"؛كۇيىنىپ, بارىنەن باز كەشتىم..."؛ مۇقاعاليدىڭ قوناەۆقا جازعان حاتى

بيىل قازاقتىڭ اقيىق اقىنى ؛مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ تۋعانىنا 90 جىل. اقىن ؛1931 جىلدىڭ 9 اقپانىندا (كەي دەرەكتەردە 8 ناۋرىز دەپ تە كەزدەسەدى) الماتى وبلىسى, قازىرگى رايىمبەك (بۇرىنعى نارىنقول) اۋدانىنىڭ ؛قاراساز ؛اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ؛

ۇلى جۇلدىز ماقاتاەۆتىڭ ايتۋىنشا, اقىن ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىندا قاتتى كۇيزەلىسكە ۇشىرايدى. ؛مۇنى تۇلعانىڭ 1974 جىلى ؛دىنمۇحامەد قوناەۆقا جازعان حاتىنان ؛ اڭعارۋعا بولادى.

&ndash؛ قايتىس بولار الدىندا كوپ جاعداي بولدى. كۇيزەلىسكە ءتۇستى. جازۋشىلار وداعىنان شەتتەتىلدى. مىنەزىنەن دە وزىنە تالاي جاۋلار تاپتى. وتە كۇردەلى ادام بولاتىن. دىنمۇحامەد احمەتۇلى قوناەۆقا جازعان حاتىنان جاۋاپ كۇتتى. وزگەرىس بولا ما دەپ قاتتى كۇتتى, &ndash؛ دەيدى ۇلى جۇلدىز ماقاتاەۆ "حابار" ارناسىنىڭ "ەگىز جۇرەك" باعدارلاماسىندا. تومەندە سول حاتتان ءۇزىندى بەرىپ وتىرمىز.

چلەنۋ پوليتبيۋرو سك كپسس,
پەرۆومۋ سەكرەتاريۋ سك كازاحستانا
توۆاريششۋ دينمۋحامەدۋ احمەتوۆيچۋ كوناەۆۋ
وت پوەتا ماكاتاەۆا مۋكاگاليا,
پروجيۆايۋششەگو ۆ. گ. الما-اتە,
پو ۋليسە پانفيلوۆا,
147 كۆ. 95

...قىمباتتى ديماش اعا!

جوعارىدا ايتقاندارىمنىڭ ءبارى مۇلدە ءىز-تۇزسىز كەتكەن ەمەس. ناقتىلاي ايتسام, مەنىڭ اۋدانىم مەن ۇجىمشار جويىلىپ, "سوسياليستىك قازاقستاننان" شىعارىلىپ, قىزىم قايتىس بولىپ, وعان قوسا بىرنەشە ەت جاقىن تۋعان-تۋىسىمنىڭ قازاسىنان كەيىن كۇيىنىپ, بارىنەن باز كەشتىم. بۇنىڭ ءبارى 1962-1964 جىلداردىڭ اراسىندا (ن.س.حرۋششەۆتىڭ كەزەڭىندە) بولعان ەدى. سول تۇستا مەن ومىرىمدە تۇزەلمەيتىن قاتە جىبەردىم. ارينە, ونى مويىنداۋ وڭاي ەمەس.

قاساقانا ما, جوق پا بىلمەيمىن, ءوزىڭىز تورەشى بولىڭىز, دەر كەزىندە ۋاقىتىلى جارنا تولەمەي, سوكپ قاتارىنان وزىمنەن-وزىم شىعىپ قالدىم. بيلەتتى سوۆەت اۋداندىق پارتيا كوميتەتى تارتىپ الدى. سىرعابەكوۆا حاتشى بولاتىن. ول تاپ بولعان جاعدايدا شىعۋعا جول تابا الماي تىعىرىققا تىرەلدىم.

قالاي دەگەندە دە ءوز كىنامنان تازارۋ ءۇشىن شىعارماشىلىقتا شارق ۇرىپ ويلاندىم, تولعاندىم, ىزدەندىم. الگى اتاعان جۇمىستارىمنىڭ بارلىعى سول سىلكىنىستەردەن سوڭعى جەمىس. بار جان-تانىممەن ەلجۇرتىممەن بىرگە ەكەنىمدى تانىتقىم كەلدى.

بىزدىڭ قوعامدا ادام ءوزىن تاڭ شىعىنداي تازا ساقتاۋ, قانداي عانيبەت. وكىنىشكە قاراي, قانشاما تەر توگىپ ەڭبەكتەنسەم دە, بۇدان ون جىل بۇرىن جىبەرگەن قاتەلىك ەش تىنىم بەرمەيدى ماعان.

كەيدە تۋعان ادەبيەتتە قاراقان باسىنىڭ قامىن كۇيتتەيتىن كولدەنەڭ كوك اتتى كورىندىم. سوندىقتان قاتەلىگىم ەشقانداي جوندەلمەستەي سەزىنىپ, ۇنجىرعام ءتۇسىپ, كولەڭكەدە قالۋعا تىرىستىم, الدەكىمدەر مەنى دە كولەڭكەدە ۇستاۋعا ارەكەت ەتتى. نە ىستەگەن ءلازىم؟

بارىنە دە داريعا اقىن جۇرەك كىنالى. ايتسە دە بارىمدى سالىپ, ەڭبەكتەندىم. ءبارىبىر جەڭىل ەمەس ەدى. قول قالامنان قالت ەتكەندە جاعالاعان جاعىمپاز دوستارمەن, ءدالدۇرىش اقىندارمەن ىشە باستادىم. ولاردىڭ ىرقىنا قالاي تۇسكەنىمدى بايقاماي قالعاندايمىن. ءالسىن-السىن مەنىڭ سەرىلىك ءومىرىم باستالدى. ءوزىم ۇياتتان ورتەنىپ تۇرسام دا, قۇرداستارىمنىڭ ءسال قۋانىشتارىنا سىلتەيتىن بولدىم. ىشكەنىمدى جاسىرمايمىن, ءبىراق ۇيىمە دە, باسقالاردىڭ كۇيىنە دە زيان كەلتىرگەن جوقپىن, ال رۋحاني جاعىن قايدام؟!

بالكىم, مەنىڭ قامىمدى جەگەندەر بولعان شىعار, ءوز-وزىمدى ءيتتىڭ ەتىنەن جەك كورە تۇرىپ, الدەنەگە قورىناتىن بولدىم. وسىنداي ساتتەردە ءوز ويلارىممەن وڭاشادا قالىپ, پوەزيا پىرىنە سىيىناتىن ەدىم. ايلاپ جازۋ ستولىنىڭ جانىندا تاپجىلماي وتىردىم. تەك, جىر عانا مەنىڭ جانىما داۋا بولىپ, دەرتىمدى ەمدەدى. ول ماعان ادال, تازا قىزمەت ەتتى. مەن دە وعان قارىزدار بولىپ قالعانىم جوق.

ەشۋاقىتتا ىشكىش بولعان ەمەسپىن, بولمايمىن دا, ال سالىنىپ ىشكەن كىسى ەشقاشان وتباسىن اسىراپ, بالا تاربيەلەپ, اقىلعا قونىمدى الدەقانداي ارەكەت ەتپەيدى. ادەتتە ادامنىڭ كۇنەستەن گورى, كولەڭكە جاقتارى كوزگە كوپ تۇسەدى. ءناجىستىڭ اتى - ءناجىس. ول ادامعا, اسىرەسە, مەن سياقتىلارعا ءبىر جۇقسا, جۋىق ارادا ودان تازارۋ وڭايلىققا سوقپايدى. ءوز ىس-ارەكەتتەرىمدە ادامدارعا ۇدايى تاۋپيقسىز قاراپ, اسىرەسە ءىشىپ العاندا, يمانسىزدىققا بوي ۇرىپ, كوپ قاتەلىك جاساپپىن. ەشكىمدى كۇستانالاماي, دورەكىلىك تانىتپاي, بەتىڭ بار, ءجۇزىڭ بار دەمەي, قارا قىلدى قاق جارعانداي تۋرالىعىن ايتىپپىن. اقىرىندا وسى جىلعى قاڭتاردا قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ سەكرەتارياتى مەنى كسرو جازۋشىلار وداعى مۇشەلىگىنەن شىعارىپ تىندى, وزىمە دە سول كەرەك شىعار. ول ءۇشىن ەشكىمدى دە كىنالامايمىن.

كەزىندە مەن جازۋشىلار وداعىنىڭ اپپاراتىندا دا, "جۇلدىز" جۋرنالىندا دا قىزمەت ەتتىم. ءبىراق ءبارىبىر ءوزىمدى ءارقاشان باسى ارتىق سەزىندىم. ول ارىپتەستەرىمنىڭ ماعان دەگەن سالقىن قارىم-قاتىناسى سەزىلىپ تۇراتىن, مەنىڭ اتىما جامالعان جامانات قانىما سىڭگەندەي.

ىزگى ىلتيپاتپەن م.ماقاتاەۆ 17.ۋ.1974 ج.

(قازاقشالاعان كىم ەكەنى بەلگىسىز)