جاستاردى ماقتا تەرۋگە جەگۋ ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى ما؟

مىرزاشول مەن شاردارا وڭىرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى حالقىن قارا جۇمىسقا عانا جەگىپ قويىپ, جاستار اراسىندا قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ ىسىنە ءمان بەرمەۋدىڭ بولاشاقتاعى زاردابى از بولماسى انىق.

كەزدەيسوقتىق پا, الدە ەلباسىمىز ارنايى تاپسىرما بەردى مە, ول جاعى بىزگە بەيمالىم.

وتكەن بەيسەنبىدە ەلىمىزدىڭ بىرنەشە ورتالىق ىقپالدى ۇلتتىق سايتتارىندا ءبىزدىڭ ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرلەرىنىڭ 500 مىڭ حالقىن ەلىمىزدىڭ قيىر تۇكپىرىندە, وركەنيەتتەن قاشىقتا قالدىرماۋعا شاقىرعان جانە تۇركىستان وبلىسىن ەكىگە ءبولىپ, ءمىرزاشول, شاردارا جانە سارىاعاش وڭىرلەرىندەگى قالا, اۋدانداردان ەلىمىزدىڭ ء15-شى جاڭا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىن قۇرۋدى ۇسىنعان ماقالامىز جاريالانعان ەدى.

https://www.qamshy.kz/article/mirzashol-shardara-zhane-sariaghash-onhirindegi-500-minh-xaliqti-oylap-zhanha-15-shi-oblis-qurayiq.html 

 

ماقالالار جارىق كورگەن سوڭ, ارادا ءبىر اپتا وتپەي جاتىپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى, اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ءومىرزاق شوكەەۆ پەن تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى جانسەيىت تۇيمەباەۆ ماقتاارال جانە جەتىساي اۋداندارىنا جۇمىس ساپارىمەن بارىپتى.

بۇل تۋرالى اقپاراتپەن قوسا ءومىرزاق شوكەەۆ پەن جانسەيىت تۇيمەباەۆتىڭ ءبىر توپ ماقتا تەرۋشىلەردىڭ قاسىندا تۇرىپ تۇسكەن فوتوسۋرەتتەرىن اۋدان اكىمدىكتەرىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشالارى مەن جەرگىلىكتى رەسمي بيلىك قارجىلاندىرىپ وتىرعان بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى جالاۋلاتىپ جاريالاپ جاتىر.

وسىعان وراي, بىزگە مىناداي وي كەلدى.

بىز ءوزىمىز تۋىپ-وسكەن وسى ءمىرزاشول ءوڭىرىنىڭ يگەرىلۋ تاريحىن ستۋدەنت كەزىمىزدەن بەرى سوناۋ پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارلاۋ ساياساتىمەن قۇرىلعان تۇركىستان گەنەرال-گۋبەرناتورلىعى تۇسىنداعى 1867-1917 جىلدارداعى كەزەڭىنەن باستاپ, 1917-1991 جىلدارداعى كەڭەس وكىمەتىنىڭ ماقتا شارۋاشىلىعىن دامىتا وتىرىپ, مىرزاشولدەگى رۋحانيات سالاسىن قالاي كۇيرەتكەنىن, سونداي-اق ءدال بۇگىنگى تاۋەلسىز ەل بولعان كەزىمىزدەگى جاعدايمەن سالىستىرا وتىرىپ, ساراپقا سالىپ, زەرتتەپ كەلە جاتىرمىز.

تاريحقا تەرەڭىرەك ۇڭىلسەك, تۇركىستان گەنەرال-گۋبەرناتورلىعىنىڭ بيلەۋشىلەرى پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارشىلدىق مۇددەسى ءۇشىن ماقتانى شيكىزات رەتىندە بارىنشا كوبىرەك ءوندىرۋ جانە ونى ساتىپ, قارجى تابۋ ماقساتىندا سامارقان وبلىسىنىڭ قوجەنت ۋەزىنىڭ ءيىرجار بولىسىن جانە جىزاق ۋەزىنىڭ اتاقورعان, كوكتوبە, قورعانتوبە, پىستەلىتاۋ جانە شاردارا بولىستارىنىڭ اۋماقتارىن قونىس ەتكەن ءمىرزاشول ءوڭىرىنىڭ قازاقتارىن قۇل سەكىلدى جۇمساپ, ولاردى بارلىق قارا جۇمىستارعا سالىپ, ءوز پيعىلدارىنا پايدالاندى.

سول سەكىلدى كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا دا (1917-1991 جىلدار) سونداي سولاقاي ساياسات جالعاسىن تاۋىپ, ءمىرزاشول قازاقتارىن ماسكەۋدەگى رەسمي بيلىك نەگىزىنەن ماقتا ەگۋ, ونى باپتاپ-كۇتۋ جانە تەرۋ, وعان قوسا جىبەك قۇرتىن ءوسىرىپ, مەملەكەتكە تاپسىرۋ سەكىلدى نەگىزىنەن ازابى كوپ, ءبىراق ناقتى پايداسى از قارا جۇمىستارعا قارا جۇمىس كۇشى رەتىندە قولدانىپ كەلدى.

