"؛2 ملن ادامدى ۇيقىسىنان ايىرۋدا"؛. نەسيە نارىعىن شۇعىل رەتتەۋ كەرەك - ساراپشى

ەلىمىزدە نەسيە الۋشىلار قاتارى تاعى دا كوبەيدى. ۇلتتىق بانكتىڭ مالىمەتىنشە, حالىققا بەرىلگەن كرەديتتەر 2022 جىلى 14,5 ترلن تەڭگەنى قۇراسا, 2023 جىلى 18,2 ترلن تەڭگەگە جەتىپ, ءبىر جىل ىشىندە 25,4%-عا وسكەن. بۇعان اسەر ەتەتىن بىرنەشە فاكتور بار. ونىڭ نەگىزگىسى ؛&ndash؛ ىندەتتەن كەيىنگى ەكونوميكالىق داعدارىستان جاپپاي قىمباتشىلىقتىڭ بەلەڭ الۋى. سالدارىنان ايلىعى شايلىعىنا جەتپەگەن ادامدار قارىز قامىتىنا كىرۋگە ءماجبۇر بولدى. ينفلياسيا بانكتەردىڭ نەسيە پايىزىن دا جوعارىلاتىپ, ودان اقىرىندا تاعى حالىق زارداپ شەكتى. ال بانكتەر بيزنەسكە بەرىلگەن قارىزعا قاراعاندا تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەردەن كوبىرەك پايدا تاباتىندىقتان, تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەردى وڭدى-سولدى بەردى.

پايىزى شارىقتاعان نەسيەنى العان حالىقتىڭ ابىگەرى نەسيە تولەۋمەن شەكتەلسە يگى ەدى. نەسيەنى تولەي الماعاندار ونلاين قارىز بەرەتىن مەكەمەلەرگە جۇگىنەدى. سەبەبى مۇنداي قارجى ۇيىمدارى تۇلعانىڭ نەسيە تاريحىنا, تولەم قابىلەتىنە قاراماستان قارىزدى بەس-اق مينۋتتا بەرەدى.

سوڭعى جىلدارى "black friday", ء"بولىپ تولەۋ" سىندى ناۋقاندارمەن راسىمدەلەتىن نەسيەلەردىڭ سانى ارتتى. بۇنداي ناۋقاندار جارناماسى بارلىق جەردە قاپتاپ, ۇلتتىق مەرەكەلەردەن دە ارتىق ۇلىقتالىپ كەتەتىنىن بايقايمىز. ءقازىر نەسيەگە راسىمدەلمەيتىن زات قالمادى. ءۇي, كولىك, تەحنيكا, جيھاز, كيىم تىپتى ؛ۇساق-تۇيەككە دەيىن نەسيەگە بەرىلەتىن بولدى.

ەكونوميست, كوممۋنيكاسيا مامانى ايبار ولجاي تۇتىنۋشىلىق جانە تاۋار تۇرىندەگى نەسيەلەردىڭ ارتۋى الاڭداۋشىلىق تۋدىراتىنىن ايتادى. بۇگىنگى جاعدايدا بۇل جايت جەكە ادامنىڭ ەمەس, مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاسىنا اسەر ەتۋشى فاكتورعا اينالعان. ءتىپتى تەڭگە كۋرسىنا ىقپال ەتۋشى كۇشكە يە بولىپ, بۇنى دەرەۋ باقىلاۋعا الماسا بولمايدى دەيدى ول.

ايبار ولجاي: تۇتىنۋشىلىق نەسيە 90-95% ينفلياسياعا تىكەلەي اسەر ەتەدى

بىزدە نەسيە نارىعى قارقىندى تۇردە ءوسىپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە ەڭ ءقاۋىپتىسى ؛&ndash؛ تۇتىنۋشىلىق نەسيەنىڭ كوبەيۋى. "راسسروچكا" وسى ستاتيستيكاعا كىرەدى. "راسسروچكانى" العاندا ادامدار "پايىزسىز الىپ وتىرمىز" دەپ ويلايدى. ءبىراق جاسىرىن پايىز دەگەن ۇعىم باياعىدا-اق ەنگىزىلگەن. تاۋار باعاسىنا كەم دەگەندە 19% جاسىرىن ءوسىم قوسىلادى. سوندىقتان دا بۇل ناۋقاننىڭ تۇتىنۋشىلىق نەسيەنىڭ وسۋىنە ۇلكەن اسەرى بار دەپ ويلايمىن. نەسيە نارىعى وسكەنى ارينە جاقسى. ءبىراق ول حالىق بەرىلگەن تۇتىنۋشىلىق ەمەس, بيزنەستىڭ دامۋىنا بەرىلگەن نەسيە بولسا. ەگەر بيزنەسكە بەرىلەتىن نەسيە وسسە, ول جاڭا كاسىپورىندار, ءوندىرىس ورىندارى, جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋنا سەپ بولادى. ونىڭ ەكونوميكانىڭ وسىمىنە قايتىمى بار. سوندىقتان ۇكىمەت وسى نەسيەلەۋ نارىعىنىڭ بيزنەستى نەسيەلەۋ باعىتىنا قاراي ويىسقانىنا نازار اۋدارعىسى كەلەدى.

ال تۇتىنۋشىلىق نەسيەنىڭ ەكونوميكاعا ەشقانداي وڭ اسەرى جوق. ول تەك قانا ينفلياسيانى وسىرەدى. تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەۋ 90-95% ينفلياسياعا تىكەلەي اسەر ەتەدى. ويتكەنى ول سىرتتان كەلەتىن دايىن تاۋارلارعا جۇمسالادى. ءبىز ونى وندىرمەيمىز, ماسەلەن, تەلەفون, نوۋتبۋك, كومپيۋتەر, جيھاز سىرتتان كەلەتىن تاۋارلار. سوندىقتان تۇتىنۋشىلىق نەسيەنىڭ ءاربىر تيىنى ءبىزدىڭ يمپورتتىڭ كوبەيۋىنە اكەپ سوعادى. يمپورت ەكسپورتتان اسىپ كەتسە, تولەم بالانسى بۇزىلادى. سالدارىنان تەڭگە كۋرسىنا قىسىم كۇشەيەدى. سول ءۇشىن يمپورت كوبەيىپ كەتپەۋىنە نازار اۋدارۋ كەرەك.

قازىرگى تاڭدا مەملەكەت ادامداردىڭ نەسيەسى شامادان تىس ارتىپ كەتۋىنە بايلانىستى كرەديتتەۋ نارىعىن تولىق باقىلاۋىنا العىسى كەلەدى. سونىڭ اياسىندا نەسيەسىن تولەمەي جۇرگەندەرگە كەلەسىدە نەسيە بەرمەۋ, بانكروتتىق تۋرالى زاڭ سىندى ءبىرقاتار شارا قولعا الىندى. بىزدە وسى تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەۋ نارىعىن تولىق باقىلاۋعا الۋ كەرەك.

سونىمەن قاتار ونلاين قارىز بەرەتىن ميكروقارجى ۇيىمدارىنىڭ جۇمىسىن قاتاڭ رەتتەۋ دە كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلە. ويتكەنى ولار بانك نەسيە بەرمەيتىن ادامدارعا ەش قيىندىقسىز نەسيە بەرەدى. مەرزىمى وتكەن قارىزداردى كوللەكتورلارعا ساتىپ, كوللەكتورلار ءوز كەزەگىندە بەرەشەگى بارلاردان قارىزدى ءوندىرىپ الۋ ءۇشىن پسيحولوگيالىق قىسىم جاسايدى. وسى بيزنەس ءقازىر بەلەڭ الىپ تۇر. بۇل بۇگىندە كۇندەلىكتى ەكى ميلليون ادامدى ۇيقىسىنان ايىرىپ, دەپرەسسياعا تۇسىرۋدە. نەسيەلەرگە امنيستيا جاساۋ ماسەلە شەشىمى بولمايدى. ودان دا سول نەسيەلەردىڭ بەرىلمەۋىن قولعا الۋ كەرەك.

جەتەكشى رۋشانوۆا. ن.ب