىسىنان پايدا بولعان الەمنىڭ ەڭ ۇلكەن شۇڭقىرى. قازۋ جۇمىسى 1863 جىلدان باستاپ قازىرگە دەيىن جالعاسۋدا. سوندىقتان تەرەڭدىگى ۇنەمى وسۋدە. ەڭ سوڭعى رەت ولشەگەندە ونىڭ تەرەڭدىگى 1 كم. ەندى 2,5 كم. ولشەمدى كورسەتكەن. 

 

4. بەليزدەگى "الىپ كوك شۇڭقىر"                                                                                                            /great blue hole belize/                                                                                                                                بەليزدەگى تابيعاتتىڭ ەرەكشە كەرەمەتى سانالاتىن "الىپ كوك" اتتى قازان سياقتى شۇڭقىر بەليزدەن 60 شاقىرىم الىستا ورنالاسقان. دۇنيەجۇزىندە وسى تارىزدەس تابيعي كوك شۇڭقىرلار كوپ بولسا دا "الىپ كوك" سياقتى تاڭعاجايىپ الىبى جوق.

 

 

5. سىبىردەگى (رەسەي) ميرنىي الماز شاحتاسى                                                                                            /mirny diamond mine siberia, russia/                                                                                                    ميرنيدە الماز وندىرۋدەن قالعان بۇل شۇڭقۇردى ءتۇپسىز-تۇڭعيىق دەسە دە بولادى. شاحتانىڭ تەرەڭدىگى 525 مەتر, ديامەترى 1200 مەتر. تۇڭعيىق ۇستىنەن اۋە جولى قاتىناسى جوق. ياعني ۇشاقتار شاحتادان جۇزدەگەن مەتر بيىكتىكتە ۇشقانىنا قاراماستان, وندا تارتىلۋ كۇشى وتە قاتتى بولعانى انىقتالعان. تارتىس كۇشىنىڭ مىقتىلىعى سونداي, شۇڭقىرعا بىرنەشە ۇشاق قۇلاپ تۇسكەن. 

 

6. كانادانىڭ دياۆين شاحتاسى.                                                                                                            /divark mine canada/                                                                                                                                        كانادا مەملەكەتىندەگى بۇل شاحتا وزگەلەرگە قاراعاندا ەرەكشە. اۋماعى ۇلكەن جانە جان-جاعى تەگىس بولعاندىقتان, "boing-737" ۇشاعى قوناتىنداي اۋەجاي ورنى بار. جان-جاعىن سۋ قورشاپ جاتىر. قىستا سۋى مۇز بولىپ قاتقاندا, مۇزى بىلىنبەي, سۋ ءتارىزدى مولدىرەپ تۇرا بەرەدى ەكەن. 

 

7. گۆاتەمالاداعى سينكحول.                                                                                                                            /sinkhole in guatemola/                                                                                                                                تۇرىنە قاراساق, تۋرا ۇرەيىڭ ۇشىپ, ءوزىڭ ءتۇسىپ كەتەردەي كۇيدە بولاسىڭ. سينكحول - الىپ شۇڭقىرى جايلى جاقىندا عانا ايتىلا باستاعان. شۇڭقىردىڭ پايدا بولۋ تاريحى جايىندا ازىرگە مالىمەت جوق. جاعاسىندا سۋ دەڭگەيى كوتەرىلگەندە, جاقىن جاتقان ەلدىمەكەندى تاسقىن سۋ باسقاندا, 12 ءۇي تۇتاسىمەن وسى ۇڭگىرگە ءتۇسىپ كەتكەن.