وكىنىشكە قاراي, ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى قاراپايىم حالقىن ماقتا شارۋاشىلىعىنداعى قارا جۇمىس كۇشى رەتىندە پايدالانۋ ساياساتى ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان 1991 جىلدان بەرى قاراي دا ءدال سول باياعى پاتشالىق رەسەي مەن كەڭەس وكىمەتى تۇسىنداعىداي جالعاسىپ كەلە جاتىر.

ۇكىمەتىمىز ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرلەرىنە تەك قانا اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن ماقتالى ولكە رەتىندە عانا قارايتىن ءبىرجاقتى ۇستانىمدى باسشىلىققا الۋىن تۇبىرىمەن قاتە ساياسات دەپ ەسەپتەيمىز.

ايتپاقشى, ءبىز ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرلەرىنىڭ 500 مىڭ حالقىن ەلىمىزدىڭ قيىر تۇكپىرىندە, وركەنيەتتەن قاشىقتا قالدىرماۋعا شاقىرعان جانە تۇركىستان وبلىسىن ەكىگە ءبولىپ, ءمىرزاشول, شاردارا جانە سارىاعاش وڭىرلەرىندەگى قالا, اۋدانداردان ەلىمىزدىڭ ء15-شى جاڭا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىن قۇرۋدى ۇسىنعان حاتىمىزدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى - اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ءومىرزاق شوكەەۆتىڭ اتىنا دا جولداعان ەدىك.

وسى حاتىمىزعا ءومىرزاق شوكەەۆتەن: «اتالعان ماسەلە اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ قۇزىرەتىنە كىرمەيدى», - دەگەن جالعىز اۋىز ءسوز جازىلعان رەسمي جاۋاپ العانبىز.

ۇكىمەتىمىزدىڭ مۇنداي ءبىرجاقتى ۇستانىمىنىڭ سالدارىنان ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرىندە تۇرىپ جاتقان 500 مىڭ قاراپايىم قارا حالىق قازىرگى زامانعى وركەنيەتتىڭ دامۋ ۇردىسىنەن مۇلدەم ارتتا قالىپ قويىپ وتىر.

مىرزاشول جانە شاردارا وڭىرىندە تۇرىپ جاتقان 500 مىڭ قاراپايىم قارا حالىقتىڭ بولاشاق ۇرپاقتارى – ۇل-قىزدارى مەن نەمەرە-شوبەرەلەرى دە باسقالار سەكىلدى ساپالى ءبىلىم الۋى, مادەنيەت پەن وركەنيەتتىڭ وسى زامانعى وزىق تۇرلەرىن يگەرۋى كەرەكتىگى ۇكىمەتىمىز بەن تۇركىستان وبلىسى باسشىلارىنىڭ نازارىنان مۇلدەم تىس قالعانىن اشىق ايتۋىمىز كەرەك.

ەلباسىمىز ءن.ا. نازارباەۆتىڭ ارنايى جارلىعىمەن بەكىتىلگەن «قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى رەسمي بيلىگى مۇلدەم نازار اۋدارىپ وتىرعان جوق!

تۇركىستان وبلىسىنىڭ, ونىڭ ىشىندە ماقتاارال, جەتىساي جانە شاردارا اۋداندارىنىڭ اكىمدىكتەرى تۇرعىنداردى ماقتا مەن قاۋىن-قاربىز وسىرۋگە جۇمىلدىرۋ ىسىنە كوبىرەك كوڭىل بولەدى دە, قاراپايىم قارا حالىقتىڭ رۋحاني مۇڭ-مۇقتاجدارىنا ونشا ءمان بەرمەي كەلە جاتىر.

كەم دەگەندە 500 مىڭ حالىق تۇراتىن تۇركىستان وبلىسىنىڭ ورتالىعىنان 250 شاقىرىم قاشىقتىقتا قالىپ قويعان تۇكپىردەگى ولكەدە ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرىندە ۇلتتىق مادەنيەتتى ىلگەرىلەتۋ, ازاماتتاردىڭ, اسىرەسە جاستاردىڭ بويىندا بىلىمگە قۇشتارلىقتى قالىپتاستىرۋ سەكىلدى مەملەكەتتىك ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋعا جەرگىلىكتى بيلىك ورىندارىنىڭ بۇلايشا نەمقۇرايدى قاراۋىنىڭ بولاشاقتاعى سالدارى دا جاقسى بولا قويمايتىنى بەلگىلى.

قىسقاسى, ۇكىمەتىمىز بەن تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى ءمىرزاشول جانە شاردارا وڭىرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى قاراپايىم حالقىنا تەك قانا قارا جۇمىس كۇشى دەپ قاراماي, ناقتى ادامدارمەن, اسىرەسە جاستارمەن رۋحيات سالاسىندا جۇيەلى جۇمىس ىستەپ, تۇكپىردە قالىپ وتىرعان وسى ولكەدە ەلباسىمىز ءن.ا. نازارباەۆتىڭ ارنايى جارلىعىمەن بەكىتىلگەن «قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ ءىسىن مىقتاپ قولعا الۋى ءتيىس.

مىرزانتاي قوجابايۇلى جاقىپ,

ل.ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تەلەراديو جانە قوعاممەن بايلانىس كافەدراسىنىڭ دوسەنتى (of associate professor),

فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى (phd),

«زەرتتەۋشى» رەسپۋبليكالىق ءعىلىمي-بىلىم بەرۋ ورتالىعى» مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى